Trục lợi BHXH một lần tại TP.HCM: BHXH làm đúng, sao người dân lại mất tiền?

Gần 250 triệu đồng từ BHXH chui vào túi kẻ gian

Trong đơn gửi đến Báo Lao động Thủ đô, bà Trần Tuyết Minh (sinh ngày 26/8/1981, ngụ tại phường Vĩnh Hội, nay là phường Xóm Chiếu, TP.HCM) trình bày: Ngày 17/9/2025 khi bà đến BHXH phường Xóm Chiếu để làm thủ tục rút BHXH một lần sau gần hai năm không tìm được việc thì được thông báo bản thân bà đã nhận BHXH một lần theo Quyết định số 7701ML951 ngày 11/3/2022 từ BHXH thành phố Vũng Tàu cấp và tiền được chuyển khoản vào tài khoản mang tên Trần Tuyết Minh tại Ngân hàng ABBank, Chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu với số tiền gần 250 triệu đồng (làm tròn). BHXH phường Xóm Chiếu cho biết thêm, tờ bìa sổ BHXH của bà đã được yêu cầu cấp lại vào năm 2022 nên tờ bìa sổ BHXH cấp năm 2018 của bà hiện đang giữ không còn giá trị.

Ngỡ ngàng, bà Trần Tuyết Minh tá hỏa đến Ngân hàng ABBank để tìm hiểu và được biết có người tên Trần Tuyết Minh đã mở tài khoản nhưng với chứng minh nhân dân (CMND) và chữ ký không giống của bà, để nhận số tiền và đã rút toàn bộ nói trên.

“Tôi chưa bao giờ làm đơn yêu cầu cấp lại tờ bìa sổ BHXH cũng như yêu cầu hay ủy quyền cho bất kì ai làm thủ tục rút BHXH một lần thời điểm năm 2022 cho đến nay cũng như chưa bao giờ làm thủ tục mở tài khoản tại Ngân hàng ABBank, Chi nhánh Vũng Tàu”, bà Trần Tuyết Minh thông tin đến Báo Lao động Thủ đô.

Bà Trần Tuyết Minh có đơn phản ánh đến Báo Lao động Thủ đô về việc bà bị kẻ gian trục lợi gần 250 triệu tiền BHXH một lần.

Theo phản ánh của bà Trần Tuyết Minh, vào ngày 25/9/2025, BHXH cơ sở Tam Thắng (trước đây là BHXH thành phố Vũng Tàu) mời bà lên lập 2 biên bản ghi nhận sự việc và hẹn sẽ gửi thông báo trả lời bằng văn bản. Trong buổi làm việc với BHXH cơ sở Tam Thắng, bà Trần Tuyết Minh được cho xem 2 bộ hồ sơ bao gồm: Yêu cầu xin cấp lại sổ BHXH và yêu cầu trả BHXH một lần.

Bà Trần Tuyết Minh cho hay: CMND dùng trong 2 bộ hồ sơ nói trên chỉ có tên, số CMND và ngày tháng năm sinh giống của bà nhưng khác thời gian và nơi cấp. Về CMND, bà đã đổi CMND vào năm 2010, đã đăng ký dùng số mới được cấp lần 2 này với cơ quan BHXH từ năm 2010 cho tới 26/2/2023 để đóng các khoản BHXH bắt buộc khi tiếp tục làm việc và cũng đã dùng số CMND cấp lần 2 để đăng ký lấy 3 lần trợ cấp thất nghiệp theo các số Quyết định hưởng số 4821 ngày 11/7/2014, Quyết định hưởng số 118218 ngày 27/9/2018, Quyết định hưởng số 11947 ngày 19/2/2020.

“Tôi thật sự không hiểu tại sao đã đăng ký số CMND mới với cơ quan BHXH cả chục năm mà khi có người dùng số CMND cũ tới báo mất sổ BHXH và yêu cầu cấp lại thì cơ quan BHXH vẫn chấp nhận và cho rằng làm đúng quy trình. BHXH có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của người lao động mà lại có thể dễ dàng để kẻ gian trục lợi lấy tiền một cách đơn giản như vậy qua được rất nhiều quy trình, thủ tục giấy tờ và sự kiểm tra của BHXH thành phố Vũng Tàu vào thời điểm đó. Tôi luôn tin tưởng và tuân thủ pháp luật, đóng BHXH trong suốt những năm tháng đi làm không thiếu một đồng để rồi khi cần đến thì một đồng cũng không còn?” - Bà Trần Tuyết Minh chia sẻ đến báo Lao động Thủ đô, đồng thời đề nghị cơ quan BHXH thành phố Vũng Tàu (nay là TP.HCM) xác minh, hoàn trả toàn bộ số tiền BHXH đã chi trả sai, đồng thời hoàn trả nguyên hiện trạng hồ sơ của bà.

