Đại biểu Quốc hội kiến nghị luật hóa về dinh dưỡng học đường

Thiết lập cơ chế tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Trần Thị Nhị Hà (Đoàn ĐBQH Hà Nội) cho hay theo Tổ chức Y tế Thế giới, sức khỏe của con người chịu tác động của bốn nhóm yếu tố cơ bản là xã hội, môi trường, kinh tế và hành vi.

Vì vậy, phòng bệnh không chỉ đơn thuần dựa vào các vấn đề y học lâm sàng và dịch tễ học, mà cần phải giải quyết các nguyên nhân gốc rễ như điều kiện sống, môi trường làm việc, chất lượng không khí, nước sạch, thực phẩm, tiếp cận dịch vụ y tế.

Nữ đại biểu kiến nghị sửa nội dung Điều 1 Luật Phòng bệnh như sau: “Luật này quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; rối loạn sức khỏe tâm thần; phòng, chống các yếu tố nguy cơ từ môi trường, lối sống, hành vi và dinh dưỡng; nâng cao sức khỏe cộng đồng; ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý sức khỏe toàn dân; thích ứng biến đổi khí hậu và bảo đảm công bằng y tế”.

“Về chính sách của Nhà nước về phòng bệnh, hệ thống pháp luật của chúng ta đã có những quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu, bia, những sản phẩm có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đối với sức khỏe người tiêu dùng.

Tuy nhiên, vẫn thiếu vắng một cơ chế kiểm soát toàn diện đối với những nhóm sản phẩm làm gia tăng các bệnh không lây nhiễm như các sản phẩm có chứa nhiều đường, nhiều muối, đồ ăn nhanh, sản phẩm siêu chế biến”, đại biểu nói.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Trần Thị Nhị Hà. Ảnh: Quốc hội

Theo bà Hà, để phòng bệnh hiệu quả, không chỉ cần thực hiện một số giải pháp về thuế như thời gian qua, mà quan trọng hơn là phải thiết lập một chính sách tổng thể, đồng bộ và bền vững hướng tới thay đổi cấu trúc của ngành công nghiệp thực phẩm, đồng thời chuyển biến nhận thức xã hội về tiêu dùng lành mạnh.

Chúng ta không thể tiếp tục “chữa cháy” bằng điều trị khi mà các tác nhân gây bệnh không lây nhiễm có thể dự phòng được vẫn chưa được kiểm soát tốt. Luật Phòng bệnh cần mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn, và đi trước một bước để bảo vệ sức khỏe nhân dân trên khía cạnh này.

Bên cạnh đó, đại biểu đoàn Hà Nội cho rằng, điều rất quan trọng là thiết lập cơ chế tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh. Cụ thể, quy định rõ trong luật, Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh, đồng thời kiểm soát và hạn chế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Nhà nước có chính sách tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh, bao gồm ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, chính sách thuế và các nguồn xã hội hóa.

Đề cập đến dinh dưỡng cho trẻ em, theo đại biểu Trần Thị Nhị Hà, dự thảo Luật Phòng bệnh chưa có quy định cụ thể về dinh dưỡng học đường, trong khi đây là mắt xích quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ ngay từ ghế nhà trường.

Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Pháp đã có luật quy định chặt chẽ về vấn đề này; đặc biệt, Hàn Quốc còn cấm tuyệt đối bán thực phẩm không lành mạnh trong phạm vi 200 mét quanh trường học.

Theo bà, đã đến lúc Việt Nam cần luật hóa dinh dưỡng học đường để trường học thực sự trở thành pháo đài đầu tiên trong công tác phòng bệnh. Cụ thể, Bộ Y tế chủ trì, phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chuẩn quốc gia về tiêu chuẩn dinh dưỡng bữa ăn học đường. Cơ sở giáo dục có trách nhiệm tổ chức bữa ăn bảo đảm dinh dưỡng hợp lý, khoa học, hạn chế sử dụng thực phẩm không lành mạnh có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh.

Đồng thời, cấm bày bán, quảng cáo và khuyến mại các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe trong và xung quanh khuôn viên trường học.

Bên cạnh đó, đại biểu kiến nghị bổ sung các quy định có tính đột phá về dữ liệu và công nghệ số trong phòng bệnh. Theo đó, hoạt động phòng bệnh cần được triển khai trên nền tảng số, bảo đảm kết nối, liên thông và khai thác hiệu quả dữ liệu y tế trong quản lý, giám sát và dự báo dịch…

Đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Quốc hội

Mọi người dân đều có quyền tiếp cận công bằng với dinh dưỡng

Đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên) nhìn nhận, hiện chưa có một cơ chế phối hợp chặt chẽ, liên thông giữa y tế - chính quyền - cộng đồng, khiến hệ thống phòng bệnh hoạt động còn rời rạc, thiếu tính chủ động và sức mạnh tổng thể. Vì vậy, cần thống nhất mô hình tổ chức y tế dự phòng, đồng bộ từ trung ương đến cơ sở.

Về dinh dưỡng phòng bệnh, theo đại biểu, dự thảo Luật đã được bổ sung thêm 3 điều với các nội dung dinh dưỡng cho trẻ em, người lao động và người cao tuổi; để bảo đảm việc áp dụng nguyên tắc dinh dưỡng trong phòng bệnh theo vòng đời, nhưng chưa thực sự đầy đủ.

Theo bà, cần quy định rõ: Mọi người dân đều có quyền tiếp cận công bằng với dinh dưỡng và thực phẩm để đạt được tình trạng dinh dưỡng tối ưu, góp phần nâng cao sức khỏe; Thực hiện dinh dưỡng hợp lý để cải thiện tình trạng dỉnh dưỡng phù hợp với từng đối tượng, địa phương, vùng, miền, dân tộc, góp phần giảm thiểu gánh nặng bệnh tật, nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ của người Việt Nam.

Nữ đại biểu cho hay, hiện nay các chế độ dinh dưỡng sử dụng cho người bệnh tại các bệnh viện bên cạnh việc hỗ trợ điều trị cùng thuốc nó còn để sử dụng phòng ngừa tiến triển nặng bệnh, hay ngăn ngừa các biến chứng của bệnh như người bệnh tiểu đường, người bệnh thận, người bệnh tim mạch…

Vì vậy, nên bổ sung quy định dinh dưỡng tại các cơ sở y tế phải được thực hiện cho người bệnh bằng chế độ ăn phù hợp tình trạng dinh dưỡng, tinh trạng bệnh lý để phòng chống suy dinh dưỡng, kiểm soát và phòng chống nguy cơ biến chứng, bệnh tiến triển nặng liên quan dinh dưỡng…