Phân làn cứng trên một số tuyến đường: Cần cân nhắc kỹ lưỡng!

Mỗi buổi sáng ở Hà Nội, những tuyến đường lớn như Nguyễn Trãi, Phạm Văn Đồng, cầu Nhật Tân… lại ken đặc xe cộ. Ô tô nối đuôi nhau, xe máy tìm cách len lỏi, người đi đường chỉ mong thoát khỏi cảnh tắc nghẽn và đến nơi đúng giờ. Trong bối cảnh đó, thông tin Sở Xây dựng Hà Nội muốn tổ chức phân làn cứng - tách biệt ô tô và xe máy bằng dải phân cách, nghe qua sẽ là một hướng đi hợp lý, nhằm giảm xung đột giữa các loại phương tiện, hạn chế tai nạn và nâng cao hiệu quả lưu thông.

Một vụ va chạm giao thông vào dải phân cách cứng trên trục đường Nguyễn Trãi, thời điểm thí điểm phân tách làn. Ảnh: Đinh Luyện

Thế nhưng, ngay khi thông tin này được công bố, dư luận đã xuất hiện nhiều ý kiến trái chiều. Không ít người dân bày tỏ lo lắng: Liệu việc phân làn cứng có thật sự phù hợp với thực trạng giao thông hiện nay? Bởi Hà Nội, cũng như nhiều đô thị lớn ở Việt Nam, vẫn đang loay hoay với “bài toán” tổ chức giao thông khi hạ tầng còn thiếu đồng bộ, trong khi ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông vẫn chưa cao.

Nói không đâu xa xôi, việc phương tiện di chuyển có phần lộn xộn như hiện tại lại có một phần lỗi từ hạ tầng. Không khó để thấy, giữa các làn của ô tô và xe máy, một thực trạng phổ biến là xe buýt phải chuyển làn liên tục để ra vào điểm dừng. Việc di chuyển ra, vào bến như vậy vừa gây xung đột, mất an toàn giao thông, vừa làm mất đi thiện cảm của người dân với loại hình này.

Thứ nữa, khi phân làn cứng, các ngành chức năng có tính đến trường hợp phương tiện muốn rẽ vào nhà mặt đường thì đi lại thế nào? Liệu các ngành chức năng có đảm bảo thông thoáng cho phần đường xe máy hay không khi xe thu gom rác, ô tô cá nhân vẫn dừng đỗ nhan nhản bên lề đường…? Tất thảy những điều này cần phải được khảo sát và tính toán sao cho phù hợp.

Thực tế cho thấy, việc tổ chức phân làn cứng không phải chưa từng được triển khai. Trước đây, vào khoảng tháng 8/2022, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội (nay là Sở Xây dựng Hà Nội) từng thực hiện thí điểm phân làn cứng trên tuyến Nguyễn Trãi - một trong những trục giao thông trọng điểm.

Tuy nhiên, sau hơn một năm triển khai, phương án này đã buộc phải tháo dỡ do hiệu quả mang lại không như kỳ vọng. Mật độ giao thông quá lớn khiến việc đi đúng làn trở nên khó khăn; trong khi đó, các dải phân cách bằng lốp xe, cọc tiêu, biển báo thường xuyên bị va chạm, hư hỏng, vừa mất an toàn vừa gây phản cảm và ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị.

Từ bài học Nguyễn Trãi, người dân có lý do để băn khoăn. Bởi những tuyến đường được đề xuất phân làn lần này như Võ Chí Công, Phạm Văn Đồng cũng có mật độ phương tiện tham gia giao thông rất cao. Nếu tiếp tục áp dụng dải phân cách cứng mà không tính đến yếu tố không gian, lưu lượng xe hay tình huống khẩn cấp, nguy cơ “nghẽn cứng” là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Trong khi ý thức người tham gia giao thông chưa cao, những bất cập về hạ tầng chưa được xử lý đồng bộ thì việc phân làn cứng - tách biệt ô tô và xe máy bằng dải phân cách cứng tại một số tuyến đường cần phải xem xét thấu đáo hơn. Ảnh: Đinh Luyện

Bên cạnh yếu tố hạ tầng, thói quen di chuyển của người dân cũng là điều cần cân nhắc. Việc phân làn cứng đồng nghĩa với yêu cầu tuân thủ tuyệt đối làn đường. Phải khẳng định, đây là một điều khó khả thi khi thói quen giao thông trên địa bàn Thủ đô đôi khi vẫn còn ngẫu hứng, linh hoạt. Nếu chưa có sự đồng thuận từ cộng đồng và không tạo được nền tảng văn hóa giao thông vững chắc, những biện pháp “cứng” có thể vô tình trở thành lực cản, gây thêm bức xúc thay vì mang lại trật tự.

Dù vậy, xét trên nhiều góc độ, tổ chức giao thông vẫn là việc buộc phải làm. Nhưng trong hành trình ấy, điều quan trọng là phải đi từ thực tiễn. Các cơ quan chức năng cần lắng nghe phản hồi từ người dân - những người trực tiếp sống và di chuyển hằng ngày trên các tuyến đường đó.

Ngoài ra, việc đánh giá kỹ lưỡng, thí điểm từng phần, điều chỉnh linh hoạt và tránh những giải pháp “nhìn thấy thất bại” ngay từ khi còn nằm trên giấy, chính là cách để tiến gần hơn đến một đô thị văn minh, an toàn và hiệu quả.