Lương tối thiểu Việt Nam đang tăng nhanh: Lợi hay hại?

Theo Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), trong hơn một thập kỷ gần đây, lương tối thiểu đã tăng liên tục, với tốc độ khá nhanh tại Việt Nam. Mức tăng lương tối thiểu đã làm gia tăng mối lo ngại về khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp nói riêng, cũng như nền kinh tế Việt Nam nói chung.
luong toi thieu viet nam dang tang nhanh loi hay hai Nhiều điểm mới trong Nghị định lương tối thiểu vùng năm 2018
luong toi thieu viet nam dang tang nhanh loi hay hai Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng năm 2018

Việt Nam đã chứng kiến mức tăng lương tối thiểu tương đối nhanh

Tại Hội thảo “Tiền lương và năng suất lao động ở Việt Nam”, ông Nguyễn Đức Thành - Viện trưởng Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cho biết, mặc dù năng suất lao động của Việt Nam vẫn còn thấp so với các nước láng giềng, nhưng mức tăng lương tối thiểu đã làm gia tăng mối lo ngại về khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp nói riêng và của nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Dẫn chứng về vấn đề này, ông Thành chia sẻ, Việt Nam đã chứng kiến mức tăng lương tối thiểu tương đối nhanh trong những năm qua. Lương tối thiểu tăng ở mức trung bình hằng năm đạt hai con số trong giai đoạn 2007-2015, vượt xa tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đầu người và chỉ số giá tiêu dùng.

Cũng trong giai đoạn này, tốc độ tăng lương tối thiểu cao hơn tốc độ tăng năng suất lao động. Cụ thể, tỷ lệ lương tối thiểu trên năng suất lao động tăng nhanh, từ 25% năm 2007 đạt mức 50% năm 2015. Xu hướng này không giống như các quốc gia khác như Trung Quốc, Indonesia hay Thái Lan. Khoảng cách giữa tăng trưởng lương tối thiểu và tăng trưởng năng suất lao động ở Việt Nam đã dãn rộng nhanh hơn so với các quốc gia khác.

luong toi thieu viet nam dang tang nhanh loi hay hai
Việt Nam đã chứng kiến mức tăng lương tối thiểu tương đối nhanh trong những năm qua. Ảnh minh họa

Từ năm 2007 đến 2015, lương trung bình tại Việt Nam tăng 1,5 lần (mức tăng là 2 lần trong giai đoạn 2004-2015). “Lương trung bình tăng nhanh đến năm 2010 nhưng chậm lại đáng kể trong giai đoạn 2010-2014, phần nào phản ánh sự suy giảm tăng trưởng kinh tế. Phần chi trả cho các khoản bảo hiểm, bao gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp cũng tăng theo thời gian”, Viện trưởng VEPR nói.

VEPR cho biết, trong giai đoạn 2004-2015, năng suất lao động của Việt Nam tăng đáng kể với mức tăng trung bình đạt 4,4%. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng bình quân của lương (5,8%) vượt tốc độ tăng năng suất lao động.

Theo tính toán từ bộ số liệu Điều tra doanh nghiệp, trong giai đoạn 2004-2009, lương trung bình tăng chậm hơn năng suất lao động. Tuy nhiên từ năm 2009, tốc độ tăng lương trung bình vượt tốc độ tăng năng suất lao động.

Mức chênh lệch giữa tăng trưởng năng suất lao động với lương tối thiểu và lương trung bình, nếu kéo dài, sẽ từ từ phá vỡ cân bằng trên nhiều khía cạnh của nền kinh tế, đặc biệt là cản trở tích lũy vốn con người, giảm động lực của nhà đầu tư, lợi nhuận của doanh nghiệp và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Lương tối thiểu tăng có tác động tiêu cực đến tất cả các khu vực kinh tế

Đưa ra tác động của tăng lương tối thiểu, VEPR cho rằng, tăng lương tối thiểu dẫn đến tăng lương trung bình, giảm việc làm và giảm lợi nhuận. Trung bình, lương tối thiểu tăng 1% có thể khiến lương trung bình tăng 0,32% và lao động giảm 0,13%. Ngoài ra, khi lương tối thiểu tăng 100%, tỷ lệ lợi nhuận (đo bằng lợi nhuận trên doanh thu) sẽ giảm 2,3%.

Tuy nhiên, có sự khác biệt đáng kể về tác động của tăng lương tối thiểu đối với các thành phần kinh tế, phản ánh sự khác nhau về quy mô của thị trường lao động và năng lực công nghệ và năng lực tài chính của các khối doanh nghiệp nhằm đối phó với sự gia tăng các chi phí lao động.

Cũng theo VEPR, mặc dù lương tối thiểu tăng có tác động tiêu cực đáng kể đến tất cả các khu vực kinh tế, việc tăng lương tối thiểu có tác động ít hơn trong khu vực tư nhân so với khu vực nhà nước và FDI.

Về việc làm, tác động của tăng lương tối thiểu làm giảm việc làm nhiều hơn trong khu vực nhà nước (lương tối thiểu tăng 1% dẫn đến việc làm giảm 0,25%), nhưng tác động nhẹ và không đáng kể ở khu vực tư nhân và FDI.

