Giải “bài toán” thiếu bãi đỗ xe, khó thế sao?

Ô tô đỗ tràn lề đường

Cùng với quá trình đô thị hóa nhanh chóng, nhiều năm qua, Hà Nội đã dành nguồn lực rất lớn để đầu tư phát triển hạ tầng giao thông với các công trình trọng điểm như đường Vành đai 3 đi qua hồ Linh Đàm, cầu vượt nút giao Hoàng Quốc Việt - Nguyễn Văn Huyên, đường Vành đai 2 trên cao đoạn Ngã Tư Vọng - Ngã Tư Sở, đường trên cao Phạm Văn Đồng,... đã giúp Hà Nội thay đổi diện mạo đô thị, giảm tải được một phần ùn tắc giao thông.

Các phương tiện phải đỗ xe ở lòng đường, vỉa hè do thiếu các bãi đỗ xe tại nhiều tuyến đường trên địa bàn Thủ đô.

Những ngày này, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp ở Hà Nội phải cho nhân viên làm việc online, sinh viên được nghỉ hè sớm,… Mặc dù vậy, dạo qua một số tuyến đường như Khuất Duy Tiến, Lê Văn Lương (Thanh Xuân); Huỳnh Thúc Kháng, Xã Đàn (Đống Đa); Hoàng Quốc Việt, Nguyễn Khang (Cầu Giấy),… thậm chí, ngay trước cửa các cơ quan, trường học, không khó để chúng ta bắt gặp hình ảnh những chiếc ô tô đậu tràn lan trên vỉa hè, lòng đường.

Điều đó cho thấy, thực trạng hiện nay của Hà Nội là thiếu trầm trọng các bãi đỗ xe công cộng khiến nhiều phương tiện giao thông không có điểm dừng, đỗ. Đặc biệt, việc thiếu điểm đỗ, bãi đỗ xe đã ở mức nghiêm trọng tại các khu vực trung tâm của Thủ đô Hà Nội, khiến người dân sinh sống hoặc làm việc tại đây phải tận dụng mọi chỗ để đỗ xe. Từ những bãi đỗ xe được cấp phép cho đến những bãi đỗ xe trái phép, tự phát, thậm chí cả vỉa hè dành cho người đi bộ, lòng đường cũng được tận dụng làm điểm trông giữ phương tiện. Điều này không chỉ gây ra tình trạng mất an ninh trật tự, an toàn giao thông, mà còn khiến bộ mặt đô thị thêm nhếch nhác.

Theo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, trên địa bàn Thủ đô hiện có khoảng 6,9 triệu phương tiện giao thông (ô tô, xe máy), chưa kể lượng xe ngoại tỉnh ra, vào Thành phố hằng ngày. Dự tính, với tốc độ tăng trưởng xe máy 7,66%/năm; ôtô 16,15%/năm thì đến năm 2025 Hà Nội sẽ có khoảng 1,3 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy; đến năm 2030 có khoảng 1,7 triệu ô tô và 7,7 triệu xe máy. Thế nhưng, điều đáng nói là hệ thống giao thông tĩnh (bãi, điểm đỗ xe công cộng) hiện nay còn quá thiếu và yếu, khiến nhu cầu đỗ xe ngày càng cấp thiết.

Anh Nguyễn Tân, người dân sống tại phường Minh Khai (quận Hai Bà Trưng) chia sẻ, để phục vụ công việc anh cũng mua một chiếc ô tô để đi lại. Nhưng mỗi lần đến cơ quan làm việc trên phố Trần Hưng Đạo (Hoàn Kiếm), để tìm một chỗ gửi xe không hề đơn giản, nhiều khi anh Tân phải gửi cách cơ quan gần 1km, rất bất tiện. Không chỉ anh Tân mà hầu hết người dân sống tại các “tuyến phố lõi”, hoặc làm việc trong khu trung tâm phố cổ đều cho rằng, Hà Nội đang rất thiếu các điểm đỗ xe. Thậm chí, nhiều người còn khẳng định rất mệt mỏi trong việc tìm kiếm một điểm gửi xe và buộc phải gửi ở những “bãi xe chui”, phương tiện phơi mưa nắng mà giá gửi không hề rẻ khi mỗi ngày phải chi từ 80.000 - 100.000 đồng/1 ngày.

Trước thực trạng trên, Hà Nội đã thực hiện nhiều giải pháp như tăng cường kiểm tra, xử lý các trường hợp dừng đỗ phương tiện sai quy định; xây dựng các dự án bãi đỗ xe ngầm, bãi đỗ cao tầng; dịch vụ trông giữ xe thông minh Iparking; đỗ xe theo ngày chẵn lẻ,... nhưng đến nay thực trạng thiếu điểm đỗ, ùn tắc giao thông do phương tiện để tràn lan vẫn còn nhức nhối. Một trong những nguyên nhân được các chuyên gia chỉ ra đó là, việc quy hoạch không theo kịp tốc độ gia tăng dân số và tốc độ phát triển của các phương tiện giao thông. Trong đó, tỷ lệ đất dành cho giao thông tĩnh quá thấp trong khi tốc độ gia tăng về phương tiện, đặc biệt xe ô tô cá nhân đang ngày một tăng cao đột biến.

