Kỳ 3: Công đoàn không thể đứng ngoài cuộc

	Kỳ 2: Doanh nghiệp Việt đã sẵn sàng?
	Kỳ 1: Băn khoăn đứng giữa 3 dòng nước
	Lao động công nghiệp chế biến, chế tạo Việt Nam dễ mất việc nhất vì 4.0

Dưới làn sóng mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc làm, đời sống của NLĐ sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Trong quá trình NLĐ vận động, thay đổi để thích nghi, cùng với doanh nghiệp, không thể thiếu vai trò của tổ chức Công đoàn (CĐ) trong việc làm tốt công tác định hướng tư tưởng cho CNLĐ, kịp thời giải quyết những kiến nghị, bức xúc của CNLĐ; tham gia với doanh nghiệp trong việc đào tạo, đào tạo lại tay nghề, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kiến thức pháp luật cho NLĐ... không để NLĐ bị rơi ra ngoài quỹ đạo của sự phát triển.

Bắt đầu từ thay đổi nhận thức

Theo bà Phạm Thị Thu Lan- Phó Viện trưởng Viện Công nhân Công đoàn (Tổng LĐLĐVN), cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là sự phát triển ngoạn mục của nhân loại, trong đó, NLĐ cũng sẽ vui mừng vì được giải phóng hoàn toàn sức lao động cơ bắp và trở thành LĐ tri thức.

Đào tạo tay nghề cho NLĐ là yếu tố sống còn, giúp giảm thấp nhất việc NLĐ bị ra ngoài quỹ đạo phát triển.

Song để đạt được điều đó, NLĐ sẽ phải trải qua một giai đoạn cực kỳ khó khăn và thách thức, với rất nhiều nỗ lực và nghị lực, mới có thể trở thành lực lượng LĐ tri thức. Quá trình đó, không thể không nói tới vai trò đóng góp hết sức quan trọng của doanh nghiệp (DN) trong việc giúp đỡ NLĐ vượt qua khó khăn. Đặc biệt, trong giai đoạn phát triển vượt bậc này của khoa học và công nghệ, tổ chức CĐ cần đồng hành với DN để có các giải pháp hỗ trợ NLĐ để họ không bị bỏ lại phía sau.

Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dệt may, sử dụng tới hơn 10.000 LĐ, bà Trần Quý Dân- Chủ tịch CĐ Tổng Công ty May 10 cho biết: Với chức năng của tổ chức CĐ, chúng tôi đã tuyên truyền cho công nhân hiểu được xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và không thể tránh khỏi này.

Bên cạnh đó, để chuẩn bị cho việc áp dụng tự động hóa, robot sau này, chúng tôi tham mưu cho chuyên môn, trước mắt tập trung tuyên truyền, đào tạo, nâng cao kỹ năng tay nghề cho công nhân để có thể đáp ứng thích nghi được công nghệ mới, điều hành được máy móc mới, không bị mất việc trong tương lai.

Khẳng định nhân tố con người đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của DN, ông Nguyễn Thanh Sơn- Chủ tịch CĐ Công ty Thủy điện Sơn La chia sẻ kinh nghiệm: Hiện, chúng tôi tập trung khai thác nguồn LĐ thâm niên, giàu kinh nghiệm để phát huy lợi thế của họ. Bên cạnh đó, Công ty cũng chú trọng nâng cao tay nghề cho đội ngũ kỹ sư trẻ.

Đặc biệt, để thu hút nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật cao, công ty đã có những chế độ đãi ngộ về thu nhập, các chế độ chính sách nhằm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của NLĐ... Theo ông Sơn, trong bối cảnh tự động hóa đang trở thành một xu thế tất yếu, thì nhân tố trí thức của con người ngày càng đóng vai trò quan trọng.

Đồng hành cùng DN, tổ chức CĐ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi thái độ, khuyến khích NLĐ cùng tham gia tích cực vào các phong trào thi đua, góp phần hoàn thành tốt các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh.

Trước những thách thức đang đặt ra không chỉ với NLĐ mà cả tổ chức CĐ, Chủ tịch LĐLĐ Thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến yêu cầu các cấp CĐ Thủ đô cần nhận định một cách khách quan, toàn diện những thuận lợi, khó khăn của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tác động đến hoạt động CĐ, đời sống của NLĐ, trên cơ sở đó làm tốt công tác định hướng, nắm chắc diễn biến, tình hình tư tưởng NLĐ, kịp thời giải quyết những kiến nghị, bức xúc của NLĐ; làm tốt việc đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tay nghề, kiến thức pháp luật cho NLĐ để NLĐ có trình độ tay nghề đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong điều kiện hội nhập, giữ vững được việc làm và tăng thu nhập.