Về lợi nhuận, khu vực tư nhân chịu những tác động tiêu cực đáng kể từ tăng lương tối thiểu. Cụ thể, khi lương tối thiểu tăng 100%, tỷ lệ lợi nhuận có khả năng giảm 3,25%. Điều này cho thấy, chính sách điều chỉnh tiền lương tối thiểu nhanh và liên tục, có thể làm giảm tốc độ tích lũy tư bản của khu vực doanh nghiệp tư nhân, khiến khu vực này tăng trưởng chậm lại.

Ngoài ra, phân tích ở mức độ doanh nghiệp với trọng tâm là các doanh nghiệp tư nhân và FDI trong các ngành chế biến chế tạo đã chỉ ra rằng, tăng lương tối thiểu làm giảm việc làm trong tất cả các ngành công nghiệp. Doanh nghiệp có quy mô lớn hơn (thể hiện qua số lượng lao động nhiều hơn) thì cắt giảm việc làm nhiều hơn.

Về đầu tư máy móc, khi mức lương tối thiểu tăng, các ngành công nghiệp thâm dụng lao động như dệt may, sản phẩm gỗ và nội thất có xu hướng thay thế lao động bằng máy móc, trong khi các ngành công nghiệp thâm dụng vốn như điện tử và sản xuất máy móc lại giảm đầu tư máy móc. Điều này cho thấy doanh nghiệp chỉ tiếp tục mở rộng sản xuất và đầu tư vào máy móc (để thay thế lao động) trong những ngành Việt Nam đang có lợi thế so sánh tĩnh.

Trong khi đó, đối với một số ngành quan trọng khác, doanh nghiệp có thể không muốn mở rộng vì lo ngại giá lao động sẽ tiếp tục tăng trong tương lai, và do đó mất đi lợi thế so sánh.

Theo Yến Nhi/ vnmedia.vn

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Con trai Chủ tịch Tân Hoàng Minh khai về kế hoạch huy động vốn

Con trai Chủ tịch Tân Hoàng Minh khai về kế hoạch huy động vốn

(LĐTĐ) Ngày 19/3, trả lời thẩm vấn tại phiên tòa xét xử vụ Tân Hoàng Minh, hầu hết các bị cáo đều thừa nhận cáo buộc. Trong đó, Đỗ Hoàng Việt - con trai Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh thừa nhận các gói trái phiếu Tân Hoàng Minh bán ra cho nhà đầu tư chưa đủ về mặt pháp lý, không đảm bảo giá trị.
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tinh thần “3 cùng", lắng nghe và thấu hiểu với doanh nghiệp

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tinh thần “3 cùng", lắng nghe và thấu hiểu với doanh nghiệp

(LĐTĐ) Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh thông điệp "3 cùng" giữa Chính phủ và các doanh nghiệp. Kêu gọi doanh nghiệp FDI tiên phong trong nhận thức, tư duy và hành động; tiên phong đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ cho tăng trưởng xanh…
Trường hợp nào phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2024?

Trường hợp nào phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2024?

(LĐTĐ) Tìm hiểu các trường hợp cần quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2024 để tuân thủ pháp luật, tránh rủi ro.
Đề xuất sửa mức đóng, bổ sung đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Đề xuất sửa mức đóng, bổ sung đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

(LĐTĐ) Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất sửa đổi mức đóng theo hướng: Người lao động đóng tối đa bằng 1% tiền lương tháng; người sử dụng lao động đóng tối đa bằng 1% quỹ tiền lương tháng của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Không có “việc nhẹ, lương cao” khi đi lao động ở nước ngoài

Không có “việc nhẹ, lương cao” khi đi lao động ở nước ngoài

(LĐTĐ) Trước thực trạng công dân Việt Nam, nhất là đối với thanh, thiếu niên bị lừa đi ra nước ngoài làm việc, bị cưỡng bức lao động, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho rằng, cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến để thanh, thiếu niên hiểu rằng không có “việc nhẹ, lương cao” khi đi lao động ở nước ngoài.
Trao tặng 100 triệu đồng, giúp hộ cận nghèo huyện Thanh Oai xây dựng Nhà Đại đoàn kết

Trao tặng 100 triệu đồng, giúp hộ cận nghèo huyện Thanh Oai xây dựng Nhà Đại đoàn kết

(LĐTĐ) Sáng 19/3, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam huyện Thanh Oai tổ chức Lễ khởi công xây dựng Nhà Đại đoàn kết cho gia đình bà Trần Thị Út - hộ cận nghèo ở thôn Xuyên Dương, xã Xuân Dương, huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội.
Khám phá chuẩn sống khác biệt tại “thành phố đáng sống nhất hành tinh” Ocean City

Khám phá chuẩn sống khác biệt tại “thành phố đáng sống nhất hành tinh” Ocean City

(LĐTĐ) Không chỉ trở thành điểm “phải đến” của cộng đồng “xê dịch” khi tới Hà Nội, Ocean City hiện đang là nơi an cư đáng mơ ước của hơn 60 nghìn cư dân tinh hoa cả trong và ngoài nước bởi những giá trị sống khác biệt chỉ có tại “nơi đáng sống nhất hành tinh”.