Cần xã hội hóa nguồn lực

Mới đây, theo định hướng Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, khu nội đô lịch sử sẽ được điều chỉnh các chức năng sử dụng đất, di dời những cơ sở sản xuất, cơ sở đào tạo, y tế không phù hợp ra khỏi nội đô. Đồng thời, bổ sung và hoàn thiện các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu đất giao thông tĩnh, quy hoạch phân khu đã kết hợp lồng ghép với quy hoạch bến bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ,… điều này khiến người dân kỳ vọng, tương lai Hà Nội sẽ giải được bài toán về nhu cầu bãi đỗ xe cho người dân nội đô.

Thực tế cho thấy, không phải đến bây giờ thành phố Hà Nội và các Sở, ngành liên quan mới tính đến việc quy hoạch các bãi đỗ xe và xây dựng hệ thống giao thông tĩnh để đáp ứng nhu cầu đỗ xe ngày càng tăng của người dân. Tuy nhiên, với tốc độ gia tăng phương tiện giao thông cá nhân theo cấp số nhân như hiện nay, thì quỹ đất dành cho giao thông tĩnh quá ít của Hà Nội khiến các bãi xe ngày càng thêm quá tải. Trong khi đó, để giải quyết thực trạng này, theo các chuyên gia trong lĩnh vực giao thông, suốt một thời gian dài Hà Nội mới chỉ quan tâm tới các giải pháp tình thế như tận dụng lòng đường, vỉa hè, gầm cầu,... làm bãi đỗ xe nhưng đó đều là những giải pháp không hiệu quả.

Vì thiếu chỗ đỗ, nhiều xe ô tô phải đỗ trên vỉa hè, ảnh hưởng đến người đi bộ.

Tình trạng thiếu chỗ đỗ xe ngày càng nghiêm trọng, nhất là tại các tuyến phố trung tâm. Không chỉ vậy, ở những khu đô thị mới phát triển, quỹ đất dành cho hạ tầng giao thông tĩnh cũng rất hạn chế, nhiều chủ đầu tư không mấy mặn mà để thực hiện các công trình phục vụ lợi ích cộng đồng như bãi đỗ xe, bởi thực tế, số tiền bỏ ra đầu tư lớn nhưng việc thu hồi vốn chậm, thiếu cơ chế,…

Đề cập đến vấn đề trên, Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm (nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội) cho rằng, Thành phố hiện chịu áp lực rất lớn về vấn đề giao thông, trong khi đó hệ thống hạ tầng giao thông kỹ thuật hiện nay còn nhiều yếu kém, đặc biệt thiếu trầm trọng điểm đỗ, bãi đỗ xe. Trong khi đó, diện tích đất dành cho hạ tầng giao thông của Hà Nội chỉ chiếm khoảng 10% diện tích đất tự nhiên.

Hiện nay, việc xây dựng các bãi đỗ xe ngầm hay bãi đỗ xe trên cao là xu hướng tất yếu của các đô thị lớn trên thế giới và phù hợp với điều kiện hiện nay của Thành phố. Tuy nhiên, để các dự án bãi đỗ triển khai hiệu quả, thì việc đảm bảo nguồn lực là một trong những yếu tố quan trọng. Đặc biệt, trong bối cảnh ngân sách Nhà nước khó khăn, việc nguồn lực được huy động từ việc xã hội hóa để đầu tư là rất cần thiết. Để xã hội hóa thành công, Hà Nội cần phải có cơ chế chính sách ưu tiên cho các nhà đầu tư, đồng thời đảm bảo hài hòa giữa lợi ích các doanh nghiệp với Nhà nước và người dân,...

Đồng tình với ý kiến của Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, đồng thời, đề cập đến các giải pháp trước mắt đáp ứng nhu cầu gửi xe của người dân, các chuyên gia cũng cho rằng, Hà Nội cần minh bạch trong quản lý các bãi đỗ xe. Muốn làm được việc này, Thành phố phải tổng rà soát chi tiết tới từng con đường, tuyến phố, khu đô thị,... để tìm kiếm quỹ đất còn có thể phục vụ cho hạ tầng giao thông tĩnh.

Đặc biệt, đối với các bãi đỗ xe trái phép cần xem xét một cách thấu đáo, nếu bãi xe nào có thể tiếp tục tận dụng thì cấp phép để quản lý. Đối với những bãi xe không bảo đảm an toàn thì cần phải xử lý giải tỏa triệt để, tránh tái phạm. Khi đó, việc xã hội hóa mới thành công và doanh nghiệp đầu tư cũng thấy rõ được kế hoạch, cơ chế và lợi ích của việc đầu tư khi họ bỏ ra tiền chẵn để thu về tiền lẻ./.