Xóa chợ cóc, chợ tạm trên địa bàn Hà Nội - Kỳ 3: Khó nhưng phải làm

Thói quen khó bỏ của người dân

Những năm qua, Hà Nội đã nhiều lần ra quân xóa bỏ chợ cóc, chợ tạm. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau khi dẹp bỏ, các chợ lại xuất hiện trở lại hoặc nhanh chóng chuyển sang vị trí khác.

Hà Nội đã nhiều lần ra quân dẹp bỏ chợ cóc, chợ tạm nhưng không đạt hiệu quả cao. Ảnh: Đỗ Đạt

Theo các chuyên gia, Hà Nội có mối liên hệ chặt chẽ với các vùng nông thôn, đặc biệt trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Nhu cầu tiêu thụ lớn, thói quen mua sắm của người dân và hạ tầng chưa hoàn thiện là những nguyên nhân chính khiến chợ cóc, chợ tạm phát triển rộng khắp và khó xử lý triệt để.

Thực tế cho thấy, nhiều chợ được quy hoạch lại không thu hút người tiêu dùng. Ngược lại, chợ cóc, chợ tạm luôn đông đúc. Nguyên nhân xuất phát từ việc quy hoạch thiếu tính toán các yếu tố về giao thông, luồng tuyến, cung cầu và thói quen sinh hoạt mua sắm. Ngoài ra, còn tồn tại tình trạng trục lợi của một số tổ chức, cá nhân.

Hà Nội từng có những chợ dân sinh tấp nập như Hàng Da, Cửa Nam, Chợ Mơ, rất thuận tiện cho người mua bán hàng ngày. Tuy nhiên, các chợ này đã được chuyển đổi thành siêu thị hoặc bất động sản, khiến người dân phải di chuyển tới những vị trí bất lợi. Những khoản phí thu vượt quá lợi nhuận từ việc bán hàng cũng khiến cả người mua và người bán gặp khó khăn, dẫn đến việc họ rời chợ ra vỉa hè buôn bán.

Anh Nguyễn Ngọc Minh (phường Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: "Khu vực tôi đang sống có rất nhiều chợ cóc vì đây là khu có nhiều sinh viên. Tôi cũng thường mua hoa quả ở các chợ cóc, chợ tạm quanh khu vực sinh sống vì hoa quả ở đây có giá cả phải chăng hơn.

Tôi cũng có đôi chút lo lắng về chất lượng của các sản phẩm khi mua tại chợ cóc. Tôi thấy rằng việc Thành phố kiên quyết dẹp các chợ cóc, chợ tạm là điều tốt, vì việc này sẽ giúp kiểm soát tốt hơn về an toàn thực phẩm. Tuy thế, muốn người dân ngay lập tức từ bỏ thói quen đi chợ cóc là không dễ".

Đồng quan điểm với anh Ngọc Minh, chị Ngọc Mai (phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội) cho hay: "Tôi cũng thường xuyên mua đồ ăn và đồ dùng gia đình ở các chợ cóc gần nhà vì tiện lợi. Tôi cũng từng mua phải đồ chất lượng thấp và cũng có lo lắng về chất lượng của những món đồ mình mua. Tuy vậy tôi vẫn chọn mua ở các chợ cóc bởi khu vực tôi ở không có siêu thị lớn hay chợ nào được quy hoạch bài bản ở gần, muốn đi chợ phải đi khá xa.

Chỉ có ngày nghỉ tôi mới có thời gian đi siêu thị, còn lúc đi làm về tôi thường ghé qua chợ cóc cho nhanh. Tôi nghĩ nếu chính quyền thành phố Hà Nội kiên quyết dẹp hết các chợ cóc, chợ tạm cũng là một điều tốt, nhưng nên bắt đầu từ việc quy hoạch các siêu thị để người dân có thể tiếp cận dễ dàng. Khi đi siêu thị mà giá cả phải chăng, lại tiện lợi và mát mẻ, sạch sẽ, đảm bảo an toàn hơn đi chợ cóc, thì tự người dân sẽ thay đổi thói quen mua sắm của mình".