“Nhiệm vụ ưu tiên của các cấp CĐ là cần vận động cán bộ, CNLĐ, đoàn viên tích cực học tập nâng cao tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ, tiếp thu công nghệ mới, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế hiện nay”, Chủ tịch Nguyễn Thị Tuyến nhấn mạnh.

Giảm thấp nhất việc NLĐ bị ra ngoài quỹ đạo

Trước những thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các chuyên gia trong lĩnh vực lao động việc làm cho rằng, CĐ cơ sở cần chủ động phối hợp với DN tuyên truyền cho đoàn viên và NLĐ biết, hiểu rõ bản chất, ý nghĩa của sự thay đổi.

Ngoài yếu tố cơ sở vật chất, thiết bị máy móc, công nghệ thì yếu tố con người trong vận hành trang thiết bị, kỹ thuật được tăng cường sẽ giúp mang lại năng suất lao động cao hơn, đồng nghĩa với việc tiền lương, thu nhập của NLĐ sẽ được cải thiện, đời sống được nâng cao.

Do đó, muốn có việc làm, thu nhập, không có cách nào khác là phải đồng hành cùng DN để tăng năng suất lao động và thích ứng kịp với những thay đổi. Trong công nghiệp 4.0, nếu không chủ động, gần như con người sẽ tự mình đặt mình vào vị trí đứng ngoài cuộc.

Bà Phạm Thị Thu Lan- Phó Viện trưởng Viện Công nhân Công đoàn cho rằng, để thiết thực giúp đỡ CNLĐ, tổ chức CĐ cần tham mưu với chuyên môn có kế hoạch đào tạo cho NLĐ ngay từ bây giờ để chuẩn bị cho áp dụng công nghệ 4.0 cũng như trong quá trình chuyển đổi công nghệ 4.0.

Bà Lan ví dụ: Khi lắp một dây chuyền công nghệ 4.0, DN bố trí để một công nhân điều khiển dây chuyền sẽ kèm cặp hướng dẫn cho một nhóm công nhân để tất cả các công nhân đều được đào tạo tại chỗ, từ đó họ có thể hình dụng được về công việc của họ trong cách mạng công nghiệp 4.0 và làm quen với môi trường của việc làm 4.0.

Nhấn mạnh đến thách thức trong quá trình chuyển đổi, không tránh khỏi một bộ phận LĐ dôi dư. Vì vậy, để thị trường lao động linh hoạt và NLĐ có thể chuyển đổi sang việc làm khác, CĐ cần có kế hoạch cùng DN quan tâm đến việc đào tạo dự phòng cho NLĐ. Cụ thể, bên cạnh việc đào tạo các kỹ năng của công việc hiện tại, cần đào tạo thêm các kiến thức và kỹ năng chuyên môn khác mà thị trường lao động trong tương lai cần tới, đặc biệt là kiến thức về tin học, công nghệ thông tin, công nghệ tự động hóa, phần mềm, các bộ cảm ứng kết nối, tư duy lập trình… Hình thức đào tạo có thể trong nhà máy hoặc có thể luân phiên cử NLĐ đi đào tạo, để hỗ trợ nâng cao khả năng có việc làm cho NLĐ trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 và thay đổi công nghệ 4.0.

Tổ chức CĐ cũng cần có cơ chế giám sát chủ doanh nghiệp, trong việc tuân thủ pháp luật lao động và đảm bảo đóng BHXH đầy đủ để NLĐ yên tâm trong công việc, có nguồn hỗ trợ khi mất việc do thay đổi công nghệ 4.0 từ BHXH.

Bà Lan cho rằng, CĐ cần tham gia với chủ DN để có lộ trình cụ thể về chuyển đổi công nghệ 4.0 và khi có sự thay đổi, DN cần thông báo cho CĐ và NLĐ biết, cùng với CĐ và NLĐ xây dựng phương án cụ thể trên cơ sở đồng thuận, để giúp NLĐ chuyển đổi bền vững hoặc hỗ trợ NLĐ tìm kiếm việc làm mới, không gây ra xáo trộn xã hội, không đặt gánh nặng lên vai Chính phủ. Giảm thiểu thấp nhất những tác động tiêu cực của cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam tránh tụt hậu và có điều kiện vượt lên.

Bảo Duy