Bộ trưởng Bộ Y tế mang đến nghị trường thuốc lá điện tử để "minh họa" về tác hại cần phải cấm

Chiều 11/11, tiếp tục phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực Y tế. Trong đó, một trong những vấn đề được đại biểu quan tâm là thuốc lá thế hệ mới.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan dẫn chứng về tác tại của thuốc lá điện tử đối với thế hệ trẻ và tương lai giống nòi nên cần phải cấm

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng, đại biểu Phạm Thị Kiều nêu rõ, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang là mối nguy hiểm cho sức khoẻ con người, nhất là đối với thanh thiếu niên. Đề nghị Bộ trưởng cho biết đánh giá về thực trạng này và giải pháp kiểm soát tình hình này?

Còn đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cho biết, sau Phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em” lần thứ 2, Bộ trưởng Bộ Y tế đã rất nhanh chóng chỉ đạo thực hiện kiến nghị của các đại biểu Quốc hội trẻ em, đó là đã chính thức công bố tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và kiến nghị cấm đối với mặt hàng này.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, liệu có thể thực hiện được việc xây dựng và nhân rộng mô hình hỗ trợ cai nghiện thuốc lá và chất kích thích cho trẻ em ở các địa phương hay không?

Trả lời chất vấn các đại biểu liên quan đến thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là đối với giới trẻ.

Bộ trưởng dẫn chứng, qua điều tra tại 34 tỉnh, thành phố vào năm 2020 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tăng 18 lần từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong đó tập trung cao nhất ở nhóm tuổi từ 15 đến 24 tuổi.

Kết quả điều tra liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo các nhóm tuổi thấy rằng, nhu cầu và việc sử dụng trong giới trẻ, đặc biệt là đối với phụ nữ trẻ em gái cũng tăng lên.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng phân tích về những tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đặc biệt là đối với giới trẻ. Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại trình Quốc hội xem xét, trong đó có các quy định cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Theo Bộ trưởng, Việt Nam đã tham gia vào Công ước khung về phòng chống thuốc lá. Khi có sự xuất hiện của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp tham mưu cho Chính phủ để quản lý.

Đồng thời, ngành Y tế cũng phối hợp với ngành Giáo dục và các cơ quan liên quan để đẩy mạnh truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, nung nóng. “Tăng cường truyền thông là nội dung rất quan trọng”, Bộ trưởng nhấn mạnh và khẳng định, Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trả lời chất vấn (Ảnh chụp màn hình VTV)

Trong báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá chưa có khái niệm “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá nung nóng”; chưa có quy định về phụ kiện, thiết bị đi kèm khi sử dụng thuốc lá điện tử, nung nóng; chưa giao cho cơ quan nào quy định về quy chuẩn, hay tiêu chuẩn quản lý chất lượng thuốc lá điện tử, nung nóng.

Thuốc lá điện tử, nung nóng đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và nhiều chuyên gia y tế cảnh báo là độc hại, gây nghiện, ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng của con người, đặc biệt là giới trẻ. WHO đã có 2 văn bản chính thức gửi Chính phủ, Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử, nung nóng tại Việt Nam.

Theo đánh giá của Hội Kinh tế y tế, thiệt hại về kinh tế do hút thuốc lá tính sơ bộ lớn gấp 5 lần so với nguồn thu từ thuế mang lại. Đặc biệt tính chất gây nghiện, pha trộn ma túy ngày càng phổ biến và tinh vi đã được Bộ Công an cảnh báo.

Mang đến nghị trường một số loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có hình dáng như một món đồ chơi của trẻ em, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, với kiểu dáng, hương vị đa dạng, các loại thuốc lá thế hệ mới này rất hấp dẫn giới trẻ.

Thuốc lá điện tử, nung nóng rất dễ tìm kiếm, việc mua bán dễ dàng diễn ra nhanh chóng, thuận tiện từ các trang mạng xã hội hay các địa điểm bán lẻ, thậm chí có điểm bán gần khu vực trường học.

Bên cạnh đó, các thông tin quảng cáo, tiếp thị của các công ty thuốc lá gây hiểu nhầm cho người sử dụng như có công dụng cai nghiện, giảm phơi nhiễm, giảm hại….thậm chí sử dụng các thần tượng của giới trẻ để quảng bá các sản phẩm này.

Do thuốc lá điện tử, nung nóng không nằm trong danh mục ngành nghề cấm đầu tư, kinh doanh hoặc hành vi nghiêm cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo, cũng không có trong Luật Phòng chống tác hại thuốc lá nên khi phát hiện hành vi vi phạm thì cơ quan chức năng của ngành Công Thương mới xử lý chủ yếu là hành vi buôn bán hàng nhập lậu, không có nguồn gốc xuất xứ, không có hoá đơn chứng từ.

Cơ quan chức năng ngành Công an xử lý nếu phát hiện có pha trộn, tẩm ướp, bơm tinh chất ma tuý và chất cấm trong thuốc lá điện tử, nung nóng. Như vậy, chưa bảo đảm kịp thời ngăn chặn, chế tài chưa đủ mạnh và chưa đủ sức răn đe.

Đáng quan tâm, theo báo cáo tổng hợp của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh riêng năm 2023 có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, nung nóng...

Với những nghiên cứu và dẫn chứng thuyết phục, để bảo vệ sức khỏe thanh, thiếu niên cũng là góp phần bảo vệ giống nòi, Bộ trưởng đề nghị các cơ quan chức năng cấm tuyệt đối thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.