Phát triển hệ thống cầu vượt sông Hồng: Những “mảnh ghép” để Hà Nội vươn tầm

Mỗi cây cầu hình thành sẽ góp phần phá thế chia cắt, mở rộng không gian đô thị hai bờ, giảm áp lực giao thông khu vực lõi và tạo động lực lan tỏa cho phát triển kinh tế, xã hội. Từ tầm nhìn dài hạn ấy, mạng lưới cầu vượt sông Hồng đang dần trở thành trục xương sống mới, định hình diện mạo Hà Nội hiện đại, đồng bộ và phát triển bền vững trong nhiều thập kỷ tới.

Những “mảnh ghép” chiến lược

Có mặt tại lễ khởi công Dự án thành phần 2 đầu tư xây dựng cầu Thượng Cát và đường hai đầu cầu, không chỉ riêng tôi mà tất thảy người dân đều cảm nhận rõ ràng dường như đang có nhịp điệu mới hình thành bên bờ sông Hồng. Thượng Cát là cây cầu thứ 6 bắc qua con sông Hồng lịch sử, cây cầu không chỉ nối hai bờ, mà đang mở thêm một cánh cửa phát triển cho khu vực phía Bắc và Tây Bắc Thủ đô.

Chia sẻ về tầm quan trọng của cầu Thượng Cát, ông Ngô Ngọc Vân, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố Hà Nội cho biết: Việc đầu tư cầu Thượng Cát nhằm từng bước hoàn thiện mạng lưới hạ tầng giao thông theo quy hoạch, đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng lớn của người dân, giảm áp lực ùn tắc cho khu vực trung tâm, đồng thời tạo lực đẩy cho sự hình thành và phát triển các khu đô thị mới. Ở góc nhìn rộng hơn, mỗi cây cầu được xây dựng chính là một bước dịch chuyển không gian đô thị về phía hai bờ sông.

Những cây cầu bắc qua sông Hồng sẽ thúc đẩy Thủ đô phát triển.

Cầu Thượng Cát có điểm đầu giao với đường Kỳ Vũ, phường Thượng Cát và điểm cuối kết nối với quốc lộ 23B, xã Thiên Lộc. Công trình được thiết kế theo dạng cầu dây văng, với tổng chiều dài hơn 5,2 km cả cầu và đường dẫn, mặt cắt ngang bảo đảm 8 làn xe.

Quy mô này không chỉ đáp ứng nhu cầu giao thông trước mắt mà còn được tính toán cho sự phát triển dài hạn của Thủ đô trong nhiều năm tới. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 7.300 tỷ đồng từ ngân sách Thành phố, dự kiến hoàn thành vào năm 2027.

Đại diện các nhà thầu thi công, ông Cao Đăng Hoạt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Tập đoàn Định An cho biết, đơn vị của ông sẽ cùng các đơn vị liên danh bảo đảm tiến độ, chất lượng và mỹ thuật công trình, đồng thời mong muốn tiếp tục nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng và bố trí nguồn vốn đúng kế hoạch.

Không chỉ riêng cầu Thượng Cát, không khí thi công khẩn trương cũng đang hiện diện tại công trường cầu Tứ Liên. Theo tìm hiểu, hiện trên bãi sông Hồng, các tổ máy, thiết bị đã được huy động để triển khai các hạng mục nền móng, khoan cọc nhồi, hướng tới mục tiêu hoàn thành phần việc quan trọng này trong năm 2025, tạo tiền đề cho việc thi công tháp chính trong năm 2026. Khi hoàn thành, cầu Tứ Liên được kỳ vọng sẽ trở thành một trục kết nối quan trọng giữa khu vực trung tâm và phía Bắc sông Hồng.

Thực tế, từ đầu năm 2025 đến nay, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và sự vào cuộc đồng bộ của các sở, ngành, địa phương, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố đã lần lượt khởi công 7 công trình vượt sông Hồng, gồm các cầu Tứ Liên, Ngọc Hồi, Vân Phúc, Thượng Cát, Trần Hưng Đạo, Mễ Sở và Hồng Hà.

Chuỗi dự án này tạo nên một “mạng lưới kết nối mới” cho Thủ đô. Không chỉ san sẻ áp lực cho các cây cầu hiện hữu như Thanh Trì, Vĩnh Tuy, Chương Dương hay Thăng Long, các cây cầu mới còn mở ra dư địa phát triển rộng lớn về phía Đông, Bắc và Nam, nơi các khu đô thị, khu chức năng mới đang từng bước hình thành.

