“Cạm bẫy” tiền ảo đang giăng mắc trên không gian mạng

Những vụ việc điển hình

Trong vài năm trở lại đây, sự xuất hiện dày đặc của các dự án tiền ảo, NFT và game Blockchain đã khiến không ít người tin rằng đây là cơ hội làm giàu nhanh chóng trong kỷ nguyên số. Nhiều người dân, từ công chức, nhân viên văn phòng đến sinh viên, đã bỏ ra hàng chục đến hàng trăm triệu đồng với hy vọng thu được lợi nhuận “khủng”. Chính tâm lý muốn làm giàu nhanh này đã bị lợi dụng trong hai vụ việc điển hình vừa được Công an thành phố Hà Nội triệt phá: Wingstep và Game Naga Kingdom.

Sau Wingstep, nhóm đối tượng tiếp tục tung ra Game Naga Kingdom. Lần này, chiêu trò được “nâng cấp”: không còn chỉ đi bộ kiếm tiền, mà là mua các NFT nhân vật game như Monkey, Chicken, Dog, Pig… giá từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng. Nổi bật, NFT Pig từng được rao tới 400 triệu đồng. Dự án hứa hẹn lợi nhuận 5-8%/tháng, kèm hoa hồng đa tầng: 5% F1, 3% F2, 2% F3. Chỉ trong vài tháng, 20 khách hàng đã đầu tư 60.000 USD (khoảng 1,5 tỷ đồng). Nhưng rồi game cũng nhanh chóng “bốc hơi”. Người chơi không thể truy cập, toàn bộ số tiền tan biến.

Theo điều tra, từ năm 2022 đến nay, nhóm của Đặng Quốc Thắng (SN 1986, Hà Nội), cùng đồng phạm Nguyễn Thành Lộc (SN 1997, Ninh Bình) và Ngô Khắc Trung (SN 1991, Thanh Hóa), đã dựng Công ty Maxx Group làm bình phong. Chúng ăn chia lợi nhuận từ 5% đến 50% số tiền huy động, đồng thời tổ chức nhiều sự kiện quảng bá rầm rộ. Nhờ những thủ đoạn tinh vi, nhóm đã chiếm đoạt tới 7,86 triệu USD (tương đương 200 tỷ đồng) của hơn 3.000 nhà đầu tư.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Hà Nội đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và bắt tạm giam cả ba đối tượng về tội “Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản”. Đây là con số gây chấn động, không chỉ bởi số tiền bị chiếm đoạt mà còn bởi số lượng nạn nhân quá lớn, phản ánh mức độ lan rộng của “cơn sốt” tiền ảo trá hình.

Khung pháp lý và lời cảnh báo cho nhà đầu tư

Luật sư Phạm Quốc Thanh (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho rằng các dự án Wingstep, Game Naga Kingdom là ví dụ điển hình của hành vi lừa đảo công nghệ cao: “Chúng dùng vỏ bọc Blockchain, NFT để tạo sự hợp pháp, đánh lừa nhà đầu tư. Thực chất, toàn bộ hoạt động này chưa được cấp phép tại Việt Nam. Việc quảng bá, nhận tiền, rồi chiếm đoạt đã cấu thành tội phạm theo Điều 290 Bộ luật Hình sự 2015. Các bị can có thể đối diện mức án tới 20 năm tù”.

Theo phân tích của luật sư Thanh, một điểm chung của các dự án này là đánh thẳng vào lòng tham. Khi nghe hứa hẹn lợi nhuận 5 - 8%/tháng, gấp nhiều lần lãi suất ngân hàng, nhiều người dễ bị cuốn vào. Thậm chí, có người còn cầm cố tài sản, vay ngân hàng để đầu tư. Đến khi dự án “sập”, việc thu hồi vốn gần như không thể, vì dòng tiền đã được chuyển qua nhiều tài khoản, nhiều ví ảo, có khi ra nước ngoài.

Ảnh minh họa

Về khía cạnh pháp lý, luật sư Thanh nhấn mạnh: “Tiền ảo, NFT, Blockchain là khái niệm có thật trong thế giới công nghệ. Nhưng tại Việt Nam, pháp luật chưa công nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán hợp pháp. Do đó, mọi dự án hứa hẹn lợi nhuận từ tiền ảo đều tiềm ẩn rủi ro pháp lý cực lớn. Nhà đầu tư cần tỉnh táo phân biệt giữa công nghệ hợp pháp và mô hình trá hình để tránh rơi vào bẫy”.

Ở góc độ phòng ngừa tội phạm, Công an thành phố Hà Nội nhấn mạnh rằng các nhóm lừa đảo tiền ảo thường xây dựng mô hình trả thưởng hấp dẫn, thậm chí chi trả đều đặn trong thời gian đầu để tạo niềm tin. Khi số tiền huy động đã đủ lớn, hệ thống đột ngột ngừng hoạt động, khiến người tham gia không thể rút vốn. Ngoài Wingstep và Game Naga Kingdom, nhiều vụ việc khác như Coolcat, Busstrade, MyAladdinz cũng từng khiến hàng chục nghìn người sập bẫy, với số tiền thất thoát hàng nghìn tỷ đồng.

Theo khuyến cáo, những dấu hiệu nhận diện rõ nhất của lừa đảo tiền ảo là: cam kết lợi nhuận cao bất thường (5 - 10%/tháng), sử dụng mô hình đa cấp trá hình, quảng bá rầm rộ bằng ngôn ngữ công nghệ, nhưng không có giấy phép pháp lý rõ ràng. Người dân cần tuyệt đối cảnh giác, không tham gia bất kỳ dự án nào chưa được Nhà nước cấp phép.

Công an thành phố Hà Nội khẳng định, việc xử lý các vụ án này chỉ là một phần của cuộc chiến chống tội phạm công nghệ cao. Quan trọng hơn, mỗi người dân cần trang bị kiến thức, giữ vững tỉnh táo trước các lời mời gọi đầu tư. “Không có con đường làm giàu nào dễ dàng, nhanh chóng và không rủi ro. Cái gì càng hấp dẫn, càng cần thận trọng”, đây là thông điệp chung mà lực lượng chức năng muốn gửi tới người dân.