Chủ trương đúng, cần có lộ trình cụ thể

	Chính sách đúng nhưng cần thực hiện mềm dẻo
	Năm 2016, hơn 20.000 xe ô tô sẽ hết hạn sử dụng

Xe là tài sản của công dân

Theo Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội Bùi Danh Liên, xe máy được đăng ký quyền sở hữu tức là tài sản của công dân. Do vậy việc thu hồi, tịch thu, phá hủy phải căn cứ vào các quy định của pháp luật. Thực tế, người dân mua đăng ký quyền sở hữu, nhưng sau đó đưa ra lý do bảo vệ môi trường nên tịch thu là không phù hợp dân sẽ không đồng tình.

Cảnh sát giao thông xử lý xe cũ nát vi phạm.

Cũng theo ông Bùi Danh Liên, về mặt giấy tờ, xe máy phải thể hiện được năm sản xuất vì xe máy nhập lậu nhiều, mua phụ tùng linh kiện các nơi về lắp ráp, xe không chính chủ… hoặc là mua xe cũ, “độ” lại thì phương tiện đó là không có nguồn gốc, năm sản xuất nên không thể xác định được xe đã quá hạn hay chưa.

Do đó, cần phải xem xét kỹ lưỡng cơ sở lộ trình thực hiện. Nếu các phương tiện giao thông công cộng phát triển và có nhiều tiện ích thiết thực với người dân thì họ sẽ tự bỏ xe máy để chọn phương tiện giao thông công cộng.

Tại Hà Nội dọc các tuyến phố buôn bán như: Giảng Võ, La Thành, chợ Đồng Xuân, chợ hoa quả Long Biên… các xe máy “hết đát” vẫn vô tư chở hàng cồng kềnh chạy tốc độ cao trên đường.

Đặc biệt tại khu chợ đồ sắt, đồ gỗ trên phố La Thành nhiều chiếc xe như chỉ còn trơ bộ khung sắt, không biển số, không ống bô, không đèn chiếu sáng và đèn xi nhan và hệ thống phanh cũng không đảm bảo an toàn nhưng vẫn chở những kiện hàng cồng kềnh chạy trên đường phố, vừa không đảm bảo mỹ quan, vừa mất an toàn giao thông.

Tuy nhiên, xét dưới góc độ quyền công dân, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội khuyến cáo với cơ quan quản lý Nhà nước phải bàn tính đến hệ quả khi đặt ra hàng loạt các câu hỏi như tịch thu xe thì để đâu và đơn vị nào sẽ quản lý loại phương tiện này. Cùng đó, hiện chúng ta chưa có cơ sở kiểm định xe máy định kỳ, nên không thể kiểm soát được.

Mặt khác, chủ xe cũ nát phần lớn là những người lao động nghèo, chiếc xe chính là “cần câu cơm” của họ và gia đình. Do vậy, cơ quan chức năng cần thông tin rộng rãi đến người dân về các tiêu chí kiểm tra, cơ sở ban hành, lấy ý kiến chủ xe và có lộ trình cụ thể để người dân lao động nghèo ứng phó và chuyển đổi công việc, nghề nghiệp.

Lộ trình thực hiện trước ở các đô thị lớn

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) hiện cả nước có khoảng 40 triệu xe máy, trong số này có rất nhiều xe đưa vào hoạt động từ những năm 80-90 của thế ký trước giờ vẫn lưu thông trên đường.

Cục phó Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Hữu Trí cho hay, kể cả xe mới mà không được bảo dưỡng, sửa chữa theo đúng quy định của nhà sản xuất thì chất lượng cũng vẫn kém. Đặc biệt, chất lượng xe ảnh hưởng lớn đến an toàn giao thông (hệ thống phanh, lái không an toàn), xe cũ nát ảnh hưởng đến xả khí thải ra môi trường đô thị.

Hiện Luật Giao thông đường bộ có quy định niên hạn sử dụng với 2 đối tượng là xe vận tải hàng hóa và xe khách. Xe khách có thời hạn không quá 20 năm, xe tải không quá 25 năm. Xe ôtô con, xe du lịch, xe máy chưa có niên hạn sử dụng.

Cũng theo ông Trí thì quy định niên hạn sử dụng hoặc là kiểm soát kỹ thuật xe máy cũng như kiểm soát khí thải, vấn đề này phải cân nhắc do hiện tại có hơn 40 triệu xe máy.

Đối với xe có năm sử dụng dài, chất lượng kém đa số là của người dân có thu nhập thấp sử dụng vào mưu sinh, phương tiện đi lại làm việc trong khi điều kiện giao thông vận tải công cộng chưa đáp ứng nên quy định niên hạn xe gắn máy phải cân nhắc thận trọng.

Tại các đô thị loại 1, loại 2, nên có lộ trình quy định để đảm bảo nó không ảnh hưởng đến việc tham gia giao thông hay là việc đi lại của người dân. Lộ trình áp dụng nếu có đặt vấn đề thì phải xem xét đến tuổi đời xe máy với những xe trên 15 năm hoặc trên 20 năm để có những lộ trình khác nhau.

Đại diện Cục Đăng kiểm cũng đưa ra 3 yếu tố đó chính, là an toàn giao thông, môi trường, tính kinh tế. Do vậy, có thể quy định niên hạn trước ở các thành phố lớn, đô thị vùng lõi hoặc đưa ra chính sách thuế, phí đánh nặng vào xe máy cũ so với xe mới đồng thời kết hợp với hạ tầng giao thông công cộng phát triển mới có thể thực hiện lộ trình.

Trước mắt, Cục Đăng kiểm đang nghiên cứu dự thảo quy định kiểm soát khí thải xe máy trong đó có đề xuất sẽ kiểm soát chất lượng xe thông qua kiểm soát khí thải. Trên cơ sở đó, có thể thời gian tiếp theo kiểm tra tình trạng kỹ thuật niên hạn nếu điều kiện xã hội khả thi về kinh tế và hạ tầng đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, nên cần có lộ trình để đỡ ảnh hưởng đến đi lại của dân.

“Từ ngày 1.1.2018, Chính phủ có quy định thu hồi các xe quá niên hạn sử dụng thì tại thời điểm đó chỉ áp dụng được với xe tải, xe khách. Chưa thể tịch thu được xe máy vì chưa có quy định về niên hạn sử dụng. Chỉ khi nào có thì sẽ chính thức thực hiện thu hồi” - ông Trí khẳng định.

Minh hạnh