Những cây cầu vượt sông Hồng: Mở nhịp kết nối, dẫn lối tương lai Thủ đô

Trong bối cảnh đó, việc hình thành và hoàn thiện các cây cầu vượt sông Hồng không chỉ mở ra không gian phát triển mới, thúc đẩy giao thương, mà còn góp phần tái cấu trúc đô thị, làm thay đổi diện mạo Thủ đô. Mỗi nhịp cầu vươn qua sông không đơn thuần là công trình giao thông, mà còn là biểu tượng của tầm nhìn dài hạn, khát vọng kết nối và bước đi hướng tới tương lai của Hà Nội.

Cần đẩy nhanh tiến độ triển khai

Trong bản đồ phát triển mới của Thủ đô, sông Hồng không còn được nhìn như ranh giới tự nhiên chia cắt không gian đô thị, mà là trục động lực trung tâm định hình tương lai Hà Nội. Muốn vậy, hạ tầng giao thông phải đi trước một bước, đóng vai trò “xương sống” dẫn dắt quá trình tổ chức lại đô thị.

Cùng với hệ thống đường bộ, Hà Nội xác định phát triển đồng thời giao thông đường sắt đô thị, coi đây là trụ cột của mạng lưới vận tải hiện đại. Việc triển khai Đề án đầu tư tổng thể hệ thống đường sắt đô thị và Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô cho thấy một tư duy phát triển dài hạn, trong đó các tuyến giao thông không chỉ phục vụ đi lại, mà còn mở đường cho những không gian đô thị mới hình thành dọc hai bên sông Hồng. Tầm nhìn đó đang dần được cụ thể hóa bằng những dự án mang dấu ấn chiến lược.

Trong tương lai, những cây cầu vượt sông Hồng được xây mới sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô.

Cụ thể, ngày 19/12/2025, Hà Nội khởi công Dự án đầu tư xây dựng Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, công trình được xem là “xương sống” cho sự tái thiết không gian ven sông. Với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 855.000 tỷ đồng, dự án có quy mô nghiên cứu khoảng 11.000 héc ta, trải dài từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở, đi qua 19 xã, phường của Thành phố.

Không chỉ là một tuyến giao thông, trục đại lộ này còn được thiết kế như một không gian đô thị đa chức năng. Hệ thống công viên, cảnh quan và khu vui chơi giải trí với diện tích khoảng 3.300 héc ta sẽ hình thành dọc hai bên tuyến, kết hợp với quỹ đất giải phóng mặt bằng hơn 2.100 héc ta để tái thiết và phát triển đô thị.

Song song với trục sông Hồng, Hà Nội cũng thúc đẩy các quyết sách lớn nhằm mở rộng liên kết vùng, đặc biệt là hướng Đông Bắc gắn với tỉnh Bắc Ninh và các dự án kết nối sân bay Gia Bình. Việc hình thành các trục giao thông chiến lược kết nối với các cầu Tứ Liên, Trần Hưng Đạo và Ngọc Hồi được kỳ vọng sẽ tạo nên mạng lưới hạ tầng xuyên suốt, nâng cao năng lực kết nối của Thủ đô với vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc.

Thực tiễn phát triển cho thấy, sự thiếu hụt các cây cầu lớn vượt sông Hồng trong thời gian dài đã tạo ra độ chênh rõ rệt giữa hai bờ. Bờ Nam phát triển nhanh, hạ tầng và dân cư tập trung dày đặc, trong khi bờ Bắc dù có nhiều dư địa phát triển vẫn chưa bứt phá tương xứng do hạn chế về kết nối. Khoảng cách này không thể thu hẹp nếu Hà Nội không đẩy nhanh tiến độ đầu tư các cây cầu vượt sông mang tính chiến lược.

Trong bối cảnh đó, việc xây dựng các cầu Tứ Liên, Ngọc Hồi, Trần Hưng Đạo, Thượng Cát, Vân Phúc, Hồng Hà và Mễ Sở mang ý nghĩa then chốt. Khi hoàn thành, các cây cầu này sẽ hợp thành một “chuỗi liên kết” vượt sông Hồng, vừa giảm tải cho các cầu hiện hữu, vừa mở ra những không gian phát triển mới ở phía Bắc, phía Đông và phía Nam thành phố.

Quan trọng hơn, bảy cây cầu này là mắt xích không thể thiếu để hoàn thiện các tuyến Vành đai 3,5 và Vành đai 4. Khi các vành đai được khép kín, Hà Nội sẽ bước sang một giai đoạn phát triển mới với mạng lưới giao thông liên thông, đa hướng. Hàng hóa từ các khu công nghiệp tại các địa phương lân cận sẽ lưu thông thuận lợi hơn, giảm chi phí logistics và nâng cao sức cạnh tranh cho toàn vùng Thủ đô.

Hoàn chỉnh đồng bộ hạ tầng giao thông Thủ đô

Trong nhiều thập kỷ, sông Hồng vừa là trục sinh thái, văn hóa quan trọng của Hà Nội, vừa là rào cản lớn đối với kết nối giao thông. Hệ thống cầu hiện hữu đã phải “gồng mình” chịu tải suốt nhiều năm, trở thành những điểm nghẽn cố hữu, thường xuyên xảy ra ùn tắc kéo dài, nhất là vào giờ cao điểm và các dịp lễ, Tết.

Bởi vậy, việc hoàn thành bảy cây cầu lớn vượt sông Hồng đúng tiến độ không chỉ là mục tiêu của giai đoạn 2025 - 2027, mà còn là thước đo năng lực tổ chức, điều hành và triển khai các dự án hạ tầng chiến lược của Hà Nội trong giai đoạn phát triển mới. Đây không đơn thuần là những công trình giao thông, mà là “bản lề” mở ra không gian tăng trưởng dài hạn cho Thủ đô.

