Xiếc Việt nỗ lực chuyển mình

	Trường Xiếc Việt Nam khai giảng năm học mới 2017-2018
	Xiếc Việt vẫn còn lắm gian nan
	Việt Nam đoạt giải Bạc Liên hoan Xiếc quốc tế Golden Circus
	Chân dung hai nghệ sĩ xiếc Việt Nam phá Kỷ lục Guinness thế giới

Từ 8.321 tuyển được 35 thí sinh

Chúng tôi đến thăm Trường Trung cấp Nghệ thuật xiếc và Tạp kỹ Việt Nam vào giữa trưa nhưng không khí học tập vẫn thật miệt mài. Trao đổi với phóng viên Lao động Thủ đô, TS Hoàng Minh Khánh – Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ, nghệ thuật truyền thống nói chung và ngành xiếc nói riêng vẫn đang gặp khó khăn về mọi mặt. Khó khăn ấy hiển thị rõ rệt ở khâu đào tạo, tuyển sinh và thực tế biểu diễn. Hiện nay, đội ngũ giáo viên kế cận của trường tương đối ít bởi không mấy người sống nổi với nghề.

Nếu như ở các lĩnh vực nghệ thuật khác có đội ngũ ê-kíp riêng như biên kịch, diễn viên, đạo diễn… thì những giáo viên xiếc phải đảm đương nhiều nhiệm vụ cùng lúc. Theo TS Khánh, để cho ra đời một tiết mục xiếc, người giáo viên phải sáng tác đề án tiết mục, thiết kế đạo cụ và trực tiếp làm việc với thợ sản xuất đạo cụ sao cho đảm bảo an toàn. Cũng chính người giáo viên phải kiêm thêm công tác dàn dựng, đạo diễn và phải mất 3 năm huấn luyện mới cho ra đời được một tiết mục hoàn chỉnh. Thêm vào đó, với nghề đặc thù có tuổi nghề ngắn (nữ khoảng 35 – 40 tuổi, nam từ 45 – 50 tuổi), nhà trường luôn trong tình trạng thiếu hụt giáo viên.

TS Hoàng Minh Khánh- Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật xiếc và Tạp kỹ Việt Nam. Ảnh: Phương Bùi

Bên cạnh công tác đào tạo, khâu tuyển sinh của trường cũng rất vất vả. Theo TS Khánh, đoàn tuyển sinh của trường phải liên tục đi đến khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa với thời gian tuyển sinh lên đến nửa năm, từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm.

Theo báo cáo về kế hoạch tuyển sinh của trường, năm nay tổng số thí sinh đăng ký dự tuyển là 8.321 thí sinh. Mặc dù con số dự tuyển tương đối cao nhưng số lượng thi sính trúng tuyển rất khiêm tốn là 35 thí sinh. Bởi để theo được môn nghệ thuật này, đòi hỏi thí sinh rất gắt gao về tỉ lệ hình thể cũng như sức khỏe.

Bên cạnh đó, người đứng đầu trường xiếc cũng thừa nhận, không phải ai cũng đủ điều kiện theo đuổi nghề. TS Khánh cho biết: “Mặc dù Nhà nước đã miễn 70% học phí nhưng hàng tháng để chi trả cho tiền ăn ở, mỗi em phải mất khoảng 1,5 đến 2 triệu đồng. Với đặc thù chủ yếu là con em vùng sâu, vùng xa có hoàn cảnh khó khăn thì đây là cả một vấn đề. Tôi nhớ có trường hợp 2 em sinh đôi đều trúng tuyển nhưng gia đình không có tiền để cho cả hai theo học vì với họ số tiền 3 triệu đồng là quá lớn”.

