Khuyến khích và bảo vệ người cung cấp thông tin, đấu tranh chống lãng phí

Trình bày tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi toàn diện Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí) gồm 6 chương và 37 điều.

Dự thảo Luật đã quy định cụ thể 7 nhóm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và 6 nhóm quyền và trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực Nhà nước.

Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh việc người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm cá nhân trong trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định pháp luật về phòng, chống lãng phí hoặc để xảy ra hành vi gây lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng. Ảnh: Quốc hội

Dự thảo Luật quy định tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân đều có quyền cung cấp thông tin phát hiện lãng phí và giao Chính phủ quy định chi tiết các biện pháp bảo vệ cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin phát hiện lãng phí, người đấu tranh chống lãng phí và người thân của người đấu tranh chống lãng phí để thể chế hóa Quy định số 231-QĐ/TW.

Ngoài ra, tại dự thảo Luật cũng đã bổ sung các hành vi nghiêm cấm trong cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí đảm bảo thể chế hóa đầy đủ các nội dung của Quy định số 231-QĐ/TW.

Dự thảo Luật đưa ra 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý đối với một số hành vi mà Luật hiện hành chưa quy định.

Đồng thời, bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết từng hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm cụ thể và chế tài xử lý kỷ luật tương ứng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và các cá nhân có liên quan trong trường hợp thực hiện hành vi vi phạm hoặc hành vi gây lãng phí.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm; bổ sung quy định về trách nhiệm xây dựng, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí nhằm hướng đến xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: Quốc hội

Qua thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết ban hành Luật thay thế Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về tiết kiệm, chống lãng phí; chuyển từ tư duy “tiết kiệm chi phí” sang tư duy “hiệu quả sử dụng ngân sách và tài nguyên” dựa trên kết quả đầu ra; kế thừa những quy định của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đang được áp dụng ổn định, hiệu quả trong thực tiễn…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị tiếp tục rà soát, bổ sung làm rõ hơn phạm vi điều chỉnh và nghiên cứu, nếu cần thiết có thể nhấn mạnh một số lĩnh vực để xảy ra tiêu cực, lãng phí mà trong các văn kiện của Đảng cũng đã nêu…

Việc Chính phủ trình dự án luật trong bối cảnh hiện nay là rất cần thiết, cấp bách, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn để cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là quan điểm của Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn.

Về nguyên tắc tiết kiệm, chống lãng phí, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho rằng chưa đề cập đến lãng phí trong việc thực hiện các chương trình, dự án, chính sách, nhất là trong việc lập kế hoạch phân bổ vốn không phù hợp, không đúng đối tượng, gây ra lãng phí rất lớn. Vì vậy, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đề nghị bổ sung thêm điều khoản tiết kiệm, chống lãng phí phải gắn với việc xây dựng ý thức trách nhiệm và cụ thể hóa trong hoạt động kinh tế - xã hội.

Đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Cho ý kiến về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nhấn mạnh các lĩnh vực dễ bị lãng phí và không tiết kiệm không chỉ là tiền, tài sản ở khu vực công mà còn là nguồn lực, cơ hội và thời cơ.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương đề nghị trong phạm vi điều chỉnh, các điều khoản quy định phải bao quát đầy đủ vì nguồn lực không chỉ là vật lực và tài lực, không chỉ có cơ sở vật chất và tài chính mà còn là nguồn lực, thời gian, cơ hội…

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục rà soát để đảm bảo thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, đặc biệt là Chỉ thị 27 của Bộ Chính trị và Hướng dẫn số 63 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đảm bảo quy định của luật, tuân thủ Hiến pháp, đồng bộ, thống nhất với các luật khác, nhất là luật có quy định cụ thể về tiết kiệm, chống lãng phí.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý dự án Luật phải giải quyết được các khó khăn, vướng mắc hiện nay, tạo đột phá và đảm bảo công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiệu quả và thực chất hơn; thực hiện nghiêm Quy định 178 về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; thể chế hóa Nghị quyết 231 về bảo vệ người đấu tranh chống tiêu cực, lãng phí.