Không lẽ chịu bó tay!

	Phát triển hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản sử dụng mã Qrcode
	Hà Nội tăng cường kết nối tiêu thụ nông sản với tỉnh Hòa Bình
	Khi nông sản ngoại lấn sân

Người tiêu dùng chịu thiệt đến bao giờ?

Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, thời gian qua xuất hiện tình trạng một số nông sản, thủy sản không nguồn gốc, xuất xứ được bày bán trên thị trường dưới tên gọi của sản phẩm cùng loại với nông sản Việt Nam như: Nho Ninh Thuận, khoai tây Đà Lạt, cá tầm Sa Pa, cam Cao Phong, nhãn lồng Hưng Yên... Hành vi gian lận này mặc dù chưa phổ biến, nhưng cũng đã phần nào làm giảm uy tín của sản phẩm Việt Nam và ảnh hưởng tới lòng tin của người tiêu dùng.

Việc nông sản không cần nhãn mác, không cần khai báo xuất xứ…là cơ hội nông sản ngoại “đội lốt” hàng Việt.

Theo đó, một trong những hình thức mà nông sản ngoại (chủ yếu là nông sản từ Trung Quốc) thường sử dụng “đội lột” hàng Việt đó là, sản phẩm được nhập khẩu về sẽ được thương lái trà trộn với hàng Việt để bán ra thị trường, hai là thay nhãn mác để “mặc áo mới” cho sản phẩm.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tâm lý tiêu dùng của người Việt Nam trước nông sản kém chất lượng có nguồn gốc từ Trung Quốc, khiến cho việc tiêu thụ mặt hàng này tại Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, các sản phẩm nông sản từ thị trường này lại có mẫu mã đẹp, giá rẻ…

Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân cơ bản được Bộ Công Thương đưa ra cho thấy các quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa đối với nông sản và thủy sản bán trực tiếp cho người tiêu dùng còn đơn giản; các quy định về truy xuất nguồn gốc chưa được áp dụng một cách toàn diện, triệt để đối với nông, thủy sản; pháp luật chưa có quy định về việc như thế nào thì một sản phẩm được coi là sản phẩm Việt Nam…đã khiến vấn nạn nông sản ngoại “đội lốt” hàng Việt tại các chợ dân sinh có “cơ hội” phát triển.

Với việc nông sản ngoại nhập nhèm “đội lốt” thương hiệu Việt xảy ra tràn lan như hiện nay, chị Phạm Ngọc Anh ở Trung Văn (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, nông sản “đội lốt” hàng Việt chủ yếu vẫn là hàng Trung Quốc, bởi lẽ mặt hàng này từ lâu đã không còn là sự lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng như trước đây. Tuy nhiên, vì lợi nhuận nên nhiều tiểu thương vẫn sẵn sàng cho các mặt hàng này “đội lốt” hàng Việt.

“Mặc dù lo lắng khi đi chợ mua thực phẩm, tuy nhiên, để phân biệt được đâu là hàng Việt thật sự và đâu là mặt hàng thực phẩm ngoại, kém chất lượng đang được trà trộn thương hiệu Việt, đối với người tiêu dùng như chúng tôi là rất khó. Làm sao để người tiêu dùng thực sự được sử dụng những sản phẩm chất lượng, rõ nguồn gốc xuất xứ? Câu trả lời này có lẽ chỉ có các cơ quan chức năng, lực lượng quản lý thị trường mới có thể giải đáp được”, chị Ngọc Anh nói.

Giải pháp có triệt để?

Nhằm giảm thiểu tình trạng nông sản ngoại “đội lốt” hàng Việt, thời gian qua, các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều biện pháp chế tài xử lý tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, các giải pháp này đến này vẫn chưa có hiệu quả. Trong đó, việc bán hàng không cần nhãn mác, không cần khai báo xuất xứ và cũng không cần phải truy xuất nguồn gốc…là một trong rất nhiều nguyên nhân khiến các cơ quan chức năng khó xử lý. Thậm chí, ngay cả khi “nghi ngờ” hàng bị đội lốt, chúng ta cũng không có đủ căn cứ pháp lý để xử lý và khẳng định đó là hàng Việt Nam hay không.

Để khắc phục tình trạng trên, vừa qua, Bộ Công Thương đã kiến nghị giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành rà soát các quy định về ghi nhãn hàng hóa đối với nông sản, thủy sản tại Nghị định 43/2017/ NĐ-CP. Giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định như thế nào là sản phẩm của Việt Nam để áp dụng cho hàng hóa lưu thông trong nước nhằm chống gian lận xuất xứ Việt Nam và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành rà soát lại các quy định về truy xuất nguồn gốc thực phẩm tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP. Đại diện Bộ Công Thương cũng cho biết, hiện pháp luật Việt Nam đã có các qui định chi tiết về cách xác định một sản phẩm được coi là có xuất xứ Việt Nam.

Tuy nhiên, các qui định này mới được áp dụng cho hàng xuất khẩu, không áp dụng đối với các loại hàng hóa lưu thông trên thị trường Việt Nam. Do vậy, trong rất nhiều trường hợp, các cơ quan chức năng không biết phải căn cứ vào đâu để xác định một sản phẩm có phải là sản phẩm “của Việt Nam” hay không.

Trước giải pháp trên, cùng với việc diễn biến bất thường của thị trường trong nước, việc đề xuất của Bộ Công Thương về việc đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc, kiểm tra, rà soát lại các quy định về ghi nhãn hàng hóa…khiến người nhiều tiêu dùng nghi ngại về giải pháp xử lý thực trạng hàng ngoại “đội lốt” nông sản Việt. Về vấn đề này, ông Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội cho biết, điều quan trọng nhất là chuỗi sản xuất, phân phối của chúng ta hiện rất lỏng lẻo, biện pháp phòng vệ thương mại còn rất kém, buôn bán qua đường tiểu ngạch còn diễn ra phổ biến…

“Trách nhiệm đầu tiên phải thuộc về các cơ quan kiểm soát thương mại vùng biên giới như hải quan, biên phòng…tiếp đến là lực lượng quản lý thị trường trong nước. Khi chấn chỉnh được các cơ quan chức năng này, thì giải pháp kiểm soát ghi nhãn mác hàng hóa, truy xuất nguồn gốc mới đạt hiệu quả. Khi đó, vấn nạn hàng ngoại “đội lốt” hàng nội mới thực sự được giải quyết”, ông Phú nhấn mạnh.

Đỗ Đạt