Ở bình diện dài hạn, việc đầu tư đồng bộ hệ thống cầu vượt sông Hồng không chỉ là câu chuyện giao thông, mà là bước chuyển quan trọng trong tổ chức không gian đô thị Hà Nội. Những “mảnh ghép” ấy, khi hoàn chỉnh, sẽ góp phần định hình một Thủ đô phát triển đa trung tâm, hài hòa hai bờ sông và tiến gần hơn tới mục tiêu đô thị hóa 65-70% vào năm 2030.

Thúc đẩy Thủ đô phát triển

Theo Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô, Hà Nội sẽ có tổng cộng 18 cây cầu bắc qua sông Hồng. Đến nay, 9 cây cầu đã hoàn thành và đưa vào khai thác, 7 cây cầu khác đang được triển khai trong năm 2025, chỉ còn hai dự án là cầu Thăng Long mới và cầu Phú Xuyên chưa khởi công. Điều đó cho thấy, trục kết nối qua sông Hồng đang được “kích hoạt” đồng loạt, từng bước tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng tồn tại suốt nhiều năm qua.

Sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng cầu không đơn thuần nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại, mà phản ánh bước chuyển căn bản trong tư duy phát triển đô thị của Thủ đô. Khi sông Hồng không còn là “ranh giới” chia cắt, mà trở thành trục liên kết, không gian phát triển của Hà Nội sẽ được mở rộng theo cả chiều rộng lẫn chiều sâu, giảm dần áp lực cho khu vực nội đô lịch sử.

Ở tầm nhìn dài hạn, dự án Đại lộ cảnh quan sông Hồng cũng là một trong những dự án được xem là trụ cột của chiến lược phát triển đô thị hai bên bờ sông. Theo đề xuất, tuyến đại lộ dài khoảng 80 km sẽ chạy dọc hai bên sông, chủ yếu theo hình thức cầu cạn, với khoảng 67 km đường trên cao và 10 km hầm chui. Quy mô 6 làn xe cơ giới mỗi bên giúp tuyến đường này trở thành trục giao thông xuyên suốt, kết nối trung tâm Hà Nội với các đô thị vệ tinh phía Đông, Bắc và Nam. Đi cùng với đó là đề xuất xây dựng tuyến monorail song song, tạo thêm lựa chọn vận tải hành khách công cộng, giảm tải cho giao thông mặt đất.

Việc bổ sung thêm các cây cầu mới sẽ giúp hoàn thiện mạng lưới kết nối theo chiều ngang, trong khi tuyến đại lộ đóng vai trò kết nối theo chiều dọc của không gian đô thị ven sông. Những cây cầu sẽ hình thành các “nút mở” quan trọng, liên kết trực tiếp Hà Nội với các tỉnh lân cận như Bắc Ninh, Hưng Yên... Qua đó, dòng chảy giao thương, logistics và phát triển công nghiệp, dịch vụ được tổ chức thông suốt hơn ở quy mô vùng.

Hệ thống cầu giúp Thủ đô kết nối và phát triển.

Thực tế triển khai hạ tầng những năm gần đây cho thấy, Hà Nội đang tăng tốc đầu tư các dự án giao thông then chốt. Theo Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng 11 và 11 tháng năm 2025 của Cục Thống kê thành phố Hà Nội, nhiều công trình trọng điểm vẫn được triển khai khẩn trương, bảo đảm chất lượng và tiến độ. Dự án cầu Tứ Liên với tổng mức đầu tư 20,2 nghìn tỷ đồng hiện đang thi công hai trụ tháp dây văng; dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô giai đoạn 1 đã giải ngân hơn 22% kế hoạch vốn; đường Vành đai 1 đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục đạt tỷ lệ giải ngân trên 50%; cùng nhiều dự án quan trọng khác đang đồng loạt tạo xung lực phát triển mới…

Có thể thấy, trong bức tranh phát triển hạ tầng của Thủ đô hôm nay, những cây cầu vượt sông Hồng không chỉ là công trình giao thông đơn thuần, mà đang trở thành trụ cột định hình tương lai đô thị Hà Nội. Mỗi cây cầu được đầu tư, khởi công và hoàn thiện là thêm một mắt xích kết nối không gian, mở rộng dư địa phát triển, giảm áp lực cho khu vực nội đô lịch sử và tạo động lực lan tỏa cho các đô thị hai bên bờ sông.

Khi hệ thống cầu vượt sông Hồng dần hoàn chỉnh, dòng sông lịch sử sẽ không còn là khoảng cách, mà trở thành trục liên kết chiến lược của một Hà Nội phát triển đa trung tâm, hiện đại và bền vững. Những cây cầu ấy, bằng giá trị kết nối và tầm nhìn dài hạn, đang âm thầm tạo nên bước chuyển căn bản trong tổ chức không gian đô thị, góp phần đưa Thủ đô vươn lên tầm vóc mới trong giai đoạn phát triển tiếp theo.