Kỳ I : Trật tự đô thị sau một năm ra quân thiết lập

	Hàng loạt “chướng ngại vật” dưới lòng đường đe dọa người lưu thông
	Ai là người quản lý?
	Thiếu chỗ giữ xe, người dân "loay hoay" khi đi làm thủ tục hành chính

Quá trình đô thị hóa đã tạo đà để Hà Nội bứt phá về mọi mặt, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức trong quá trình phát triển đô thị. Trong đó, quản lý trật tự đô thị, vệ sinh môi trường… luôn làm “đau đầu” chính quyền cấp cơ sở cũng như các lực lượng chức năng bởi những hệ lụy xuất phát từ ý thức của một bộ phận người dân và sự buông lỏng quản lý từ cấp cơ sở.

Hài hòa với không gian sống

Tròn 1 năm sau khi các lực lượng chức năng đồng loạt ra quân, xử lý vi phạm về trật tự đô thị nhiều tuyến đường, khu phố trên địa bàn Thủ đô đã phong quang, sạch sẽ. Tuy nhiên, trên toàn bộ địa bàn cũng có không ít vỉa hè, tuyến phố đã bị lấn chiếm trở lại. Để xảy ra tình trạng này có nhiều nguyên nhân, trong đó việc tuyên truyền nâng cao ý thức của nhân dân chưa được quan tâm đúng mức và kỷ cương không được thực hiện ở nhiều nơi.

Hàng Nón là một trong những khu phố kinh doanh sầm uất, nhưng vấn đề văn minh đô thị, vỉa hè vẫn rất lộn xộn

Đi kèm đó là cán bộ không gương mẫu, vẫn còn tình trạng nể nang, né tránh, làm ngơ, thậm chí tiếp tay cho vi phạm, dẫn tới thiếu thuyết phục, thiếu công bằng, nên người dân không tuân thủ triệt để. Đây thực sự là bài toán hết sức khó khăn, nan giải, cần phải giải quyết đồng bộ, hợp lý; trong đó hài hòa lợi ích nhiều phía và phải chuẩn bị tốt về cơ sở hạ tầng, cũng như sự đồng bộ kết nối giao thông đi lại, nơi gửi xe hợp lý.

Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực quy hoạch đô thị cho rằng, để quản lý tốt vỉa hè, trước hết phải tổ chức được các “không gian sống,” không thể áp dụng cứng nhắc, rập khuôn đồng loạt một mô hình nào đấy cho toàn thể địa bàn. Bởi lẽ mỗi quận huyện, mỗi địa phương có những đặc thù về văn hóa, kinh tế, mật độ dân số, trình độ dân trí, cơ sở hạ tầng, giao thông hoàn toàn khác nhau. Lấy ví dụ ở khu phố cổ Hà Nội, bao gồm địa giới hành chính của 10 phường nằm trên 79 tuyến phố thuộc quận Hoàn Kiếm. Những đặc trưng về một phố thị dân gian đã mang lại sự “độc tôn” cho phố cổ Hà Nội mà nhiều nơi không có được.

Do đó, việc quản lý và thiết lập không gian sống ở phố cổ cần phải được nghiên cứu một cách rất thấu đáo, tỉ mỉ, vì nơi đây có đặc thù văn hóa đặc trưng, các phố phường nhỏ hẹp. Từ thực tế này, công tác quản lý trật tự đô thị phải có những đặc thù riêng, dù không chấp nhận việc lấn chiếm nhưng cần tôn trọng tính lịch sử, tập quán sinh sống của người dân.

Điều này đòi hỏi bên cạnh công tác quyết liệt giải tỏa các điểm vi phạm, cần chú trọng xây dựng không gian sống nơi này tốt hơn, bằng việc có thể hạn chế phương tiện cá nhân vào nội đô lịch sử, giành không gian sống cho người dân và du khách… Thực tế, qua nhiều năm triển khai đây cũng là mô hình thành công nhất tại khu phố cổ Hà Nội. Có thể kể đến đề án Phố đi bộ xung quanh hồ Hoàn Kiếm và phụ cận, hay như không gian bích họa phố Phùng Hưng, đều là dự án rất thành công và gây được dư luận xã hội tốt thời gian qua. Những con phố cũ “ảm đạm”đã trở thành không gian văn hóa, nghệ thuật.

Đối lập với khu phổ cổ là những phố mới nằm ở các quận Cầu Giấy, Nam Từ Liêm, Tây Hồ… tại đây, không gian đường phố do đã được quy hoạch rõ ràng nên cũng rộng rãi, khang trang hơn. Do đó, công tác quản lý trật tự đô thị cũng cần có những đặc thù riêng, không thể dập khuôn như các khu phố cũ.

