Bắt buộc truy xuất nguồn gốc với sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao

Tiếp tục Phiên họp thứ 46, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Phân loại sản phẩm, hàng hóa dựa trên mức độ rủi ro

Báo cáo tóm tắt về một số vấn đề lớn trong việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, về nguyên tắc phân loại và quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dự thảo Luật đã bổ sung quy định phân loại sản phẩm, hàng hóa dựa trên mức độ rủi ro, gồm 3 loại: Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro thấp; sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình; sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao.

Các tiêu chí phân loại và kiểm soát rủi ro bao gồm: Khả năng gây hại hoặc mất an toàn; khả năng phát hiện rủi ro khi lưu thông hoặc sử dụng; mức độ phổ biến và tính chất sử dụng của sản phẩm; mức độ thiệt hại nếu rủi ro xảy ra.

Trên cơ sở phân loại nhóm sản phẩm, cơ quan quản lý Nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa sẽ áp dụng biện pháp quản lý tương ứng như miễn, giảm kiểm tra hoặc áp dụng phương thức kiểm tra sau khi thông quan (hậu kiểm); kiểm tra trước khi thông quan (tiền kiểm); giảm kiểm tra theo quy định khác của pháp luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy. Ảnh: Quốc hội

Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định tiêu chí đánh giá rủi ro, căn cứ phân loại sản phẩm, hàng hóa; việc ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, mức độ rủi ro cao và yêu cầu quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa tương ứng.

Quy định trách nhiệm của các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong kiểm tra việc xây dựng, ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, mức độ rủi ro cao để bảo đảm việc quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa được chặt chẽ.

Về hỗ trợ nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa cho doanh nghiệp Việt Nam, dự thảo Luật đã bổ sung quy định hỗ trợ về tài chính, thuế, cho vay ưu đãi, lãi suất thấp; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; xây dựng và phát triển thương hiệu quốc gia; hỗ trợ áp dụng các hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất chất lượng cơ bản, tư vấn, xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn quốc tế; thử nghiệm, giám định, chứng nhận chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo tiêu chuẩn quốc tế để hỗ trợ nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong hạ tầng chất lượng quốc gia.

Ngoài ra, dự thảo Luật còn quy định nguyên tắc về ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa như ứng dụng chuyển đổi số, mã số mã vạch, truy xuất nguồn gốc, nhãn điện tử, hộ chiếu số của sản phẩm, công nghệ số và công nghệ mới, giao Chính phủ quy định chi tiết về nội dung này để bảo đảm chủ động, linh hoạt.

Truy xuất nguồn gốc là bắt buộc

Đáng quan tâm, dự thảo Luật đã bổ sung quy định sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao, việc truy xuất nguồn gốc là bắt buộc do Bộ quản lý ngành, lĩnh vực xác định và có lộ trình thực hiện, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với năng lực của doanh nghiệp và đặc thù phát triển của từng ngành hàng; các sản phẩm, hàng hóa còn lại (hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, thấp) không bắt buộc áp dụng.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Việc truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng sản phẩm, hàng hóa phải được thực hiện trên nguyên tắc bảo đảm không gây cản trở lưu thông hàng hóa và thống nhất với quy định của pháp luật về hải quan, thương mại, thuế và phòng vệ thương mại...

Cho ý kiến tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng thuận với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đối với phân loại, quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rà soát các quy định phân loại quốc tế về quản lý rủi ro, đảm bảo các dịch chuyển từ quản lý hàng hóa theo nguy cơ mất an toàn sang quản lý hàng hóa theo mức độ rủi ro, đảm bảo không gây cản trở cho hoạt động của doanh nghiệp...

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng yêu cầu rà soát các chủ trương, chính sách của Đảng để thể chế hóa chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp về tài chính, thuế; nghiên cứu, làm rõ phạm vi bắt buộc, tự nguyện với việc truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng sản phẩm, hàng hóa; nghiên cứu bổ sung quy định về chế tài ràng buộc, trách nhiệm, nghĩa vụ bảo đảm bảo mật thông tin cá nhân của người tiêu dùng; ràng buộc nghĩa vụ của nền tảng thương mại điện tử trong việc kiểm tra điều kiện pháp lý về chất lượng trước khi cho sản phẩm hiển thị trên các gian hàng...

Đề cập đến quy định phân loại sản phẩm, hàng hóa dựa trên mức độ rủi ro, gồm 3 loại sản phẩm hàng hóa có mức độ rủi ro thấp, sản phẩm có mức độ rủi ro trung bình, sản phẩm hàng hóa có mức độ rủi ro cao, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, cần rà soát kỹ lưỡng các mức độ rủi ro để phân biệt rõ sự khác nhau giữa các mức độ rủi ro của sản phẩm hàng hóa.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng đề nghị Chính phủ rà soát lại trách nhiệm của Bộ Khoa học và Công nghệ với các Bộ có liên quan. Việc rà soát theo hướng quản lý Nhà nước từ việc cấp phép, sản xuất, nhập khẩu, kiểm soát chất lượng hàng hóa theo chức năng, nhiệm vụ của các Bộ. Theo đó, Bộ nào chủ trì thì chịu trách nhiệm toàn diện từ việc cấp phép sản xuất, nhập khẩu, kiểm soát hàng hóa...

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, đa số ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đồng thời, giao Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp tục phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật và các hồ sơ kèm theo, trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 9.