Thương mại điện tử Việt Nam: Tăng tốc trong kỷ nguyên kinh tế số

Trong tuần cuối tháng 9/2025, thị trường TMĐT toàn cầu và Việt Nam ghi nhận nhiều chuyển động đáng chú ý. Trên thế giới, OpenAI chính thức ra mắt GPTPro với tính năng Buy Direct in Chat, cho phép người dùng mua sắm trực tiếp ngay trong cuộc hội thoại, mở ra kỷ nguyên AI Commerce, nơi trí tuệ nhân tạo trở thành cầu nối giao dịch, cạnh tranh trực tiếp với TikTok Shop, Amazon và Meta (Facebook).

TMĐT xuyên biên giới đã được Chính phủ xác định là một chiến lược quốc gia giai đoạn 2026 - 2030

Tại Nhật Bản, TikTok Shop đã cho thử nghiệm mô hình kết hợp video ngắn và livestream, tạo tiền đề mở rộng sang các quốc gia phát triển. Trong khi đó, ở Trung Quốc, các nền tảng Meituan, Pinduoduo, JD.com triển khai thương mại điện tử tức thời, cam kết giao hàng trong 30 phút cho các mặt hàng thiết yếu - xu hướng này đang lan sang Đông Nam Á và dự kiến sẽ sớm xuất hiện tại Việt Nam.

Trong nước, Bộ Công Thương đã có văn bản số 7291/BCT-KHTC triển khai Nghị quyết 230/NQ-CP và 226/NQ-CP về mục tiêu tăng trưởng các ngành, lĩnh vực và địa phương. Theo đó, TMĐT B2C được dự báo tăng trưởng 25,5% trong năm 2025, đạt tổng giá trị giao dịch 26 - 28 tỷ USD và hướng tới mục tiêu 50 tỷ USD vào năm 2030. Sự bứt phá này nhờ các nền tảng Shopee, TikTok Shop và Lazada, đặc biệt từ xu hướng mua sắm qua video trực tiếp (Livestream/Video commerce).

Tuy nhiên, thị trường cũng đối diện nhiều thách thức. Dự thảo Luật TMĐT mới yêu cầu định danh người bán bằng VNeID và siết trách nhiệm của sàn trong kiểm soát hàng giả, vi phạm kéo dài. Metric cho biết 6 tháng đầu năm 2025, khoảng 80.000 gian hàng rời sàn do chi phí traffic tăng, cạnh tranh từ KOC và chính sách thuế nghiêm ngặt. Bộ Tài chính đề xuất bỏ miễn thuế cho đơn hàng dưới 1 triệu đồng, nhằm tạo sân chơi công bằng giữa hàng nhập khẩu và nội địa.

Ngày 3/6/2025, Bộ trưởng Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1568/QĐ-BCT phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026-2030, với chiến lược TMĐT xuyên biên giới. Kế hoạch tập trung phát triển hạ tầng logistics, trung tâm xử lý đơn hàng, kho ngoại quan… hướng tới vai trò tương tự Ấn Độ trong xuất khẩu dịch vụ số. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu không chỉ nhắm Hoa Kỳ và Trung Quốc mà còn mở rộng sang ASEAN, Trung Đông, châu Phi, Mỹ Latinh.

Thị trường TMĐT Việt Nam đang bước vào giai đoạn bùng nổ với nhiều xu thế mới từ AI Commerce, Video commerce cho tới TMĐT xuyên biên giới

TMĐT Việt Nam chứng kiến cạnh tranh gay gắt giữa Shopee, TikTok Shop, Facebook và YouTube. Shopee triển khai các hoạt động thúc đẩy tiêu dùng như hợp tác Napas, mở Gian hàng số Hà Nội, thử nghiệm voucher YouTube. TikTok Shop chiếm gần 39% thị phần và ra mắt bộ khung ACE Framework nhằm tối ưu hoạt động kinh doanh cho người bán. Facebook thử nghiệm liên kết affiliate cho nhà sáng tạo bán sản phẩm Shopee, trong khi YouTube hợp tác với Shopee triển khai YouTube Shopping tại Đông Nam Á và Việt Nam.

Đồng thời, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX) phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số triển khai bộ giải pháp “4 Go” gồm GoRight, GoOnline, GoExport và GoAI, nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong chuyển đổi số và nâng cao năng lực TMĐT.

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc eComDX, triển khai đồng bộ “4 Go” giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, tạo dựng hệ sinh thái TMĐT vững mạnh, khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong dòng chảy kinh tế số quốc tế.

TMĐT Việt Nam đang bùng nổ với nhiều xu thế mới, từ AI Commerce, Video commerce tới TMĐT xuyên biên giới. Việc đồng bộ giải pháp “4 Go” cùng nâng cao năng lực nhân lực và ứng dụng chuyển đổi số là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp, địa phương và cơ quan quản lý thích ứng, phát triển bền vững, đưa TMĐT Việt Nam tiến xa hơn trên bản đồ kinh tế số khu vực và thế giới.