Cần sớm ban hành các văn bản hướng dẫn

	Thạch Thất: Phát động cuộc thi “Tìm hiểu Bộ luật Hình sự 2015”
	Kỳ 7: Xử lý pháp nhân thương mại phạm tội – Bước tiến trong ngành tư pháp

Tham dự Hội thảo có các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tội phạm hình sự; đại diện lãnh đạo một số Vụ, Cục, Ban cùng đông đảo các nhà khoa học, chuyên gia thuộc các Bộ, ngành liên quan như: Toà án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam, Tổng Cục Thuế, Cục Cảnh sát điều tra về kinh tế và tham nhũng...

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: BHXH Việt Nam

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, Luật BHXH và Luật BHYT được Quốc hội ban hành đã tạo hành lang pháp lý cho công tác quản lý Nhà nước về BHXH, BHYT.

Trên cơ sở đó, đến nay, việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT đã đạt được những kết quả nhất định: Số đối tượng tham gia BHXH, BH thất nghiệp, BHYT tăng dần qua các năm (tính đến tháng 6/2018, số người tham gia: BHXH là 14,08 triệu người, BH thất nghiệp là 11,8 triệu người và BHYT là 81,45 triệu người); hàng năm, công tác chi trả cho các đối tượng tham gia BHXH, BH thất nghiệp, BHYT luôn được đảm bảo kịp thời, đúng pháp luật...

Tuy nhiên, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu cũng nhận định, trong quá trình tổ chức thực hiện, giải quyết và chi trả các chế độ chính sách về BHXH, BH thất nghiệp, BHYT cho thấy, tình trạng trốn đóng, nợ đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT; lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BH thất nghiệp, BHYT đã và đang diễn ra với nhiều hình thức, mức độ khác nhau, theo chiều hướng ngày càng gia tăng, diễn biến ngày càng phức tạp.

Trước tình hình đó, Quốc hội đã thông qua việc bổ sung một số tội danh về lĩnh vực BHXH, BH thất nghiệp, BHYT trong Bộ Luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 như: Điều 214, Điều 215 quy định về tội gian lận BHXH, BH thất nghiệp, BHYT và Điều 216 quy định về tội trốn đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT cho người lao động.

Các điều luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2018 và chính là minh chứng cho thấy sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BH thất nghiệp, BHYT nhằm đảm bảo quyền lợi an sinh cho người dân, người lao động. Tuy nhiên, đến nay, các quy định này vẫn chưa có văn bản hướng dẫn của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về hồ sơ, trình tự thực hiện chuyển hồ sơ vi phạm có dấu hiệu tội phạm về BHXH, BHYT sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Trần Văn Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) cho biết: Hiện nay, việc gian lận, trục lợi trong lĩnh vực BHXH, BHYT có tính chất tương đối phổ biến, không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền và lợi ích chính đáng của người lao động, người dân, mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sự ổn định và phát triển của chính sách an sinh xã hội, ảnh hưởng đến mục tiêu thu hút đầu tư của Đảng và Nhà nước. Hơn nữa, trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế và hội nhập, thì việc bảo đảm sự ổn định và phát triển của chính sách an sinh xã hội, bảo vệ lực lượng lao động là một yêu cầu tất yếu.

Còn theo TS Nguyễn Chí Công - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học Tòa án nhân dân Tối cao: Việc tội phạm hóa một số hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm không chỉ cho thấy các hành vi này có tính phổ biến và gây nguy hiểm đáng kể cho xã hội, đòi hỏi phải có chế tài hình sự để xử lý, mà còn thể hiện rõ quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong việc bảo vệ và phát triển hệ thống an sinh xã hội.

Những quy định này cùng với một loạt các đạo luật khác được Quốc hội thông qua gần đây (Bộ luật Lao động, Luật Việc làm, Bộ luật Tố tụng hình sự…) đã tạo ra nhiều cơ chế để thực thi cũng như phương thức để xử lý các hành vi vi phạm, đã và đang mang lại những hiệu quả nhất định.

Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Chí Công, để các quy định trên của Bộ luật Hình sự được áp dụng thống nhất, đúng quy định, thì cần phải có văn bản hướng dẫn cụ thể, chi tiết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao. Cụ thể, về tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm và thực tiễn thi hành thời gian qua, có một số vấn đề cần phải hướng dẫn trong Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán liên quan đến khái niệm, tình tiết trong các điều luật, như: Gian lận BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; trốn đóng bảo hiểm; thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; có tính chất chuyên nghiệp.

Từ thực tế triển khai thời gian qua, để nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự, ông Hồ Quang Hùng - Cục Cảnh sát Kinh tế Bộ Công an kiến nghị: Bộ Công an cần chủ động phối hợp hoặc phối hợp tích cực với Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao và BHXH Việt Nam, nhằm sớm ban hành thông tư hướng dẫn áp dụng các điều luật quy định về tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BH thất nghiệp và việc xử lý pháp nhân thương mại phạm tội trong lĩnh vực này.

Bên cạnh 3 tội danh đã được quy định trong Bộ luật Hình sự, theo ông Hùng, nên bổ sung thêm quy định về xử lý hình sự đối với những hành vi phạm tội khác liên quan đến quản lý và thực hiện BHXH, BHYT, BH thất nghiệp thay vì vẫn cần viện dẫn các điều luật khác trong Bộ luật Hình sự để xử lý như hiện nay.

Bảo Duy