Chuyển cơ quan công an

Qua buổi làm việc với đại diện cơ quan BHXH TP.HCM, phóng viên Báo Lao động Thủ đô được biết, vụ việc đã được đơn vị này chuyển hồ sơ qua Công an TP.HCM xác minh làm rõ. Cụ thể, ngày 21/10/2025, BHXH TP.HCM có văn bản số 2748/BHXH-KT chuyển Công an TP.HCM hồ sơ đề nghị điều tra trường hợp hưởng BHXH một lần.

Văn bản nói trên thể hiện: Ngày 22/9/2025, BHXH TP.HCM nhận được đơn của bà Trần Tuyết Minh phản ảnh về việc đã có người khác hưởng trợ cấp BHXH một lần trên sổ BHXH của bà.

BHXH TP.HCM có công văn chuyển Công an TP.HCM xác minh vụ việc giả mạo hồ sơ trong việc lập hồ sơ đề nghị cấp lại sổ BHXH do mất và giải quyết chế độ BHXH một lần.

BHXH TP.HCM đã tiến hành rà soát quy trình, thủ tục, kiểm tra hồ sơ cấp lại sổ BHXH và hưởng BHXH một lần của bà Trần Tuyết Minh. Theo đó, ngày 16/2/2022, Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thủ tục hành chính BHXH thành phố Vũng Tàu (nay là BHXH cơ sở Tam Thắng, thuộc TP.HCM) tiếp nhận hồ sơ cấp lại sổ do bị mất số 06472.G/2022/07701 gồm: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, bảo hiểm y tế (mẫu TK1-TS) ký tên Trần Tuyết Minh có thông tin sinh ngày 26/8/1981, giới tính nữ và giấy CMND gắn hình người nữ số 012110074, mang tên Trần Tuyết Minh, sinh ngày 26/8/1981 do Công an thành phố Hà Nội cấp ngày 22/12/2015.

Đến ngày 1/3/2022, ΒΗΧH thành phố Vũng Tàu (cũ) đã in cấp lại sổ BHXH số 5107019892 với tổng thời gian tham gia BHXH từ tháng 10/2007 đến tháng 12/2019 là 8 năm 9 tháng. Ngày 4/3/2022, BHXH thành phố Vũng Tàu tiếp nhận hồ sơ giải quyết BHXH một lần số 09459.G/2022/07701 gồm: Mẫu 14-HSB và sổ BHXH, hẹn trả kết quả ngày 18/3/2022. Đơn đề nghị (mẫu 14-HSB) đề tên Trần Tuyết Minh, sinh ngày 26/8/1981, giới tính nữ. Người khai chọn hình thức nhận tiền qua ATM, Ngân hàng ABBank, Chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu. Ngày 11/3/2022, ΒΗΧH thành phố Vũng Tàu đã ban hành Quyết định hưởng BHXH một lần số 07701ML951/QĐ-BHXH với số tiền hưởng là 249.697.715 đồng.

Đến ngày 25/9/2025, BHXH cơ sở Tam Thắng đã làm việc trực tiếp với bà Trần Tuyết Minh. Tại buổi làm việc, bà Trần Tuyết Minh cho biết, bản thân bà không lập hồ sơ đề nghị cấp lại sổ BHXH số 5107019892, không yêu cầu hay ủy quyền cho ai làm thủ tục đề nghị hưởng BHXH một lần và cũng không mở tài khoản tại Ngân hàng ABBank, Chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Bà Trần Tuyết Minh đã cung cấp các hồ sơ gồm: Một sổ BHXH photo; một bản photo căn cước số 001181041462 cấp ngày 23/1/2025. Căn cứ Quy chế phối hợp số 5841/QCPH-CATP-BHXHTP ngày 8/7/2022 giữa Công an TP.HCM và BHXH TP.HCM về thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm trong lĩnh vực BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế trên địa bàn Thành phố; từ các thông tin trên nhận thấy có dấu hiệu giả mạo hồ sơ trong việc lập hồ sơ đề nghị cấp lại sổ BHXH do mất và giải quyết chế độ BHXH một lần, vì vậy BHXH TP.HCM đã đề nghị Công an TP.HCM tiếp nhận hồ sơ, xác minh làm rõ vụ việc, ngăn chặn và xử lý việc trục lợi quỹ BHXH theo quy định.

BHXH TP.HCM nói gì?

