Phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng

Các cuộc điều tra sẽ được thực hiện từ tháng 9 đến tháng 11/2025, đối tượng gồm người dân từ 18-69 tuổi; cán bộ y tế thôn, cộng tác viên y tế và người thân của các trường hợp tử vong được lựa chọn… Tổng số người dân tham gia dự kiến lên tới 3.000 người tại 60 xã, phường trên địa bàn Thành phố.

Người dân phường Long Biên tham gia trả lời phỏng vấn nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe liên quan đến các bệnh không lây nhiễm.

Về nội dung điều tra gồm đánh giá kiến thức, thực hành và tỷ lệ mắc tăng huyết áp, đái tháo đường của người dân; khảo sát năng lực sàng lọc, quản lý bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng của cán bộ y tế thôn, cộng tác viên; điều tra nguyên nhân tử vong dựa vào phỏng vấn.

Theo CDC Hà Nội, đây là hoạt động quan trọng nhằm cung cấp dữ liệu tin cậy phục vụ việc xây dựng kế hoạch phòng, chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn tiếp theo, đồng thời góp phần củng cố hệ thống quản lý sức khỏe người dân từ cơ sở.

Những năm gần đây, bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, rối loạn tâm thần… đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật tại Việt Nam. Tại Hà Nội, số người mắc các bệnh mạn tính có xu hướng gia tăng nhanh, đặc biệt ở nhóm người trung niên và cao tuổi.

Tăng huyết áp được ví như "kẻ giết người thầm lặng" vì phần lớn người bệnh không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có thể dẫn đến tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim. Đái tháo đường cũng ngày càng phổ biến, kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm như suy thận, mù lòa, hoại tử chi. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, gây khó khăn trong điều trị và tốn kém chi phí.

Nguyên nhân của tình trạng này, theo các chuyên gia y tế, chủ yếu đến từ lối sống thiếu lành mạnh, chế độ ăn nhiều muối, ít rau xanh, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và ít vận động. Bên cạnh đó, công tác phát hiện sớm, quản lý bệnh tại tuyến cơ sở còn hạn chế.

CDC Hà Nội đặt mục tiêu điều tra tại cộng đồng nhằm nắm bắt thực tế tình hình sức khỏe, năng lực chuyên môn và nhu cầu can thiệp. Mỗi cuộc điều tra được triển khai theo quy trình khoa học: Phỏng vấn, đo lường nhân trắc, đo huyết áp, xét nghiệm máu mao mạch và đánh giá thực hành của cán bộ y tế thôn, cộng tác viên.

Đội ngũ điều tra viên là cán bộ y tế được tập huấn bài bản về kỹ năng phỏng vấn, đo lường, thu thập và xử lý số liệu, các hoạt động được thực hiện tại trạm y tế hoặc điểm y tế cộng đồng.

Theo CDC Hà Nội, kết quả điều tra sẽ là cơ sở để ngành Y tế Thủ đô đánh giá hiệu quả giai đoạn 2022 – 2025, đồng thời đề xuất giải pháp trọng tâm cho giai đoạn tiếp theo, nhất là trong việc lồng ghép quản lý bệnh không lây nhiễm vào hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử là 1 trong những giải pháp thực hiện trong kế hoạch giai đoạn 2026 - 2030 của thành phố Hà Nội và các chương trình y tế.

Các dữ liệu điều tra sẽ giúp đánh giá rõ hơn về gánh nặng bệnh tật, thói quen sức khỏe và rào cản trong tiếp cận dịch vụ y tế của người dân. Từ đó, các chính sách can thiệp sẽ được thiết kế phù hợp, hướng đến mục tiêu khống chế tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh không lây nhiễm.

Bên cạnh sự vào cuộc của ngành Y tế, để phòng chống bệnh không lây nhiễm hiệu quả, sự chủ động của mỗi người dân đóng vai trò quan trọng. Người dân cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ, duy trì chế độ ăn uống hợp lý, tăng cường vận động thể lực, hạn chế rượu bia, không hút thuốc lá, và quản lý tốt cân nặng.

Các trạm y tế xã, phường cũng cần được tăng cường năng lực sàng lọc, quản lý và theo dõi bệnh mạn tính tại cộng đồng. Việc cập nhật hồ sơ sức khỏe điện tử, liên thông dữ liệu giữa các tuyến điều trị sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý bệnh nhân, giảm tải cho tuyến trên.