“Văn hóa lối sống đô thị Hà Nội”: Một cái nhìn tổng quát!

	Sẽ có chế tài xử phạt “thảm họa” văn hóa ứng xử
	Đô thị hóa và áp lực phát triển
	Quản lý trật tự đô thị: Nơi siết chặt, nơi thả lỏng
	Tự hào về văn hóa ứng xử của người Hà Nội

Gần 30 năm đổi mới và phát triển, Thủ đô Hà Nội không chỉ phát triển về mọi mặt trong đời sống xã hội mà cấu trúc quy mô cũng ngày một lớn hơn và có sự thay đổi. Đặc biệt trong văn hóa, lối sống. Dưới tác động của quá trình đô thị hóa, biến đổi văn hóa, lối sống diễn ra toàn diện sâu sắc có cả những yếu tố tích cực lẫn tiêu cực.

Bìa sách "Văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội"

Để chỉ ra được sự biến đổi này một cách sâu sắc, cụ thể và khoa học cần có sự nghiên cứu nghiêm túc, lâu dài và đặc biệt là phải biết đằm mình trong đời sống xã hội của các chủ thể về văn hóa, đó là người dân ở tất cả các khu vực trên địa bàn. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, lối sống của Hà Nội, nhưng nhìn chung, các công trình này mới dừng lại mổ sẻ ở những vấn đề cụ thể, tầm khái quát còn hạn chế....

Từ cái nhìn này, với cương vị là Phó trưởng ban thường trực BanTuyên giáo Thành ủy, TS Phan Đăng Long đã dày công nghiên cứu trong nhiều năm để cho ra mắt cuốn “Văn hóa lối sống đô thị Hà Nội (từ năm 1986 đến nay) do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia mới ấn hành.

Cuốn "Văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội" (từ năm 1986 đến nay) của TS Phan Đăng Long là một công trình nghiên cứu công phu và có thể nói đã phần nào khắc phục được những khiếm khuyết của các công trình cùng đề tài. Vẫn biết, văn hóa, lối sống được hình thành và phát triển trong một quá trình lâu dài và là hệ quả của những biến động về mọi mặt trong đời sống xã hội. Đồng thời cũng là sự nối tiếp từ thời này qua đời khác, cụ thể hơn là bao giờ yếu tố truyền thống cũng giữ một vai trò đặc biệt. Bởi vậy, "Văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội" hôm nay không thể không nói tới những giá trị truyền thống.

Ở cuốn sách, TS Phan Đăng Long đã có cả một chương nói về "Quan niệm, đặc điểm văn hóa, lối sống đô thị và người Hà Nội". Ở đây, tác giả nhấn mạnh những giá trị văn hóa trường tồn theo thời gian của Hà Nội với những phân tích sâu sắc theo từng giai đoạn để thấy cái được bảo tồn và cái mất đi...Từ những phân tích, đánh giá này, tác giả đi đến nhận định, trong thời kỳ đổi mới dẫu kinh tế, xã hội có phát triển, biến động thế nào, dẫu quá trình đô thị hóa diễn ra đến đâu, Hà Nội vẫn có thế yên tâm với những giá trị văn hóa đã trường tồn.

Tuy nhiên, văn hóa, lối sống không bao giờ bất biến và sự thay đổi, biến động phụ thuộc rất nhiều vào sự đổi thay của hạ tầng cấu trúc xã hội. Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung, bước vào công cuộc đổi mới từ năm 1986. Cũng từ đó nhiều hạ tầng cấu trúc xã hội thay đổi kéo theo sự biến động của văn hóa, lối sống. Về thực trạng biến đổi văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội, TS Phan Đăng Long đã có một chương phản ánh và nhận định về vấn đề này. Trong đó, ông viết: "Đời sống vật chất của phần lớn người dân Hà Nội...Người dân được giải phóng khỏi những ràng buộc của những cơ chế không hợp lý nên việc sản xuất, kinh doanh, mua bán, đi lại...thuận tiện và khoáng đạt hơn...".

Ảnh minh họa

Theo ông, đây chính là những nguyên nhân làm thay đổi về ăn mặc, đi lại, sử dụng thời gian nhàn rỗi, hưởng thụ văn hóa...thay đổi cách ứng xử. Bên cạnh những mặt tích cực của sự thay đổi, ông cũng chỉ ra "Một số biểu hiện lệch chuẩn và tiêu cực trong biến đổi văn hóa, lối sống đô thị". Từ những phản ánh, phân tích, đánh giá sự biến động văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội, TS Phan Đăng Long chỉ ra "Xu hướng biến đổi văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội" và đưa ra "Một số định hướng, giải pháp điều tiết biến đổi văn hóa, lối sống đô thị Hà Nội".

Có thể nói đây là vấn đề không chỉ cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý mà còn để các cá thể tham gia vào quá trình biến đổi văn hóa, lối sống tham vấn. Đặc biệt, ông nhấn mạnh về "Điều tiết biến đổi văn hóa đô thị Hà Nội trên cơ sở gắn phát triển kinh tế, kiện toàn hệ thống chính trị và phát triển quy hoạch đô thị Hà Nội". Ông nhấn mạnh đến vai trò của cơ quan quản lý nhà nước mà theo ông, việc nâng cao nhận thức, tư tưởng và trí tuệ của tổ chức Đảng các cấp sẽ tạo ra những quyết sách mới có ý nghĩa khai thông lực cản, định hướng và thúc đẩy biến đổi văn hóa đô thị một cách mạnh mẽ...

Thủ đô Hà Nội đã có lịch sử hơn 1000 năm trường tồn và phát triển. Công cuộc đổi mới hơn 30 năm qua cũng đã tạo ra một Hà Nội với những diện mạo mới, những con người mới. Tuy nhiên, Hà Nội vẫn đang đứng trước nhiều thách thức trước khi trở thành một trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế...đúng với kỳ vọng của chúng ta. Hơn lúc nào hết, Hà Nội phải phát huy được sức mạnh của "chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương trời đất cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời". Đó là thông điệp mà cuốn sách muốn gửi tới bạn đọc.

Hồ Nguyễn