Tư duy dễ dãi!

	Lẩn là lẩn thế nào!
	Yêu thương nhau mỗi ngày!
	Du lịch… ăn sổi…!

- Thế tớ mới nói là quá nhiều phát biểu gây sốc mà. Mấy ngày qua lại xôn xao chuyện có ý kiến “đòi” quẳng anh Chí Phèo ra khỏi chương trình học phổ thông.

- Ấy chết, ai mà bạo gan thế bác. Chí Phèo là một tác phẩm nổi tiếng, đã đi vào lòng bao thế hệ bạn đọc; thể hiện cho nỗi thống khổ của người nông dân thời phong kiến…

- Chú cũng hiểu vậy à? Thế mà tác giả của ý kiến này, một nghiên cứu sinh không cho là như thế.

- Vậy anh này cho là thế nào bác?

-Anh ấy cho rằng Chí Phèo không thể đại diện cho nông dân thời bấy giờ, vì cái thói ăn vạ, lưu manh của mình…

-Ấy chết, cái ăn vạ, lưu manh của Chí Phèo chính là cái hiện thực phê phán mà cái chế độ phong kiến đã tạo nên. Từ bần cùng hóa đến lưu manh hóa. Chí Phèo chửi là tiếng nói nhân sinh nói lên bối cảnh thay đổi một con người từ tốt đến xấu, lấy anh Chí ra để hình tượng hóa của bao kiếp người bị bóc lột cả vật chất và tinh thần…

-Tớ cũng nghĩ như vậy, một nhân vật trong một tác phẩm đầy ắp nhân văn trước một xã hội mà con người ao ước được làm người lương thiện cũng không được.

-Ngoài phê phán cái hiện thực trần trụi của xã hội cũ, tác phẩm đã phác họa nỗi khát khao nhân bản của “nhân tri sơ tính bản thiện”, rất đỗi nhân văn, vậy sao có thể cho rằng nếu lấy Chí Phèo đại diện cho tầng lớp nông dân lúc bấy giờ là hạ thấp nông dân.

-Tớ cho rằng, chính cái ý kiến này đã hạ thấp cái kiến thức rất “bập bõm” của anh chàng nghiên cứu sinh này. Ta cũng chẳng cần tốn thời gian để bàn luận về cái ý kiến “quái gở” này.

-Em nghĩ, hình như bây giờ nhiều người muốn nổi tiếng (nghĩa là được nhắc đến nhiều) là thoải mái tung ra những ý kiến đại loại như thế này. Nếu vậy thì “nổi tiếng” dễ quá, bác nhể.

-Thì đúng thế thật. Khi bàn luận về chuyện “hất văng Chí Phèo ra khỏi SGK”, có người nói với tớ rằng : - Bác có muốn nổi tiếng không? Nếu muốn, ngày mai bác lại tuyên bố - “Hất truyện Kiều ra khỏi SGK”, bời nàng Kiều có gì để đáng ưu ái và khoan dung như vậy, chỉ là cô gái “lấu xanh”, sao đại diện được cho nỗi thống khổ tột cùng của phụ nữ thời bấy giờ. Đảm bảo, ngay sau đó, nếu gõ u gờ tên bác sẽ nổi như cồn.

- Em cho rằng ý kiến này hay đó. Vậy ý kiến bác thế nào?

-Tớ chả dại. Chí Phèo đã hứng nhiều “gạch đá” như thế, động đến nàng Kiều còn chẳng dám ra đường ấy chứ.

-Vậy là bác tỉnh táo đấy. Nhân chuyện này, em muốn bàn với bác một chút ở một góc độ khác.

-Tớ thấy quan điểm của anh em mình rõ như ban ngày rồi, có gì phải bàn nữa.

-Có đấy bác ạ. Trong bao nhiêu năm làm nghề, rồi va đập ngoài xã hội, cứ mỗi khi có nhân vật nào “ngang phè phè một chút, lưu manh một chút”, là lại được người đời, hoặc tác giả gắn cho cái biệt danh Chí Phèo. Vậy rõ là mặc định cứ lưu manh là Chí Phèo…

-Có phải vì thế mà nhà phát minh “Hất Chí Phèo ra khỏi SGK” có cái lý của mình không?

-Hoàn toàn không. Dưng cách nhìn nhận của xã hội, của người đọc về các nhân vật như Chí Phèo, nàng Kiều … cần phải có sự thay đổi căn bản. Đã bao nhiêu lần biên tập các bài viết về tệ nạn mại dâm, em không khỏi bức xúc khi tác giả gọi các “cô gái làng chơi” là “các nàng Kiều”.

-Đúng vậy, nếu cứ tư duy một cách dễ dãi như thế, thì mọi giá trị của văn chương, của hiện thực xã hội sẽ là “sổ toẹt”…

-Và kiểu tư duy này đã có ý kiến “hất Chí phèo” rồi, ai dám chắc sẽ không có ý kiến “hất nàng Kiều”?! Đúng là tư duy quá rễ dãi.

Thiện Tâm