Theo quy định, đối với trường hợp cấp lại sổ BHXH do mất, hỏng thì phải có Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, bảo hiểm y tế (mẫu TK1-TS kèm thông tin CMND hoặc CCCD, ghi số sổ BHXH). Đối với việc hưởng BHXH một lần, người lao động sẽ nộp bản chính sổ BHXH (trực tuyến hoặc trực tiếp hoặc qua bưu chính công ích), bản chính đơn đề nghị (mẫu số 14-HSB, kèm thông tin CMND hoặc CCCD). Người lao động đăng ký hình thức nhận tiền thông qua tài khoản cá nhân (mở tại ngân hàng) hoặc bằng tiền mặt tại cơ quan BHXH.

Căn cứ theo các quy định tại Điều 1 Nghị quyết số 93/2015/QH13 và điểm b khoản 1 Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP: Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc kể từ thời điểm chấm dứt đóng BHXH và thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần.

Để làm rõ nội dung phản ánh của bà Trần Tuyết Minh, phóng viên Báo Lao động Thủ đô đã liên hệ và có buổi làm việc với đại diện cơ quan BHXH TP.HCM. Tại đây, nói về quy trình cấp lại sổ BHXH và hưởng BHXH một lần, bà Nguyễn Thị Hằng, Phó Trưởng phòng Kiểm tra, BHXH TP.HCM cho biết: Làm hồ sơ cấp lại sổ BHXH thì người lao động chỉ cần làm một tờ khai điều chỉnh thông tin theo mẫu TK1-TS. Khi tiếp nhận hồ sơ đủ căn cứ rồi, cán bộ thực hiện rà soát đối chiếu dữ liệu, thấy đúng thông tin tờ khai thì thực hiện cấp lại sổ BHXH.

Người dân đến làm thủ tục tại cơ quan BHXH TP.HCM trong ngày 28/11/2025. (Ảnh: minh họa)

Sau khi cấp lại sổ BHXH thì chuyển trả đúng quy định đến tay người nộp hồ sơ; sau đó người lao động nộp hồ sơ thứ 2 để hưởng BHXH một lần theo mẫu số 14-HSB, đơn đề nghị được hưởng BHXH một lần, trong đó kê khai thông tin được nhận tiền BHXH một lần qua hình thức nào, trực tiếp tại BHXH hay qua tài khoản ATM.

Cũng như các loại hồ sơ khác, viên chức cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ sẽ thực hiện rà soát, kiểm tra, thấy hồ sơ hợp lệ bao gồm đầy đủ các loại hồ sơ theo quy định, các dữ liệu và thông tin người kê khai, khớp đúng với dữ liệu mà cơ quan BHXH quản lý thì giải quyết chi trả.

Theo bà Nguyễn Thị Hằng, sau khi nhận được đơn phản ánh của bà Trần Tuyết Minh vào ngày 22/9/2025, BHXH cơ sở Tam Thắng và BHXH TP.HCM đã rà soát, kiểm tra lại hồ sơ bao gồm hồ sơ cấp lại sổ BHXH cũng như giải quyết hưởng BHXH một lần đối với người nộp hồ sơ trước đây có tên Trần Tuyết Minh. Cơ quan BHXH nhận thấy, hồ sơ cấp lại sổ BHXH trước đây đã được chuyên viên tiếp nhận đầy đủ, đúng theo quy trình của BHXH Việt Nam và BHXH TP.HCM quy định. Người làm hồ sơ có tên Trần Tuyết Minh có yêu cầu nhận tiền qua thẻ ATM, có số tài khoản cụ thể của Ngân hàng ABBank, Chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu, chủ tài khoản cũng tên là Trần Tuyết Minh.

BHXH TP.HCM đã yêu cầu BHXH cơ sở Tam Thắng rà soát, đối chiều hồ sơ mà bà Trần Tuyết Minh cung cấp ngày 22/9/2025 và hồ sơ tên mang tên Trần Tuyết Minh làm thủ tục trước đây (vào ngày 16/2/2022) thì thấy những điểm không hợp lý; đến nay vẫn chưa xác định được ai là Trần Tuyết Minh thật. Thẩm quyền và chức năng của cơ quan BHXH không đủ nhận định điều đó và cũng không thuộc thẩm quyền của cơ quan BHXH. Vì vậy BHXH TP.HCM đã chủ động chuyển hồ sơ qua Công an TP.HCM; hy vọng sớm nhận được phản hồi của cơ quan Công an để xác định được ai là người ngay ai là người gian để giải quyết quyền lợi chính đáng cho người lao động.

Trong khi đó, theo bà Nguyễn Thị Hồng Thảo, Trưởng phòng Chế độ BHXH – BHXH TP.HCM: Sổ BHXH của bà Trần Tuyết Minh tháng 8/2018 có ghi số CMND đúng với số CMND đã nộp hồ sơ để giải quyết việc cấp lại sổ BHXH và hưởng BHXH một lần vào năm 2022. Nếu bà Trần Tuyết Minh cập nhật thông tin CMND mới thì khi in ra sổ BHXH sẽ có số CMND mới. Trong khi đó, số CMND người mang tên Trần Tuyết Minh trước đây (vào năm 2022) đưa ra khớp với số CMND trên sổ BHXH mà cơ quan BHXH đang quản lý, vì thế không có lý do nào để cơ quan BHXH từ chối giải quyết cả.