Tin khác

Sợ sai, nhiều doanh nghiệp thẩm định "né" giá đất

Sợ sai, nhiều doanh nghiệp thẩm định "né" giá đất

(LĐTĐ) Trả lời tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 18/3, về tình trạng một số công ty thẩm định giá bị xử lý sai phạm, nhiều doanh nghiệp thẩm định giá lại sợ rủi ro, từ chối thẩm định giá đất gây khó khăn cho nền kinh tế, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, sai thì phải xử lý kỷ luật hoặc xử lý hình sự.
Nhiều ngành tiếp tục tăng trưởng

Nhiều ngành tiếp tục tăng trưởng

(LĐTĐ) Theo quy luật, trước và sau Tết Nguyên đán là thời điểm thường ghi nhận sự tăng trưởng tích cực của ngành dịch vụ và năm 2024 cũng không phải ngoại lệ.
Cao điểm quyết toán thuế, 10 loại thu nhập cá nhân phải nộp thuế

Cao điểm quyết toán thuế, 10 loại thu nhập cá nhân phải nộp thuế

(LĐTĐ) Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập nhận được của cá nhân trong một kỳ tính thuế nhất định. Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân gồm 10 loại thu nhập.
Ngân hàng Nhà nước lý giải nguyên nhân tín dụng 2 tháng đầu năm tăng trưởng âm

Ngân hàng Nhà nước lý giải nguyên nhân tín dụng 2 tháng đầu năm tăng trưởng âm

(LĐTĐ) Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú, nguyên nhân chủ quan dẫn đến tín dụng 2 tháng đầu năm tăng trưởng âm là vì một số ngân hàng còn thận trọng trong thực hiện cấp tín dụng do nợ xấu tăng. Quy trình thủ tục cho vay vẫn chậm được cải tiến, nhất là thời gian xét duyệt cho vay còn dài, định giá và quyết định tài sản thế chấp còn quá thận trọng.
Tỷ giá linh hoạt “chất” xúc tác cho tăng trưởng

Tỷ giá linh hoạt “chất” xúc tác cho tăng trưởng

(LĐTĐ) Sau thời gian dài hạ nhiệt, tỷ giá USD kể từ thời điểm Tết Nguyên đán đến nay đã có dấu hiệu tăng trở lại. Tỷ giá USD giao dịch tại các ngân hàng thương mại đã tăng hơn 1,7%, cho thấy diễn biến tỷ giá khá khác biệt so với các năm trước.
Vì sao gói vay tín dụng 12.000 tỷ đồng giải ngân chậm?

Vì sao gói vay tín dụng 12.000 tỷ đồng giải ngân chậm?

(LĐTĐ) Tốc độ giải ngân gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng còn chậm do thủ tục hành chính, để xây và mua nhà ở xã hội còn nhiều vướng mắc, các địa phương thiếu nguồn đất sạch. Bên cạnh đó, còn một số vấn đề liên quan đến thời hạn hỗ trợ, thẩm định dự án...
Hoàn thiện quy định, kịp thời “ứng cứu” nếu có sự cố an ninh tiền tệ

Hoàn thiện quy định, kịp thời “ứng cứu” nếu có sự cố an ninh tiền tệ

(LĐTĐ) Luật Các Tổ chức tín dụng (TCTD) có nhiều điểm mới quan trọng, quy định về việc thành lập, tổ chức, hoạt động, can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, tổ chức lại, giải thể, phá sản TCTD; việc xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm…
Để GDP đầu người đạt mục tiêu đề ra

Để GDP đầu người đạt mục tiêu đề ra

(LĐTĐ) Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 16/2021/QH15 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Trong đó, đề ra mục tiêu đến năm 2025 GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.700 -5.000 USD. Để đạt mục tiêu này, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của toàn hệ thống chính trị.
“Cây gậy" uốn dòng vốn tín dụng chảy đúng nơi

“Cây gậy" uốn dòng vốn tín dụng chảy đúng nơi

(LĐTĐ) Năm 2024, nền kinh tế nước ta tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Sức ép lạm phát còn lớn; hoạt động sản xuất, kinh doanh trong một số ngành, lĩnh vực còn khó khăn; mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm nhưng chưa tương xứng với mức giảm của mặt bằng lãi suất huy động; tăng trưởng tín dụng 2 tháng đầu năm 2024 giảm so với cuối năm 2023.
Đồng Nai: Công bố danh sách 90 doanh nghiệp nợ thuế hơn 673 tỷ đồng

Đồng Nai: Công bố danh sách 90 doanh nghiệp nợ thuế hơn 673 tỷ đồng

(LĐTĐ) Cục Thuế tỉnh Đồng Nai vừa có thông báo công khai danh sách tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh nợ thuế và các khoản thu khác thuộc Ngân sách nhà nước. Theo thông báo trên, tính đến hết tháng 1/2024, có 90 doanh nghiệp (DN) nợ thuế trên 673 tỷ đồng.
Xem thêm
Phiên bản di động