Sẽ minh bạch các giao dịch thương mại điện tử

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, có 8 nội dung của Luật sửa đổi, bổ sung các quy định so với pháp luật hiện hành. Cụ thể, dự án Luật đã bổ sung định vị pháp lý toàn diện các mô hình hoạt động thương mại điện tử, từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ trực tiếp đến mô hình bán hàng nhiều bên tham gia, tăng cường các trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử trong việc rà soát, thông tin, hỗ trợ thu hồi sản phẩm, hàng hóa không đảm bảo chất lượng, bảo vệ người tiêu dùng, lưu trữ thông tin giao dịch vụ phục vụ thanh tra, kiểm tra.

Đồng thời, mở rộng trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử; bổ sung điều chỉnh đối với các nền tảng tích hợp đa dịch vụ; bổ sung các trách nhiệm pháp lý của chủ quản nền tảng này trong việc ngăn chặn nguy cơ lạm dụng vị thế độc quyền, thao túng thuật toán gây thiệt hại, đảm bảo thúc đẩy đổi mới lành mạnh trong hệ sinh thái số.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân. Ảnh: Quốc hội

Đồng thời, bổ sung việc định danh người bán trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài thông qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp nhằm định danh chính xác người bán và minh bạch các giao dịch qua thương mại điện tử.

Dự thảo Luật cũng bổ sung trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động bán hàng livestream, tiếp thị liên kết trong việc định danh, minh bạch thông tin, lưu trữ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bổ sung trách nhiệm tối thiểu khi tham gia hoạt động thương mại điện tử của các chủ thể cung cấp các dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử (hạ tầng kỹ thuật, logistics, thanh toán, dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử trong thương mại…); cơ chế phản ứng nhanh của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc yêu cầu các chủ thể cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử dừng hợp tác với các nền tảng thương mại điện tử vi phạm pháp luật.

Đáng quan tâm, dự thảo Luật quy định phải có cơ chế cho phép người mua rà soát, sửa đổi các nội dung trước khi đặt hàng, và đảm bảo khả năng truy cập về sau từ tài khoản của người mua để đảm bảo người mua có thể giải quyết tranh chấp có thể phát sinh…

Về thủ tục hành chính, dự thảo Luật quy định 18 thủ tục trong thương mại điện tử. Các thủ tục hành chính được bổ sung nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý nhà nước đối với các mô hình hoạt động đang diễn ra hết sức phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ thất thu thuế, xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng, an ninh quốc gia.

Qua thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, cần xác định rõ phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật; đổi mới cách thức quản lý nhà nước, làm rõ phạm vi quản lý gắn với mục tiêu quản lý cụ thể và phù hợp với chức năng của Nhà nước.

Đồng thời, tránh tạo thêm quá nhiều tầng lớp trách nhiệm cho các chủ thể tham gia, không tạo cơ chế “xin - cho”, không làm phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết và gánh nặng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, không tạo “điểm nghẽn”, vướng mắc, khó khăn trong việc triển khai thực hiện. Từ đó, hướng đến tạo lập hành lang pháp lý thực sự thúc đẩy cho các hoạt động thương mại điện tử phát triển, bảo đảm khả thi, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các chủ thể tham gia.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Góp ý vào dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nêu ba vấn đề quan trọng thúc đẩy thương mại điện tử bao gồm: Hệ thống thanh toán số rất tốt, tạo niềm tin của người tiêu dùng trên hệ thống mạng (an ninh an toàn, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng), và vấn đề kho bãi vận chuyển, logistic.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, thương mại điện tử sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến môi trường như bao bì sản phẩm. Trong quá trình Đoàn giám sát tối cao của Quốc hội khi giám sát về môi trường cũng đã nhìn nhận rõ vấn đề này, vì vậy cần tiếp tục nghiên cứu, quy định cụ thể, làm rõ trách nhiệm mở rộng của các nhà sản xuất, nhà cung ứng, vấn đề bao bì, lưu trữ đảm bảo an toàn cho môi trường.

Quan tâm đến an ninh an toàn không gian mạng trong hoạt động thương mại điện tử, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới nhìn nhận, hoạt động thương mại điện tử trên thực tế đặt ra yêu cầu phải đảm bảo an ninh mạng, an toàn thông tin. Việc kiểm soát các hàng hoá, giao dịch kinh doanh có điều kiện hoặc hàng hoá cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật cần nghiên cứu một cách chi tiết, thận trọng.

Về trách nhiệm tuân thủ các quy định của Luật, khoản 1 Điều 14 dự thảo Luật quy định: “Tuân thủ các quy định của Luật này, các quy định của pháp luật về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu, các quy định về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, khuyến mại, quảng cáo, thuế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các quy định của pháp luật có liên quan”.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định của pháp luật về đầu tư liên quan đến ngành nghề kinh doanh và kinh doanh có điều kiện, đồng thời nghiên cứu bổ sung biện pháp kiểm tra, rà soát và xử lý kịp thời khi phát hiện hoặc nhận được phản ánh về hành vi kinh doanh vi phạm pháp luật.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn lại đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét điều chỉnh theo hướng, để phát triển quản lý hoạt động thương mại điện tử, yêu cầu đảm bảo hạ tầng số, hạ tầng thương mại điện tử quốc gia, hỗ trợ phát triển hạ tầng số, hạ tầng thương mại điện tử ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn là yêu cầu cấp thiết…

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng tách bạch rõ phạm vi điều chỉnh, không lặp lại quy định đã có trong luật khác, tránh chồng chéo mâu thuẫn pháp luật, không phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết hay gây vướng mắc trong thực hiện thi hành.

Đồng thời, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo, đường lối, nhiệm vụ, giải pháp được quy định tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật…