Xung quanh dự thảo thông tư quản lý thuế: Doanh nghiệp “kêu”, vì sao?

Nộp trước 75% thuế có “đánh đố” doanh nghiệp?

Theo Nghị định 126, quy định về việc tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 3 quý không thấp hơn 75% tổng số thuế phải nộp của năm được nhiều hiệp hội phản ánh. Nhiều ý kiến cho rằng Nghị định này đang gây khó cho doanh nghiệp trong việc tính toán trước số thuế phải nộp một cách chính xác. Nếu doanh nghiệp nộp thiếu so với mức trên sẽ phải chịu tiền chậm nộp thuế (quy định trước đó, doanh nghiệp chỉ cần 4 lần tạm nộp không thấp hơn 20% so với số thuế quyết toán năm).

Ảnh minh họa

Quy định về việc tạm nộp thuế khiến nhiều doanh nghiệp hoang mang bởi đặc tính sản xuất kinh doanh mang tính thời vụ, nhiều doanh nghiệp lo ngại nếu doanh thu quý 4 tăng mạnh so với các quý trước, họ rất dễ vi phạm yêu cầu tiền thuế tạm nộp 3 quý tối thiểu 75% quyết toán năm. Do đó, doanh nghiệp sẽ vô tình phải chịu nộp tiền chậm nộp. Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp đề nghị và kỳ vọng dự thảo Thông tư hướng dẫn sẽ khắc phục bật cập này, nhất là trong bối cảnh cộng đồng doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, khi Bộ Tài chính xây dựng Dự thảo Thông tư về quản lý Thuế, trong quá trình lấy ý kiến các đối tượng chịu tác động đã bị nhiều doanh nghiệp cho rằng, dự thảo vấn rối rắm, thậm chí gây khó cho họ. Về vấn đề này, đại diện Công ty Trách nhiệm hữu hạn tư vấn Vi Na Tong cho biết, điều này làm khó doanh nghiệp bởi nếu quý đầu năm kinh doanh tốt, phải tạm tính nộp thuế theo quý, nhưng nếu các quý sau giảm hoặc không có việc, tính theo cả năm thì lại lỗ nhiều. Trong khi đó, thuế thu nhập doanh nghiệp đã tạm nộp rồi không hoàn thuế lại được, chỉ được hoàn khi giải thể hoặc chỉ được bù trừ với các kỳ thuế sau.

“Dự thảo đánh đố doanh nghiệp khi bắt doanh nghiệp phải tính toán trước bài toán cho tương lai mà không có đánh giá các trường hợp bất khả kháng xảy ra. Ví dụ doanh nghiệp chúng tôi trong 3 quý đầu năm đã tạm đóng 400 triệu đồng, nhưng cuối năm mới tính ra tổng số thuế phải nộp là 1 tỷ. Như vậy doanh nghiệp còn phải đóng ít nhất 350 triệu nữa để đảm bảo 75% nhưng vẫn sẽ bị phạt chậm nộp trên số tiền này. Điều này ảnh hưởng tới doanh nghiệp có thể bị liệt vào danh sách không tuân thủ các quy định về thuế. Cũng không khác gì việc cơ quan Nhà nước không khuyến khích doanh nghiệp phát triển”- đại diện Công ty Trách nhiệm hữu hạn tư vấn Vi Na Tong nói.

Tuy nhiên, cơ quan thuế khẳng định, tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 3 quý phải đạt tối thiểu 75% cả năm theo Nghị định 126 chỉ là hiểu nhầm. Nội dung trên được bà Lê Thị Duyên Hải, Vụ trưởng Kê khai và Kế toán thuế (Tổng cục thuế) nói rõ tại Hội thảo góp ý Dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế và Nghị định số 126/2020/NĐ-CP được tổ chức ngày 22/3, sau 5 tháng Nghị định 126 được ban hành. Theo bà Lê Thị Duyên Hải cho biết, số tiền doanh nghiệp tạm nộp trong 3 quý đầu năm không cần phải lớn hơn 75% tiền thuế phải nộp theo quyết toán năm. "Chúng tôi sẽ phải xử lý về mặt kỹ thuật để câu từ trong văn bản rõ ràng hơn và không gây hiểu nhầm nhằm giúp doanh nghiệp yên tâm. Chúng tôi cũng đã báo cáo cấp thẩm quyền và đưa ra văn bản hướng dẫn phù hợp trước 30/10"- Vụ trưởng Kê khai và Kế toán thuế cho hay.

Có nhất thiết phải nộp bằng ngoại tệ?