Quan trọng hơn, các cây cầu này sẽ kích hoạt những không gian phát triển hoàn toàn mới. Khi khoảng cách địa lý được rút ngắn, chi phí logistics giảm xuống, dòng chảy đầu tư, lao động và dịch vụ giữa hai bờ sông Hồng, cũng như giữa Hà Nội với các tỉnh trong vùng Thủ đô sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ. Trên nền tảng đó, Hà Nội có điều kiện tái cấu trúc không gian đô thị theo hướng đa cực, bền vững hơn, từng bước giảm tải cho khu vực nội đô lịch sử vốn đã quá chật chội.

Thực tế tại các địa bàn ven sông cho thấy rõ khát vọng này. Trong nhiều năm qua, người dân các xã ven sông Hồng như Đan Phượng, Ô Diên, Liên Minh luôn mong mỏi ngày cầu Hồng Hà được khởi công và hoàn thành. Không chỉ là một tuyến vượt sông, cây cầu được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội phát triển mới cho cả vùng, góp phần thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng sống của người dân.

Hiện nay, việc di chuyển từ các xã này sang các khu vực phía bên kia sông Hồng như Mê Linh, Tiến Thắng, Yên Lãng, Quang Minh chủ yếu vẫn phải phụ thuộc vào các tuyến đường vòng xa hoặc phương tiện đò, phà. Vào giờ cao điểm hay mùa mưa lũ, việc đi lại càng trở nên khó khăn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Anh Nguyễn Văn Hòa, người dân xã Ô Diên, chia sẻ: Muốn sang bờ bên kia sông Hồng để làm việc hay buôn bán, người dân thường phải đi vòng hàng chục cây số hoặc đi phà rất nguy hiểm vào mùa mưa nước lớn. Nếu cầu Hồng Hà hoàn thành, quãng đường sẽ được rút ngắn đáng kể, việc đi lại thuận tiện và an toàn hơn rất nhiều”.

Không chỉ thuận lợi trong giao thông, người dân địa phương còn kỳ vọng cầu Hồng Hà khi đi vào khai thác sẽ tạo cú hích cho các hoạt động kinh tế, thương mại. Việc vận chuyển nông sản, hàng hóa sẽ nhanh hơn, chi phí thấp hơn, qua đó nâng cao giá trị sản phẩm và cải thiện thu nhập cho người dân ven sông.

Tuy nhiên, từ quyết tâm chính trị đến một công trình hoàn thành đúng hạn là chặng đường dài, đầy thách thức. Thực tiễn triển khai nhiều dự án hạ tầng lớn cho thấy, nút thắt lớn nhất thường không nằm ở kỹ thuật hay nguồn vốn, mà ở công tác giải phóng mặt bằng. Chỉ cần một khâu chậm trễ, một vướng mắc nhỏ trong bồi thường, tái định cư cũng có thể kéo lùi tiến độ toàn dự án, làm đội vốn và giảm hiệu quả đầu tư.

Với những cây cầu vượt sông, hàng hóa từ các khu công nghiệp tại các địa phương lân cận sẽ lưu thông thuận lợi hơn, giảm chi phí logistics và nâng cao sức cạnh tranh cho toàn vùng Thủ đô.

Chính vì vậy, vai trò của chính quyền các địa phương nơi dự án đi qua mang ý nghĩa quyết định. Không thể trông chờ vào những chỉ đạo chung chung hay các cuộc họp mang tính hình thức. Điều cần thiết là sự vào cuộc thực chất, bám sát từng khu đất, từng hộ dân, từng vướng mắc cụ thể.

Lấy ví dụ, tại dự án cầu Trần Hưng Đạo, nhiều hộ dân bày tỏ sự đồng thuận cao với chủ trương đầu tư xây dựng cây cầu nhằm hoàn thiện hệ thống giao thông Thủ đô theo hướng đồng bộ, hiện đại. Tuy nhiên, người dân cũng đề nghị các cơ quan chức năng làm rõ tiến độ giải phóng mặt bằng, điều kiện hạ tầng khu tái định cư, mức giá và phương án bồi thường, cách tính tài sản trên đất, cũng như những ảnh hưởng đến sinh hoạt, kinh doanh và học tập. Một số ý kiến kiến nghị sớm hoàn thiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và áp dụng giá đất phù hợp tại thời điểm thu hồi.

Theo tìm hiểu, với dự án cầu Trần Hưng Đạo, thành phố Hà Nội đã bố trí các ô đất tái định cư tại xã Thư Lâm cho các hộ dân bị ảnh hưởng. Toàn bộ quỹ đất cơ bản đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, một số vị trí đã hoàn thiện hạ tầng, sẵn sàng bàn giao. Tùy theo nhu cầu, chính quyền địa phương sẽ tổ chức cho người dân tham quan thực tế khu tái định cư để tạo sự yên tâm và đồng thuận.

Đáng chú ý, để bảo đảm quyền lợi cho người dân, chính quyền địa phương cũng chỉ đạo các bộ phận chuyên môn thực hiện cấp giấy phép xây dựng ngay đối với những hộ bị thu hồi một phần diện tích đất nhưng phần đất còn lại đủ điều kiện xây dựng. Nhờ đó, khi người dân nhận tiền bồi thường, đồng thời có thể được bàn giao giấy phép xây dựng, sớm ổn định cuộc sống và sinh kế.