Từng bước xóa những điểm nóng

Ngã tư Đường Thành – Hàng Bông – Phủ Doãn là địa bàn giáp ranh của 4 phường Hàng Gai, Cửa Đông, Hàng Bông và Hàng Trống. Đã từ lâu nay, đây là khu vực có tình trạng trật tự đô thị (TTĐT) khá phức tạp. Ở khu vực này, nhiều người dân lợi dụng địa bàn giáp ranh để lấn chiếm vỉa hè kinh doanh buôn bán. Theo quan sát của PV, ban ngày, ngã tư Phủ Doãn - Hàng Bông được quây kín bởi hàng chục “cửa hàng” sửa khóa di động, dọc theo phố Phủ Doãn đi hướng Tràng Thi. Khách hàng vô tư dựng xe dưới lòng đường gây cản trở giao thông. Đến tối lại là lúc những hàng ăn được dịp lộng hành. Nhiều hộ ngang nhiên quây bàn ghế ra giữa vỉa hè kinh doanh, hay mang cả vòi nước, xô chậu ra sát lề đường để rửa bát. Người đi bộ chỉ có cách chấp nhận đi dưới đường vì không đủ kiên nhẫn để lách mình giữa “ma trận” bàn ghế, xô chậu, xe máy …

Theo Quyết định số 2064 của UBND Thành phố, Hàng Bông là tuyến phố không được phép kinh doanh buôn bán trên vỉa hè. Tuy nhiên, để đối phó với việc này, người dân cũng có muôn ngàn kiểu lách luật, đơn cử như việc họ thường bày hàng quán theo hướng chếch sang Đường Thành hoặc Phủ Doãn. Theo họ lý giải, nếu ngồi hướng mặt ra Phủ Doãn hoặc Đường Thành thì sẽ không bị coi là đang buôn bán kinh doanh trên phố Hàng Bông nên không thể xem là làm sai luật.

Nhiều chủ hàng quán ở đây có “chiêu trò” bày hàng quán sang địa giới phường khác, tận dụng địa bàn giáp ranh để đối phó với các lực lượng chức năng vốn chỉ được phân công quản lý theo từng địa bàn riêng biệt. Tuy nhiên, dù nằm ở địa bàn phường nào thì khu vực ngã tư này vẫn nằm trọn trong địa bàn quận Hoàn Kiếm. Do đó, quận Hoàn Kiếm phải có trách nhiệm chỉ đạo chính quyền địa phương cùng ngồi lại giải quyết vấn đề chung, tránh để xảy ra tình trạng đùn đẩy, trốn tránh trách nhiệm.

Lấy ví dụ về công tác quản lý trật tự đô thị trên tuyến đường Thanh Niên, đây là tuyến đường nằm giáp ranh giữa hai quận cùng 4 phường là Thuỵ Khuê, Yên Phụ (quận Tây Hồ) và phường Trúc Bạch, Quán Thánh (quận Ba Đình). Tại nhiều năm trước, tuyến đường là điểm nóng về an ninh trật tự bởi những hành vi ăn theo của một số đối tượng xấu tại các địa điểm du lịch văn hóa, tâm linh. Tuy nhiên, nhờ có cơ chế phối hợp tốt và rõ ràng giữa hai quận mà gần đây tuyến đường này đã có những chuyển biến rõ nét về trật tự đô thị, trật tự an toàn giao thông. Từ cơ sở đó, đây cũng chính là địa điểm được lựa chọn để tổ chức và tổ chức thành công Lễ hội Bơi chải thuyền rồng Hà Nội mở rộng hàng năm.

Những ví dụ trên cho thấy, công tác duy trì trật tự đô thị không phải là một việc làm sớm chiều hoặc của riêng đơn vị, cá nhân nào. Để thành công, bên cạnh sự quyết tâm của các cơ quan chức năng, cũng rất cần đến sự nâng cao ý thức, đồng lòng, chung tay của mỗi người dân. Từng người với chỉ một hành động nhỏ để cùng giữ trật tự, xây dựng không gian sống văn minh, khang trang sẽ bớt đi nhiều công sức, tiền của của xã hội. Các lực lượng chức năng không phải căng sức đối trọng giải quyết những mâu thuẫn lợi ích của chung và riêng, dễ dẫn đến sự phản cảm trong quan hệ giữa chính quyền và nhân dân.

Không đâu xa, nếu như trước đây vỉa hè đường La Thành, Giải Phóng, Chùa Bộc, Xuân Thủy… thường xuyên bị chiếm dụng để kinh doanh, trông giữ xe thì nay đã được trả lại cho người đi bộ. Nhiều nhà xưởng, ki ốt, bãi trông giữ xe vi phạm cũng đã được ngành chức năng phối hợp cùng người dân tự giác xử lý như xung quanh Bến xe Giáp Bát, Bến xe Mỹ Đình, bãi trông giữ xe hàng nghìn m2 tại phường Đại Kim, quận Hoàng Mai. Những ví dụ trên cho thấy, áp dụng chế tài, chỉ nên là giải pháp hy hữu, cuối cùng.

Tuấn Dũng

Kỳ 2:Góc nhìn từ những quận trung tâm