Ông lão 85 tuổi vẫn chưa chịu "nghỉ hưu"

Mỗi ngày vượt 50 cây số bất chấp nắng mưa

Gắn đời mình với gánh chuối từ khi giải phóng thủ đô, ngày nào cũng đi về trên một cung đường quen thuộc khoảng 50 cây số nên có người đã nhẩm tính, tới thời điểm này, sau hơn nửa thế kỷ, ông đã vượt quãng đường hơn 1 triệu cây số để sống chết với cái nghiệp gánh nặng hai vai…

Sớm nào cũng vậy, cứ chừng 7 giờ sáng, tôi lại thấy ông lão lắc lư trên chiếc xe thồ cũ kỹ cùng 2 sảo chuối tú ụ hai bên, xuôi từ hướng Hà Đông lên trung tâm thành phố. Mấy lần gọi hỏi chuyện nhưng ông lão chỉ ậm ờ rồi lại lủi thủi với công việc của mình. Một lần không thấy ông lão đi bán hàng, tôi quyết tâm thực hiện ý định tìm về nơi ông ở. Theo chỉ dẫn của mấy người bán hàng ven con đường mà ông vẫn hằng qua thì ông tên đầy đủ là Nguyễn Trung Khánh, người dân thường gọi là cụ Đạc, nhà ở xã Cao Viên, Thanh Oai, Hà Nội. Trên đường lần tìm đến địa chỉ đó, tôi cứ nghĩ chắc nơi ông ở cũng tuềnh toàng, xác xơ như cái vẻ khổ hạnh, thanh bần của ông. Thế nhưng, khi tới nơi tôi đã thực sự bất ngờ. Nơi ông ở là một ngôi nhà gỗ giả cổ rất đỗi khang trang, sạch đẹp với khoảng sân lát gạnh vuông đỏ phẳng lỳ.

Ngày cuối tuần, gia đình ông đang quây quần bên mâm cơm ấm cúng. Riêng ông thì miệng đã ngậm tăm, thư thái ngồi trên bàn nước. Rót nước mời khách xong, chẳng đợi chúng tôi bắt chuyện, ông đã vội vào đề: “Chắc các bác đến hỏi việc tại sao tôi có tuổi rồi mà vẫn đi chợ chứ gì!? Tôi thấy mình còn sức thì còn phải làm việc thôi. Không làm thì buồn lắm, chân tay bứt rứt, không chịu được!”. Nói rồi ông lặng thinh, dõi mắt ra chiếc xe thồ đã xếp ú hụ những nải chuối vàng óng ngoài sân. “Hôm nay bận quá không đi chợ được! Không đi một ngày là thấy chân tay bải hoải, buồn buồn làm sao ấy!”, ông Đạc giãi bày.

5490Dù đã cố dẫn dắt, khơi gợi nhưng câu chuyện của tôi với ông cứ nhát gừng và không đầu không cuối. Chẳng phải ông không còn mẫn tuệ mà có lẽ bởi ông nghĩ, việc mưu sinh của ông mà nhiều người coi là phi thường rất đỗi bình thường. Hỏi ông gắn bó với gánh hàng tự khi nào, ông không nhớ rõ. Chỉ biết khi Hà Nội vừa giải phóng thì ông đã có mặt với gánh hàng trĩu nặng trên vai. Ngày ấy chưa có xe thồ nên giống như nhiều người khác ở làng, muốn bán nông sản ra thủ đô thì chỉ còn cách gánh gồng. “Mất mấy chục năm phải gánh đấy các bác ạ. Ngày đó khổ lắm, phải đi từ nửa đêm, có khi mặt trời bằng con sào rồi thì mới ra đến phích nước Rạng Đông (Hạ Đình, Hà Nội- PV). Sau đổi mới, (1986- PV) gom góp mãi mới mua được chiếc xe thồ. Đi cái anh này nhàn hẳn, đúng là đổi mới cái gì cũng tốt!”, ông cười mủm mỉm.

Ứa nước mắt khi thấy bố lam lũ

Câu chuyện của tôi với ông bị cắt ngang bởi tiếng than phiền: “Khổ lắm các anh ạ! Tôi là Nguyễn Trung Điển, con thứ ba của ông. Ông đang ở với vợ chồng tôi. Các anh không đến đây thì lại nghĩ gia đình tôi sao nỡ để ông tuổi cao mà phải khổ, phải vất vả. Chúng tôi đã nói, đã khuyên giải bao lần, dùng đủ mọi cách mà ông cụ không đồng ý bỏ nghề.