Khi phóng viên Báo Lao động Thủ đô đặt vấn đề xử lý trách nhiệm chuyên viên, cán bộ trực tiếp giải quyết hồ sơ cấp lại sổ BHXH và hưởng BHXH một lần của bà Trần Tuyết Minh vào thời điểm năm 2022 như thế nào thì bà Nguyễn Thị Hồng Thảo cho hay: Không có lý do gì để tạm ngưng công việc đối với chuyên viên, cán bộ trực tiếp giải quyết hồ sơ của bà Trần Tuyết Minh, vì chưa nhận được kết luận của Công an. BHXH TP.HCM đã chủ động xác minh những viên chức có liên quan trong việc giải quyết hồ sơ, họ tiếp nhận hồ sơ đều có căn cứ, phía cơ quan BHXH chỉ nghi ngờ, không có chứng cứ nên chuyển qua Công an xác minh, khi nào có kết luận ai đúng ai sai thì mới vào cuộc xử lý.

Trong khi đó, ông Hồ Hải Luận, Trưởng phòng Kiểm tra BHXH TP.HCM cho biết: Về nguyên tắc họ (chuyên viên cơ quan BHXH) không sai, BHXH Thành phố đã kiểm tra nội bộ nhưng chưa phát hiện ra. Thế nhưng khi phóng viên Báo Lao động Thủ đô đặt câu hỏi: “nếu vậy thì lý do gì lại chuyển hồ sơ qua công an” thì lúc này ông Hồ Hải Luận cho biết: "Do có đơn thư phản ánh nên xác minh, rồi nghi ngờ có dấu hiệu giả mạo, nên chuyển hồ sơ qua Công an xác minh” (!).

Phản hồi thông tin bà Trần Tuyết Minh đã đổi CMND vào năm 2010 và cập nhật số CMND này với cơ quan BHXH, bà Nguyễn Thị Hằng cho biết: Không có chuyện người lao động tự liên hệ với cơ quan BHXH trong trường hợp họ đang còn làm vì trách nhiệm cung cấp hồ sơ, báo điều chỉnh nhân thân trong thời gian người lao động đang làm thuộc về đơn vị sử dụng lao động. Cơ quan BHXH không có kho dữ liệu để kiểm tra được ai đã đi làm CMND, CCCD rồi hay chưa.

Từ vụ việc nêu trên, dư luận đặt ra hàng loạt vấn đề về trách nhiệm của cơ quan BHXH thành phố Vũng Tàu (nay là TP.HCM). Đơn cử là quy trình bộ phận tiếp nhận hồ sơ phải đối chiếu dữ liệu khi nhận hồ sơ một lần, trách nhiệm của chuyên viên và lãnh đạo duyệt khi điều chỉnh thông tin nhân thân trong việc cấp lại sổ BHXH, dẫn tới việc kẻ gian trục lợi chính sách để rút BHXH một lần của người khác; xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng của người lao động đã được pháp luật bảo hộ, bảo vệ.

Tại sao năm 2010, bà Trần Tuyết Minh cho biết đã đổi CMND và đã đăng ký dùng số CMND mới này với cơ quan BHXH để đóng các khoản BHXH bắt buộc khi tiếp tục làm việc, đồng thời dùng số CMND đó để đăng ký lấy 3 lần trợ cấp thất nghiệp, thì cơ quan BHXH thành phố Vũng Tàu lại sử dụng CMND cấp năm 2015 (nghi làm giả) để giải quyết thủ tục cấp lại sổ BHXH và ban hành quyết định hưởng BHXH một lần cho “kẻ gian”? Đây là lỗ hổng quy trình, hay sự tắc trách của nhân viên, cán bộ trực tiếp tiếp nhận, xét duyệt hồ sơ cấp lại sổ BHXH và ban hành quyết định hưởng BHXH một lần?

Và rằng, nếu không kịp thời bịt vá lỗ hổng, xử lý sai phạm của chuyên viên, cán bộ thẩm duyệt hồ sơ thì hàng triệu người lao động đã, đang và sẽ đóng BHXH trên phạm vi cả nước, trong đó có TP.HCM sẽ thật khó an tâm khi một ngày đồng tiền xương máu của mình bị kẻ gian chiếm đoạt, trở thành trắng tay.

Báo Lao động Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin vụ việc đến bạn đọc.