Ngoài những quy định mà một số doanh nghiệp cho là bất bất cập như trên, Điều 4 của Dự thảo Thông tư còn quy định, đồng tiền khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi bao gồm các trường hợp: Khai thuế và nộp thuế đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí; đối với các khoản thu khác do của các cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài thực hiện thu; đối với các cơ quan, tổ chức được phép thu phí, lệ phí bằng ngoại tệ; đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số của nhà cung cấp ở nước ngoài theo quy định; đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu bằng ngoại tệ.

Như vậy, phần nộp thuế bằng ngoại tệ không bao gồm doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam mà tập trung vào 4 nhóm cụ thể: Khai thác, thăm dò dầu khí; Các cơ quan của nhà nước ở nước ngoài; Kinh doanh thương mại điện tử và Hàng hóa xuất nhập khẩu.

Trường hợp khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ thì tỷ giá giao dịch được xác định: đối với ngoại tệ tự do chuyển đổi, thực hiện hạch toán kế toán và lập báo cáo tài chính bằng đồng Việt Nam thì quyết toán thuế theo đồng Việt Nam; tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua vào của ngân hàng nơi thực hiện giao dịch nộp thuế; trường hợp ngân hàng nơi giao dịch không công bố tỷ giá thì tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua vào của ngân hàng ngoại thương Việt Nam công bố.

Trường hợp nộp thuế bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, thực hiện hạch toán kế toán và lập báo cáo tài chính bằng ngoại tệ theo chấp thuận của Bộ Tài chính thì tỷ giá quy đổi từ ngoại tệ tự do chuyển đổi sang loại ngoại tệ hạch toán thực hiện theo tỷ giá mua vào do ngân hàng nơi giao dịch công bố; trường hợp ngân hàng nơi giao dịch không công bố tỷ giá thì tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua vào của ngân hàng ngoại thương Việt Nam công bố.

Góp ý dự thảo, bà Nguyễn Tuấn Anh - Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam PVN cho biết, trước đây, ngành dầu được áp dụng cơ chế thuế khác biệt theo Thông tư 36 năm 2016 với thuế xuất khẩu, thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp và Thông tư 56 năm 2008 hướng dẫn thực hiện kê khai nộp và quyết toán các khoản thu của PVN. Hiện nay, các doanh nghiệp, nhà thầu dầu khí bán được hàng và thu vào đồng tiền nào thì nộp cho chủ nhà đồng tiền đó, điều này thực hiện đã lâu và rất thuận lợi. Dầu khí khác với ngành khác là hợp đồng mua bán khí rất phức tạp. Ví dụ lĩnh vực khí, phải thăm dò, vận chuyển qua đường ống, bán cho người mua, bán cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và EVN bán cho người tiêu dùng. Giá bán được Chính phủ phê duyệt. Tuy nhiên, theo dự thảo mới, nghĩa vụ thuế mới đều áp dụng bằng ngoại tệ trừ thuế xuất khẩu.

“Nếu doanh nghiệp thu tiền là tiền VNĐ, theo quy định mới, nộp thuế bằng USD thì doanh nghiệp sẽ phải mất thêm công đoạn đi mua để nộp thuế thì sẽ ảnh hưởng tới chi phí, thời gian đi mua cũng ảnh hưởng tới hiệu quả làm việc của doanh nghiệp”, đại diện PVN bày tỏ băn khoăn đồng thời cũng đề nghị xem xét có nhất thiết phải yêu cầu doanh nghiệp nộp bằng ngoại tệ không?

Đại diện của Công ty Tư vấn Ernst & Young Việt Nam cũng cho rằng dự thảo Thông tư mới đưa ra hướng dẫn áp dụng tỷ giá quy đổi cho một trường hợp nhất định (nộp thuế bằng ngoại tệ tư do chuyển đổi) mà chưa có hướng dẫn cụ thể về tỷ giá tính thuế trong các trường hợp khác (như quy định tại Thông tư 26/2015/TT-BTC trước đây).Ngoài ra, đại diện của Ernst & Young nhấn mạnh, Thông tư mới quy định chưa rõ ràng đối với tỷ giá để kê khai thuế nhà thầu. Đây là vấn đề vẫn đang gây tranh cãi và hiện đang có nhiều công văn hướng dẫn khác nhau, dẫn đến nhiều doanh nghiệp khó khăn khi muốn xác định tỷ giá cần áp dụng cho trường hợp của mình.

Trước những ý kiến nêu trên, đại diện Tổng cục thuế ghi nhận ý kiến đóng góp và cho biết sẽ có buổi làm việc trực tiếp với các đơn vị liên quan có vướng mắc để bảo đảm tinh thần quản lý chặt chẽ nhưng vẫn tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người nộp thuế để tránh gây khó khăn cho doanh nghiệp./.