Quan trọng phù hợp với quỹ đất

Chuyển đổi không gian công cộng theo hướng gọn nhẹ, nhanh và rẻ hơn (Ảnh: K.Tiến)

Đó là ý kiến của Kiến trúc sư Đinh Đăng Hải, cán bộ cấp cao, Dự án Thành phố Sống tốt, Tổ chức Healthbridge Canada tại Việt Nam. Theo ông Hải, có thể phát triển các khu vực đa mục đích, không gian công cộng khác. Sân các tòa nhà có thể chuyển thành không gian công cộng tạm thời hoặc cố định, hay đường phố vào cuối tuần hoặc theo giờ buổi tối.

“Hoàn Kiếm đã thực hành điều này rất tốt, đã nhận ý kiến đóng góp và ủng hộ rất nhiều. Khu vực đi bộ phố cổ, xung quanh Hồ Gươm đều đã là không gian công cộng rất tốt. Đây là cách chúng ta đang đi đúng hướng để chuyển đổi không gian đô thị tạm thời hoặc vĩnh viễn trở thành không gian công cộng để phục vụ nhân dân, tăng giá trị các di sản”, ông Hải cho biết.

Cũng theo ông Hải, trong số các giải pháp phát triển thành công có rất nhiều những giải pháp “gọn nhẹ hơn, nhanh hơn, và rẻ hơn”. Gọn nhẹ hơn, nhanh hơn, rẻ hơn là các giải pháp đơn giản dễ thực hiện, triển khai nhanh chóng và chi phí thấp. So với giải pháp truyền thống mà chúng ta vẫn hay làm là đầu tư bài bản, kinh phí lớn thì những giải pháp chuyển đổi không gian công cộng đơn giản này được đánh giá là có tác dụng ngay và hiệu quả tốt.

Chúng ta đã có nhiều bài học về việc những không gian công cộng đầu tư tốn kém nhưng ít giá trị sử dụng như những vườn hoa thiết kế cầu kỳ nhưng không được trang bị ghế ngồi nghỉ chân hay thùng rác, những quảng trường hoành tráng nhưng lại không trồng cây xanh tạo bóng mát...

Do vậy, theo ông Hải, những câu hỏi đầu tiên cần đặt ra khi chúng ta phát triển một không gian công cộng là không gian công cộng này dành cho ai và họ làm gì ở đây? Chất lượng của một không gian công cộng tốt hay không phải được người sử dụng đánh giá vì nó đáp ứng nhu cầu của họ. Trong khu vực phố cổ hạn hẹp về quỹ đất công cộng thì việc chuyển đổi hoàn toàn hoặc tạm thời theo những khoảng thời gian nhất định, các tính năng sử dụng của không gian đường phố cho xe cộ thành các không gian công cộng phục vụ con người được cho là một giải pháp khả thi và hiệu quả.

“Để phát triển các không gian công cộng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân trong khu phố cổ hạn hẹp diện tích, chúng tôi xin khuyến nghị thành phố Hà Nội nên áp dụng biện pháp Chuyển đổi những đường phố phù hợp thành không gian công cộng theo hướng gọn nhẹ hơn, nhanh hơn và rẻ hơn là biện pháp không tốn kém chi phí giải phóng mặt bằng, không cần đến những diện tích đất trống chưa sử dụng và hơn cả là tính khả thi cao và có thể triển khai ngay”, ông Hải nhấn mạnh.

Theo đó, một số biện pháp cụ thể được chuyên gia đưa ra như: Tạo dựng các tuyến đi bộ hấp dẫn và chất lượng. Các tuyến giao thông cơ giới phù hợp có thể được đóng lại hoàn toàn hoặc đóng trong những khoảng thời gian nhất định để dành cho người đi bộ. Đường phố cần được trang trí bằng các vật liệu địa phương, thân thiện môi trường và có mục đích sử dụng rõ ràng hơn là chỉ riêng mục đích làm đẹp. Trong hình ảnh phía dưới chúng ta có thể thấy ví dụ về các đường phố được trang trí bằng các sản phẩm địa phương như lồng chim, ô vải để tạo bóng mát cho người đi bộ.

Bên cạnh đó, tạo dựng các không gian cảnh quan, cây xanh trên vỉa hè. Các vỉa hè đủ độ rộng trong khu phố cổ có thể được tổ chức thành các công viên nhỏ, vườn hoa mà vẫn đảm bảo độ thông thoáng và an toàn cần thiết cho khách bộ hành. Các công viên nhỏ này được bố trí ghế ngồi, bóng mát, cùng các dịch vụ cần thiết cho nhân dân địa phương và du khách. Ví dụ dưới đây cho thấy vỉa hè tại một khu vực thương mại với nhiều cửa hàng tại San Fransico, Hoa Kỳ được bố trí ghế ngồi tạo ra những điểm nghỉ chân thuận tiện cho người đi bộ.

Đặc biệt, tạo dựng các sân chơi di động trên phố. Ví dụ cụ thể tại khu Phố cổ Hà Nội về “Sân chơi trong phố” tại phố Đào Duy Từ, là ý tưởng biến các đường phố thành sân chơi di động cho trẻ em. Biện pháp này đã giải quyết bài toán thiếu chỗ chơi lành mạnh cho trẻ em khu vực nội đô, một vấn đề được đánh giá là khó khăn.

Những mô hình sân chơi di động như Sân chơi trong phố có thể được nhân rộng ra các tuyến phố khác trong khu vực, các ngõ rộng hoặc đoạn đường cụt, sân chung của các khu nhà, các sân trường học buổi ngoài giờ… Hà Nội chật hẹp nhưng vẫn còn rất nhiều diện tích để chúng ta có thể lo cho trẻ em những thứ tối thiểu cần để phát triển thể chất và nhân cách, khi chúng ta thực sự quyết tâm và sáng tạo./.