Giảm rủi ro tài sản số: Việt Nam cần hệ thống truy vết on-chain quốc gia

Blockchain trở thành hạ tầng chiến lược, đòi hỏi chuẩn truy vết mới

Hội thảo “Định hình hệ sinh thái Blockchain Việt Nam từ hạ tầng số an toàn” diễn ra ngày 9/12/2025 tại Hà Nội do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp cùng 1Matrix, True IDC và Tether tổ chức đã thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng công nghệ - tài chính. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh rủi ro tài sản số gia tăng mạnh trên toàn cầu, đặt ra yêu cầu mới về tiêu chuẩn hạ tầng, bảo mật và truy vết giao dịch.

Toàn cảnh hội thảo “Định hình hệ sinh thái Blockchain Việt Nam từ hạ tầng số an toàn”.

Phát biểu tại hội thảo, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch 1Matrix nhấn mạnh: Blockchain đang được xác định là một trong những công nghệ chiến lược quốc gia, trực tiếp phục vụ mục tiêu đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết 57-NQ/TW. Muốn hình thành hệ sinh thái Blockchain Việt Nam bền vững, hạ tầng phải đáp ứng ba yêu cầu cốt lõi: đảm bảo chủ quyền dữ liệu, tối ưu hiệu năng chi phí, và triển khai hệ thống truy vết AML/CFT hiệu quả.

Ông Trung nêu rõ: “Dữ liệu nhạy cảm phải được lưu trữ tại các trung tâm dữ liệu đạt chuẩn trong nước để bảo đảm chủ quyền và khả năng kiểm soát, trong khi các dịch vụ Cloud quốc tế có thể đảm nhiệm vai trò tăng cường hiệu năng và mở rộng quy mô. Mô hình kết hợp này được xem là hướng đi tối ưu để phục vụ các ứng dụng định danh số, tài chính số, dữ liệu chuyên ngành và thương mại điện tử”.

Một yêu cầu đặc biệt được nhấn mạnh là khả năng truy vết on-chain phục vụ phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố. Đây là tính năng bắt buộc trong mọi hạ tầng blockchain hiện đại, đồng thời là nền tảng của Mạng Dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) kiến trúc hạ tầng do 1Matrix phát triển cùng sự tư vấn của BCG và VBA.

Ở góc độ hạ tầng vật lý, ông Nguyễn Đình Hùng, Giám đốc Điều hành True IDC Việt Nam nhận định sự bùng nổ dữ liệu lớn, AI và Blockchain đã kéo nhu cầu Cloud tăng mạnh. Thị trường Public Cloud châu Á dự kiến vượt 200 tỷ USD vào năm 2025, tăng trưởng 19,32%/năm; tại Việt Nam, con số này đạt 25,24%/năm. Hiện 70-80% node của các blockchain lớn chạy trên Cloud, trong khi hoạt động on-chain tại khu vực APAC đến tháng 6/2025 tăng 69% so với cùng kỳ.

Ông Nguyễn Đình Hùng, Giám đốc Điều hành True IDC Việt Nam chia sẻ tại hội thảo.

Là đối tác độc quyền của AWS tại Việt Nam, True IDC cam kết hỗ trợ doanh nghiệp đánh giá toàn bộ vòng đời vận hành hạ tầng từ hiệu năng, bảo mật, độ ổn định cho tới tối ưu chi phí trước khi triển khai thực tế.

Ở góc độ kỹ thuật, ông Nguyễn Trung Kiên, kiến trúc sư giải pháp của True IDC phân tích các lớp bảo mật của AWS: Hơn 850 loại máy chủ ảo, 38 khu vực, 120 vùng sẵn sàng và hơn 300 dịch vụ bảo mật tuân thủ. Nền tảng AWS sử dụng hai công nghệ then chốt là Nitro và Nitro Enclaves, cho phép cô lập quy trình xử lý dữ liệu, tạo bằng chứng bảo mật không thể giả mạo, đặc biệt quan trọng với các node blockchain, ví lưu ký, hợp đồng thông minh và dữ liệu mã hóa nhạy cảm.

Xây dựng hệ thống truy vết on-chain toàn diện: Yêu cầu cấp thiết

Để giải quyết bài toán hạ tầng dài hạn, VBSN được thiết kế theo kiến trúc đa chuỗi 5 tầng, tối ưu cho khả năng mở rộng, bảo mật và liên thông. Mô hình này cho phép doanh nghiệp phát triển ứng dụng mà không phải đầu tư mới hạ tầng, đồng thời hỗ trợ cơ quan quản lý giám sát minh bạch, giảm gian lận và đáp ứng chuẩn pháp lý mới.

Điểm khác biệt của VBSN nằm ở khả năng triển khai nhiều Layer 1 độc lập, tùy chỉnh thuật toán đồng thuận và tốc độ xử lý cho từng nhóm ứng dụng. Cấu trúc đa chuỗi giúp giảm nghẽn mạng, tăng tính ổn định khi xử lý khối lượng giao dịch lớn, đặc biệt quan trọng với tài chính số, thương mại điện tử, hồ sơ y tế hay dữ liệu công.

Theo ông Trần Trung Hiếu, Quản lý cao cấp Hạ tầng 1Matrix, VBSN đảm nhiệm ba vai trò trọng yếu: Liên thông chuẩn hóa giữa các hệ thống định danh, tài chính số và dữ liệu chuyên ngành; Tốc độ vượt trội, hướng tới xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây; Tuân thủ chuẩn bảo mật quốc tế, đáp ứng Luật Bảo vệ Dữ liệu 2024, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân 2025, ISO/IEC 27001 và 27701.

Ông Maksym Dragunov, Giám đốc Chính sách và Tư vấn của Crystal Intelligence chia sẻ tại hội thảo.

Trong khi đó, ở góc độ giám sát rủi ro tài sản số, ông Maksym Dragunov, Giám đốc Chính sách và Tư vấn của Crystal Intelligence cho biết hệ thống của họ đang theo dõi hơn 105.000 địa chỉ ví được gán định danh, ghi nhận 11 triệu giao dịch rủi ro và giám sát hơn 3.800 loại tài sản số.

Ông Maksym Dragunov cảnh báo nhiều thủ đoạn gian lận ngày càng tinh vi như address poisoning (tạo ví giả có ký tự giống ví thật), lạm dụng địa chỉ tùy chỉnh để gây nhầm lẫn, hay sử dụng cầu nối chuyển tài sản nhằm xóa dấu vết. Những hành vi này khiến công tác truy vết gặp khó khăn, tạo rủi ro lớn cho người dùng thiếu kinh nghiệm.

Giám đốc Chính sách và Tư vấn của Crystal Intelligence cũng cho rằng, Việt Nam cần xây dựng một hệ thống truy vết on-chain cấp quốc gia, nơi dữ liệu giao dịch được phân tích liên tục, cảnh báo trong thời gian thực và hỗ trợ cơ quan quản lý nhận diện bất thường một cách chủ động.

Tại hội thảo, các chuyên gia thống nhất đánh giá: Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới, giai đoạn mà Blockchain không chỉ là công nghệ mà trở thành hạ tầng số trọng yếu. Việc thiết lập kiến trúc đa chuỗi, bảo đảm chủ quyền dữ liệu, tăng cường giám sát giao dịch và ứng dụng hệ thống truy vết on-chain toàn diện sẽ là bước đi quyết định, tạo nền tảng cho hệ sinh thái Blockchain Việt Nam phát triển minh bạch, bền vững, an toàn trong thời gian tới.