Quyết liệt và cần có giải pháp đồng bộ

Trước tình hình này, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành công văn triển khai thực hiện Nghị quyết của HĐND Thành phố về việc xử lý dứt điểm các chợ không phù hợp quy hoạch, các tụ điểm kinh doanh tự phát và hoạt động giết mổ nhỏ lẻ trong năm 2025. Sở Công Thương Hà Nội được giao chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và UBND xã, phường để xây dựng giải pháp xử lý triệt để các chợ tạm, chợ cóc.

Hiện nay, Sở Công Thương Hà Nội và chính quyền các địa phương đang triển khai nhiều biện pháp nhằm giải quyết dứt điểm tình trạng này. Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Mạnh Quyền khẳng định quyết tâm xóa bỏ chợ cóc, chợ tạm ngay trong năm 2025.

Theo đại diện Sở Công Thương Hà Nội, việc giải tỏa chợ tự phát và quy hoạch lại hệ thống chợ không chỉ giúp kiểm soát giá cả, chất lượng hàng hóa mà còn xây dựng hệ thống kinh doanh chuyên nghiệp, đảm bảo mỹ quan đô thị, xóa bỏ cảnh mua bán nhếch nhác trên vỉa hè, lòng đường. Trong thời gian tới, Sở sẽ rà soát, tổng hợp và xây dựng phương án toàn diện, gắn trách nhiệm với từng địa phương để việc giải tỏa đạt hiệu quả. Đồng thời, Sở sẽ tăng cường thanh tra, xử lý vi phạm và báo cáo định kỳ theo cam kết với HĐND Thành phố.

Kiên quyết xoá bỏ chợ cóc, chợ tạm, dù khó vẫn phải làm. Ảnh: Phương Mai

UBND thành phố yêu cầu UBND các phường, xã rà soát, thống kê, lập kế hoạch và tổ chức giải tỏa theo đúng thẩm quyền. Kế hoạch cần có lộ trình và giải pháp cụ thể, hoàn thành trong năm 2025. Các phường, xã phải tuyên truyền để người dân không mua bán tại chợ tự phát và thay đổi thói quen tiêu dùng. Chủ tịch UBND các phường, xã sẽ chịu trách nhiệm nếu không hoàn thành mục tiêu.

Về quản lý hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao rà soát toàn bộ cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, phân loại cơ sở không phép và không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Sở sẽ xây dựng lộ trình và chế tài xử lý dứt điểm, đặc biệt là hơn 700 điểm giết mổ trong khu dân cư, hoàn thành trước tháng 9 năm 2025. Sở cũng sẽ điều chỉnh quy hoạch các cơ sở giết mổ tập trung, tham mưu chính sách hỗ trợ đầu tư cơ sở hiện đại và hỗ trợ di dời hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, hoàn thành trước tháng 11.

UBND Thành phố yêu cầu các phường, xã quản lý chặt chẽ hoạt động giết mổ tại địa bàn, xử lý nghiêm cơ sở trái phép và tuyên truyền, vận động di dời vào khu giết mổ tập trung theo quy hoạch.

Cũng cần thiết chủ động rà soát, xây dựng chính sách ưu tiên, đồng bộ, thu hút các nguồn lực tham gia xây dựng, cải tạo chợ mới theo hướng phục vụ đến mọi tầng lớp, đặc biệt người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp, từ đó xoá bỏ chợ cóc, chợ tạm...

Việc xóa bỏ chợ cóc, chợ tạm nhằm xây dựng một đô thị văn minh, nơi mọi người đều được hưởng lợi. Nếu Hà Nội thực sự quyết tâm, năm 2025 sẽ là dấu mốc quan trọng. Điều mà người dân mong đợi không chỉ là các đợt ra quân mà còn là một lộ trình nhân văn, bền vững với phương án thay thế rõ ràng.

Và mỗi chúng ta hoàn toàn có thể góp phần vào mục tiêu này bằng cách thay đổi hành vi mua sắm và buôn bán ngay từ hôm nay.