Nhấp một ngụm trà tỏa khói nghi ngút, ông Điển buột miệng: “Có lẽ ngày trước quá lam lũ nên giờ bố tôi mới vậy, không làm thì không thể nào chịu nổi! Nhìn bố tôi thế, anh em chúng tôi ai cũng rớt nước mắt nhưng chả biết làm thế nào để ngăn cụ!”. Ông Điển kể, cụ thân sinh của ông có 4 người con. Cao Viên là vùng trũng, ngày trước lụt lội liên miên nên đời sống khó khăn lắm. Để nuôi bầy con khôn lớn, bố ông đã phải bươn trải không biết bao nhiêu nghề. Nào thợ mộc, nào xẻ gỗ thuê, nào làm ruộng và cuối cùng là nghề buôn chuối. Ngày ông còn khỏe, khắp đất Hà Tây cũ, cứ chỗ nào có chuối là ông gánh gồng đến mua rồi chuyển ra Hà Nội bán. Thương bố vất vả nên khi vừa lớn lên, anh em ông cũng xúm vào phụ giúp. Bởi các con chăm chỉ nên đời sống gia đình cũng khá hơn lên. Thế nhưng, có lẽ do suốt ngày tối mắt tối mũi với công việc nên bố ông đã quên mất là mình đã có tuổi rồi, không phù hợp với những việc nặng nhọc nữa.

Theo ông Điển thì cách đây mười mấy năm, khi bố ông mới 70 tuổi mấy anh em ông đã họp và ra “nghị quyết”: “Đã đến lúc bố được nghỉ ngơi, việc lo kinh tế gia đình giờ bàn giao lại cho con cái!”. Thế nhưng, khi ấy, bố ông bảo: “Các anh chắc gì đã khỏe hơn tôi, tôi còn có sức thì vẫn phải làm!”. Nhìn dáng bố liêu xiêu trong khói sương mờ mịt, anh em ông ai cũng ruột gan quặn thắt. Đường xá lên dốc xuống đê, thương sức cha có hạn lại thêm nỗi lo ông ra đường loạng quạng va vào ai ngã thì khốn khổ. Nỗi lo lắng đó cũng chẳng thừa. Chỉ cách đó ít lâu, đang rong ruổi với xe chuối nặng đến cả tạ trên đường, ông bị xe máy quệt. Cú va chạm đó khiến một xương vai ông gãy. Nằm một chỗ đến nửa năm trời, thương bố lắm nhưng anh em ông cũng… mừng thầm bởi nghĩ rằng sau cú tai nạn khủng khiếp này, ông sẽ treo xe “giải nghệ”.

Thế nhưng, anh em ông đã nhầm. Vừa rời khỏi giường bệnh là ông lại tìm đến chiếc xe tất tả lên đường. Chọn một buổi bố vắng nhà, ông đem chiếc xe thồ đã gắn bó với bố ông suốt mấy chục năm trời đem bán cho cánh đồng nát ở ngoài phố. Tưởng mất “phương tiện làm việc” thì bố mình sẽ nghỉ nào ngờ chỉ hai ngày sau, bố ông lại rước về một chiếc xe mới. Không “đánh chặn” được bằng cách đó, anh em ông chia nhau đi ra bãi, nơi bố ông thường thu mua chuối xanh, dặn với các chủ vườn ở đó rằng đừng bán hàng cho bố mình nữa. Thế nhưng cách đó cũng chẳng đem lại kết quả gì. Không lấy hàng ở vùng đó thì ông lại tìm mua ở vùng khác xa hơn. Đến nước này thì dù lo lắng, xót thương lắm nhưng chẳng biết làm thế nào khác được.

 “Nhiều hôm trên phố, vô tình bố con gặp nhau. Thấy bố mình xác xơ đánh vật với xe hàng, là con ai cầm lòng cho được!”, ông Điển nói mắt rơm rớm nước.

Chưa biết bao giờ mới đến… tuổi hưu

Từ nhà ông Điển ra Hà Nội có 2 con đường. Một là đường qua Thạch Bích, hai là đi trên triền đê ra Mai Lĩnh, Ba La. Cũng chạy hàng hoa quả như bố mình nhưng đi bằng xe máy nên ông Điển thường đi đường qua Thạch Bích bởi đường này tuy có xa nhưng nhẵn hơn, còn đường đê qua Mai Lĩnh gồ ghề, ông không đi nữa. Thế nhưng bố ông thì vẫn cứ “lối cũ đi về”.
Đường đi lại đã khó thế nhưng theo ông Điển, sau buổi chợ, bố ông cũng chẳng chịu về không. Khi thì trên xe là đống củi cao ngất, khi thì những bó bã mía mà bố ông lượm nhặt trên đường. Những thứ ấy, ông đem về chất đầy một gian kho. Nhà dùng ga, dùng điện nên những “chiến lợi phẩm” đó bỏ mục. Bố ông bảo, thấy người ta vứt thì tiếc, nhặt nhạnh về biết đâu khi cần lại dùng đến.

Theo ông Điển thì xuân tới, bố ông bước sang tuổi 85. Tuổi ấy, ở vùng này cũng chẳng còn có mấy người. Đã mấy lần ông ý tứ hỏi bố thấy sức khỏe thế nào thì bố ông vẫn trả lời bằng một câu quen thuộc: “Các anh không phải lo, tôi biết sức khỏe của tôi mà!”. Bố ông đã nói vậy thì có nghĩa là bố ông chưa muốn rời xa chiếc xe thồ. Mà nếu vậy thì có nghĩa gia đình ông vẫn phải sống trong nỗi bồn chồn lo lắng.

Trung Hiếu