Ngành Nông nghiệp cần “biến nguy thành cơ” để phát triển bền vững

Báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết, năm 2020, ngành Nông nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: Đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động đến đời sống, kinh tế, xã hội, làm đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu và gây ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất và hoạt động xuất, nhập khẩu, tiêu thụ nông sản; bệnh Dịch tả lợn châu Phi giảm mạnh nhưng chưa được khống chế hoàn toàn nên gây không ít khó khăn cho việc tái đàn, tăng đàn; cúm gia cầm có nguy cơ bùng phát khi tổng đàn đang rất lớn; lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn xảy ra ở cả 3 miền, nhất là khu vực miền Trung và vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Thị trường tiêu thụ một số nông sản có xu hướng giảm và chịu tác động từ chiến tranh thương mại giữa các nền kinh tế lớn, các nước gia tăng áp dụng những biện pháp bảo hộ, hàng rào kỹ thuật.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại hội nghị (Ảnh: Mai Quý)

Trong khó khăn, nông nghiệp tiếp tục khẳng định là trụ đỡ của nền kinh tế, phấn đấu vươn lên phát triển bền vững, tham gia sâu vào hội nhập kinh tế thế giới, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia. Năm 2020, toàn ngành đã đạt được những kết quả tích cực: Tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành khoảng 2,65%; tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 41,25 tỷ USD; hơn 62% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; tỷ lệ che phủ rừng đạt 42%; thu nhập của nông thôn đạt 43 triệu đồng/người. Kim ngạch xuất khẩu năm 2020 đạt khoảng 41,2 tỷ USD, duy trì 9 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, trong đó, 5 mặt hàng có kim ngạch hơn 3 tỷ USD (gỗ và sản phẩm gỗ, tôm, rau quả, hạt điều, gạo).

Năm 2020, cả nước thành lập mới được 14 liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp, 1.555 hợp tác xã nông nghiệp, nâng tổng số lên 68 liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp, 17.300 hợp tác xã nông nghiệp. Cả nước thành lập mới 1.055 doanh nghiệp, nâng tổng số lên hơn 13.280 doanh nghiệp nông nghiệp. Năm 2020, trình Thủ tướng Chính phủ thành lập 2 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; các địa phương công nhận 11 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; 53 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tăng 11 doanh nghiệp so với năm 2019. Hệ thống kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn được đầu tư nâng cấp, từng bước hiện đại hóa, phục vụ ngày càng tốt hơn cho sản xuất, đời sống dân sinh...

Phát biểu tham luận tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, dù chịu tác động lớn từ đại dịch Covid-19 và dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm song ngành nông Nghiệp Thủ đô đã duy trì và có mức tăng trưởng lớn, đạt 4,2% - cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Trong đó, tổng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản trên địa bàn thành phố ước đạt 38.093 tỷ đồng, tăng 4,5% so với năm 2019, giá trị sản xuất bình quân đạt 280 triệu đồng/ha.

Năm 2020, Thành phố dự kiến có thêm 7 huyện và 15 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tỷ lệ huyện đạt chuẩn nông thôn mới là 13/18 huyện, thị xã (chiếm 72,2%); xã đạt chuẩn nông thôn mới là 370/382 xã (chiếm 96,6%); thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2020 đạt 55 triệu đồng, tăng 3,5 triệu đồng so với năm trước.

Dự kiến, đến hết năm 2020, Thành phố đánh giá, phân hạng được khoảng 1.000 sản phẩm OCOP (trong đó, riêng năm 2020 là 700 sản phẩm). Hà Nội có 164 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; xây dựng và duy trì 141 chuỗi liên kết an toàn thực phẩm.

Tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ, ngành trung ương tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi Luật Đất đai; sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thống nhất với Thành phố báo cáo Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho thành phố phê duyệt trước "Phương án phòng chống lũ của tuyến sông có đê trên địa bàn thành phố Hà Nội" và "Phương án phát triển hệ thống đê điều trên địa bàn thành phố Hà Nội" sau đó tích hợp vào Quy hoạch chung của thành phố…

Quang cảnh hội nghị (Ảnh: Mai Quý)

Phát biểu kết luận tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đánh giá, trong điều kiện phát triển đầy khó khăn, ngành Nông nghiệp đạt được những thành tựu trên nhiều lĩnh vực, ngành hàng. Điều đó cho thấy, vai trò sống còn của nông nghiệp trong bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, là bệ đỡ, là cứu cánh của cả nền kinh tế quốc dân. Điều đó thể hiện qua việc ngành Nông nghiệp cũng đã thích ứng tốt với đại dịch Covid-19; thích ứng với thiên tai; duy trì và phát triển, bảo đảm nguồn cung ứng cho thị trường trong nước 100 triệu dân và phục vụ xuất khẩu.

Về kế hoạch năm 2021, Thủ tướng yêu cầu ngành Nông nghiệp phải biến nguy cơ thành thời cơ. Nguy cơ là sự cực đoan của khí hậu nên ngành Nông nghiệp cần phát huy kinh nghiệm để vượt qua, còn thời cơ là thị trường được mở ra.

Thủ tướng yêu cầu ngành Nông nghiệp cần tiếp tục tìm thị trường để ổn định đầu ra của sản xuất nông nghiệp. Cụ thể, năm 2021, ngành Nông nghiệp phải đạt tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành trên 3%, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản phải đạt 44 tỷ USD; tỷ lệ che phủ rừng đạt mức 43%; nông thôn mới đạt trên 70%; thành lập mới 2.000 hợp tác xã nông nghiệp, tổng số hợp tác xã nông nghiệp đạt hiệu quả là hơn 16.000 hợp tác xã.

Thủ tướng yêu cầu, cần có cơ chế chính sách phát triển nông nghiệp để có nền nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch; chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang làm kinh tế nông nghiệp. Bên cạnh đó, cần tập trung phát triển hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp để xây dựng quy mô sản xuất nông nghiệp lớn.

Ngoài ra, đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng chuyển giao khoa học công nghệ, giúp hình thành nền sản xuất nông nghiệp thông minh. Bên cạnh đó, tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế hợp tác, hợp tác xã để xây dựng chuỗi giá trị; đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp để phát triển thị trường trong và ngoài nước. Đặc biệt, với thị trường trong nước, cần phát huy khẩu hiệu đưa hàng hóa từ nông thôn ra thành thị.