TS Khánh cũng băn khoăn, nhà trường không có ký túc xá riêng mà toàn bộ học sinh phải ở ký túc xá chung do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng dành cho sinh viên các trường văn hóa nghệ thuật. Mặc dù nhà trường đã có 3 bảo mẫu riêng thay nhau 24/24 giờ ăn ở cùng học sinh nhưng vì là ký túc xá chung nên quản lý vẫn không thể chặt. “Sinh viên các trường nghệ thuật không tránh khỏi chuyện yêu đương. Nhiều em gái mới 11 tuổi xa gia đình, lên ở cùng anh chị lớn bố mẹ không yên tâm, có trường hợp bố sáng đưa con lên nhưng chiều đã đưa về luôn” – TS Khánh trăn trở.

Mở rộng hợp tác

Trong những năm qua, dù khó khăn chồng chất nhưng nhà trường vẫn luôn nỗ lực vươn lên. Theo TS Khánh, từ khi xây dựng Nhà hát thể nghiệm, tình hình đã khá hơn rất nhiều. Ngoài nhiệm vụ đào tạo, trường còn tổ chức nhiều buổi diễn tại Nhà hát thể nghiệm để phục vụ nhân dân, phục vụ chính trị và biểu diễn hợp đồng với các công ty tổ chức sự kiện nhằm tạo nguồn kinh phí cho nhà trường. Từ nguồn thu này, giáo viên có thêm thu nhập và nhà trường cũng đã trích 180.000 đồng/tháng hỗ trợ tiền ăn cho mỗi học sinh. Nói đến xiếc, nhiều người hay nghĩ chỉ dành cho đối tượng thiếu nhi.

Tiết mục thi Tài năng xiếc trẻ 3 nước Việt Nam - Lào - Campuchia (Ảnh do Trường cung cấp)

Theo TS Khánh, nhà trường đã và đang xây dựng những chương trình xiếc cho nhiều đối tượng khán giả. Nhưng đây cũng là vấn đề lớn bởi thiếu nhi thích xem xiếc thú còn thanh niên thích xem xiếc mạo hiểm. “Chúng tôi cũng phải cân nhắc những tiết mục phù hợp với khả năng, thể chất của diễn viên xiếc Việt. Chức năng nghệ thuật xiếc không phải phản ánh hiện thực xã hội mà để phục vụ nhu cầu giải trí. Nhưng dù giải trí thế nào cũng vẫn phải gắn liền với nghệ thuật truyền thống, hội nhập nhưng vẫn phải giữ được bản sắc văn hóa” – TS Khánh cho hay.

Mới đây, tại Liên hoan xiếc quốc tế Cuba Circuba 2017, hai diễn viên trẻ của trường là Ngọc Ánh và Thu Thùy đã xuất sắc đạt Cúp Vàng với tiết mục nhào lộn trên không “Cánh chim Việt”. Hai nghệ sĩ đã hoàn toàn chinh phục 12 vị giám khảo quốc tế bởi màn trình diễn xiếc nhưng mang tính chất như một tác phẩm nghệ thuật. Trước đó, tại cuộc thi ở Vũ Hán, Trung Quốc năm 2015, Đoàn xiếc Việt Nam cũng vinh dự đoạt giải Ba. Điều đó cho thấy xiếc Việt đã có chỗ đứng nhất định trong làng xiếc thế giới.

TS Khánh cho biết, trong những năm gần đây, nhiều đoàn xiếc lớn trong nước đặt vấn đề xin học viên nhưng “cung vẫn không đủ cầu”. Trường Trung cấp Nghệ thuật xiếc và Tạp kỹ Việt Nam cũng là một trong những trường hiếm hoi được các nước Nhật Bản, Mexico đề nghị nhận đào tạo học sinh nước họ.

Về quan hệ đối ngoại, năm 2016, trường đã cử 3 giáo viên sang tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ tại Học viện Nghệ thuật Xiếc Quốc gia Australia và Trường Xiếc FFFC của Australia về hợp tác mở rộng thêm lĩnh vực đào tạo mới. Trường cũng đã cử cán bộ, giáo viên sang khảo sát hợp tác đào tạo và biểu diễn với Hội đồng Nghệ thuật Quốc gia, Đoàn Xiếc Quốc gia Cuba.

Phương Bùi