Xây dựng mô hình trường học an toàn, thân thiện, hòa nhập cho nhóm học sinh yếu thế

Với vai trò chủ trì Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh cho biết, hiện nay, hầu hết mỗi trường học đều có một nhóm học sinh yếu thế. Đó là những học sinh bị khuyết tật, có khiếm khuyết về năng lực, trí não, mắc bệnh hiểm nghèo hoặc bệnh nan y, có những đặc điểm tâm sinh lý khác thường khiến không phát triển bình thường như trẻ cùng lứa tuổi (như bị tự kỷ, tăng động,…), bị tai nạn nghiêm trọng, mồ côi, thuộc gia đình nghèo, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn…

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh chủ trị Hội nghị tọa đàm “Giải pháp xây dựng mô hình trường học an toàn, thân thiện, hòa nhập cho nhóm học sinh yếu thế”.

Vì vậy, các nhà trường rất cần có những hoạt động trợ giúp mang tính chuyên nghiệp để phòng ngừa, hỗ trợ, phục hồi những tổn thương về tinh thần, hỗ trợ vật chất để các em học sinh có môi trường học tập an toàn, thân thiện và các em được hòa nhập trong môi trường giáo dục một cách tốt nhất.

“Thông qua buổi Tọa đàm, hi vọng những vấn đề khó khăn trong xây dựng mô hình trường học an toàn thân thiện, hòa nhập cho nhóm học sinh yếu thế sẽ từng bước được tháo gỡ, đồng thời, tạo điều kiện để mô hình phát triển sâu rộng hơn và mang lại cho các em học sinh một môi trường học tập thật sự bình đẳng”, bà Ngô Thị Minh nhấn mạnh.

Toàn cảnh Hội nghị tọa đàm.

Trao đổi tại Tọa đàm, PGS.TS Trần Thành Nam - Trưởng khoa Các khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, an toàn và thân thiện trong trường học không chỉ đơn thuần là việc trường học không có bạo lực, mà còn bao gồm nhiều khía cạnh quan trọng khác cần đảm bảo như sức khỏe thể chất, tinh thần, cơ sở hạ tầng, quản lý rủi ro thiên tai và các sự kiện khủng hoảng khác. Theo ông Nam, mô hình trường học an toàn và thân thiện hướng đến học sinh yếu thế cần phải đảm bảo các trụ cột chính như: Cơ sở học tập an toàn; quản lý thảm họa và tình huống khẩn cấp trong trường học; giảm thiểu rủi ro và giáo dục khả năng phục hồi.

“Quy trình triển khai trường học an toàn thân thiện thường được xây dựng theo 5 bước: Bước 1, nâng cao nhận thức; bước 2, hình thành nhóm đặc trách; bước 3 thực hiện đánh giá nguy cơ; bước 4, xây dựng kế hoạch an toàn trường học và bước 5, phát triển kế hoạch giáo dục an toàn thân thiện hướng đến tất cả học sinh bao gồm học sinh yếu thế”- PGS.TS, Trần Thành Nam nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, ông Nam cũng đề cập đến một số thành tố quan trọng không thể thiếu trong xây dựng mô hình trường học an toàn thân thiện như: Hệ thống xử lý khủng hoảng trường học; hoạt động sơ cứu tâm lý (hướng đến nhóm yếu thế) và định hướng xây dựng trường học xanh bền vững…

PGS.TS Trần Thành Nam chia sẻ tại Hội nghị tọa đàm.

Tham luận tại Tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Hồng Thuận, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam nêu lên những rào cản gây ra sự cản trở trẻ em yếu thế đến trường và được hòa nhập trong môi trường học đường.

Theo PGS.TS Nguyễn Hồng Thuận có 8 yếu tố chính gồm: Điều kiện kinh tế - xã hội; Sự khác biệt văn hoá; Khó khăn về phương tiện giao tiếp ngôn ngữ; Khó khăn về vị trí địa lý; Hạn chế tiếp cận dịch vụ bảo trợ xã hội; Môi trường văn hoá trường học; Thiếu cơ sở vật chất và học liệu; Dịch vụ trợ giúp sức khoẻ tâm thần.

Đề xuất giải pháp, bà Nguyễn Hồng Thuận cho rằng: “Để tăng cơ hội hòa nhập cho nhóm yếu thế việc đầu tiên, trường học không từ chối tiếp nhận nhóm trẻ yếu thế. Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo các cơ quan bộ, ngành TW phối hợp với các đối tác quốc tế nỗ lực hướng đến mục tiêu này thông qua các phương pháp tiếp cận dựa trên quyền bình đẳng trẻ em, lấy trẻ em làm trọng tâm. Thứ 2 là xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện để trẻ yếu thế được hòa nhập. Thứ 3 là Phát triển mô hình Tư vấn học đường và Công tác xã hội trường học nhằm tập trung chăm sóc sức khỏe tâm thần và giải quyết những khó khăn của học sinh về vấn đề tâm - sinh lý, về học tập, định hướng nghề nghiệp…”

Thảo luận tại Tọa đàm, bà Lê Thị Hồng Loan - Trưởng phòng Bảo vệ em - UNICEF Việt Nam nêu ra thực trạng về công tác xã hội và bảo vệ trẻ em trong trường học - kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam. Theo đó, bà Loan nhấn mạnh về vấn đề tham vấn sức khỏe tâm thần học đường và xâm hại, bắt nạt trên mạng xã hội… trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp.

“Theo một nghiên cứu dịch tễ học Việt Nam, có khoảng 12% trẻ em tương đương với khoảng 3 triệu trẻ có những vấn đề về sức khoẻ tâm thần và cần đến sự gắn liền hỗ trợ về sức khoẻ tâm thần. Có rất nhiều lý do để gây ra căng thẳng này như vấn đề về gánh nặng học tập, kỳ vọng của gia đình, các vấn đề về bạo lực gia đình, quan hệ tình cảm. Đại dịch Covid-19 với vấn đề giãn cách xã hội, những tổn hại, lo lắng cũng đang làm gia tăng vấn đề về sức khoẻ tâm thần và đòi hỏi phải sớm được giải quyết”- bà Loan cho hay.

Qua đó, bà Loan cũng đưa ta khuyến nghị khuyến nghị: Các cơ quan bảo vệ trẻ em cần đầu tư và cam kết duy trì mối quan hệ hợp tác và hoạt động chuyên môn liên tục, tích cực với các trường học để hỗ trợ và thực hiện các dịch vụ và thực hành bảo vệ trẻ em trong trường học.

“Về phía nhà trường, phải xây dựng cơ chế hoạt động của nhóm bảo vệ trẻ em, các thành viên bao gồm nhân viên xã hội, cán bộ đầu mối bảo vệ trẻ em và hiệu trưởng nhà trường. Ngoài ra, xây dựng dịch vụ và thực hành công tác xã hội bảo vệ trẻ em và công tác xã hội học đường”, bà Loan chia sẻ.