Làm rõ nhiều nội dung khi hướng dẫn thi hành Luật Giám định tư pháp

Đại diện Cục Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp đã giới thiệu về những nội dung chính của Chỉ thị số 54-CT/TW ngày 30/11/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giám định tư pháp và định giá tài sản và Luật Giám định tư pháp năm 2025.

Các đại biểu dự Tọa đàm cho rằng, việc ban hành hai văn bản quan trọng này thể hiện rõ sự quan tâm, lãnh đạo sâu sát của Đảng, Nhà nước đối với công tác giám định tư pháp. Các chủ trương, chính sách về công tác giám định tư pháp đã được cụ thể hóa trong các văn bản quy phạm pháp luật để tổ chức triển khai thực hiện công tác này một cách đồng bộ.

Tại tọa đàm, một số vấn đề thực tiễn đã được các đại biểu nêu ra, như Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/5/2026, trong khi dự toán tài chính được xây dựng từ tháng 7, tháng 8 năm nay.

Như vậy, dự toán của hệ thống tố tụng được tính toán cho cả năm, nên từ ngày 1/5, phần chi trả chi phí giám định và bồi dưỡng giám định cho các cơ quan, tổ chức không được thực hiện sẽ bị thừa, cần cơ chế xử lý. Ngược lại, các cơ quan khác vẫn được trưng cầu thực hiện giám định thì lại cần dự toán bổ sung. Đây là vấn đề cần có sự thống nhất để triển khai thi hành luật một cách trôi chảy.

Toàn cảnh Toạ đàm.

Về vấn đề chế độ, chính sách với người thực hiện công tác giám định, hiện nay, những người làm chuyên trách công tác pháp chế ở các cơ quan được hưởng hỗ trợ 100% lương mỗi tháng. Vậy những người làm công tác giám định kiêm nhiệm có được hưởng chế độ, chính sách đặc thù, vượt trội mà Bộ Chính trị đã cho phép hay không, nếu áp dụng thì áp dụng như thế nào?

Về cơ sở dữ liệu liên ngành giám định tư pháp, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao sẽ chủ trì xây dựng, vận hành, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp. Vậy, các tổ giám định tư pháp trong tố tụng dân sự, hành chính sẽ liên kết với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và cơ quan quản lý giám định tư pháp ở địa phương như thế nào để tạo ra cơ sở dữ liệu về giám định tư pháp được khai thác, sử dụng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong thời gian tới?

Về việc mở rộng phạm vi giám định, trong đó cho phép các Văn phòng giám định tư pháp thực hiện một số lĩnh vực chuyên sâu (như kỹ thuật tài liệu, kỹ thuật số điện tử, vân tay...), nội dung này liên quan trực tiếp đến công tác quản lý nhà nước của Bộ Công an.

Đại diện Bộ Công an đề nghị cần có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước khác để cụ thể hóa nội dung và phạm vi này một cách chi tiết. Đặc biệt, có đại biểu nhấn mạnh đến vấn đề bảo mật và bí mật nhà nước khi giao quyền cho các Văn phòng giám định tư pháp (tư nhân), nhất là giám định tiền và quốc huy/con dấu bởi các đặc điểm bảo an, kỹ thuật chống giả của tiền tệ và con dấu là bí mật quốc gia. Hơn nữa, doanh nghiệp/văn phòng tư nhân có thể giải thể bất cứ lúc nào nếu hoạt động không hiệu quả, trong khi hồ sơ giám định tư pháp đòi hỏi tính lưu trữ và trách nhiệm lâu dài…

Về mô hình tổ chức của Văn phòng giám định tư pháp, Luật quy định Trưởng văn phòng phải là giám định viên tư pháp, nhưng không quy định số lượng giám định viên tối thiểu. Điều này dẫn đến khó khăn khi thực hiện “giám định lại”.

Theo quy định, người đã giám định lần đầu không được thực hiện giám định lại. Nếu văn phòng chỉ có một người thì bài toán giám định lại sẽ giải quyết thế nào? Phải trưng cầu văn phòng khác hay chuyển về tổ chức công lập? Đây là câu hỏi cần được cụ thể hóa khi hướng dẫn thi hành Luật…