Hà Nội phát huy vai trò đầu tàu, dẫn dắt cả nước trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Hà Nội có thể trở thành “thủ phủ” của đổi mới sáng tạo

Phát biểu tại hội thảo “Xây dựng các Nghị quyết của HĐND Thành phố phục vụ phát triển khoa học, công nghệ gắn với triển khai thi hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Luật Thủ đô số 39/2024/QH15” do UBND thành phố Hà Nội tổ chức sáng 29/8, các đại biểu là chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ,… đều cho rằng các Nghị quyết khi được HĐND Thành phố thông qua sẽ tạo nền tảng hình thành những chính sách đột phá, phù hợp với đặc thù Thủ đô; phát triển đồng bộ các thành tố của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; khắc phục điểm nghẽn về thể chế, tài chính, kết nối thị trường và năng lực doanh nghiệp.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn phát biểu khai mạc Hội thảo.

PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ tri thức thành phố Hà Nội đánh giá cao việc thành phố Hà Nội trong khoảng thời gian chưa nhiều đã chỉ đạo để lấy ý kiến ban hành một lúc 6 Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 57 - NQ/TW và Luật Thủ đô trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội cho thấy Hà Nội không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu tinh thần của Trung ương mà còn cụ thể hóa ngay thành cơ chế, chính sách riêng, phù hợp với điều kiện và Luật Thủ đô. Đây là bước đi thể hiện tính tiên phong, chủ động và quyết liệt của Hà Nội trong việc biến “chủ trương” thành “hành động thực tế”.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, 6 Nghị quyết bao quát nhiều khía cạnh: Từ cơ chế đặc thù, quỹ đầu tư mạo hiểm, sàn công nghệ, đến thử nghiệm có kiểm soát và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Sự đồng bộ này giúp tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh, tránh tình trạng “chính sách có nhưng rời rạc”, từ đó thúc đẩy hiệu quả ngay từ đầu.

Ngoài ra, khi có khung pháp lý rõ ràng và cụ thể, doanh nghiệp, viện trường, nhà khoa học sẽ mạnh dạn tham gia, giảm tâm lý e ngại rủi ro. Hà Nội có thể trở thành “thủ phủ” của đổi mới sáng tạo, đóng vai trò dẫn dắt cả nước trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Theo bà An, Thủ đô không chỉ là trung tâm chính trị mà còn phải là trung tâm khoa học công nghệ. 6 Nghị quyết đồng thời được ban hành sẽ giúp Hà Nội chứng minh vai trò đầu tàu, góp phần lan tỏa chính sách xuống các địa phương khác.

Bà An nhấn mạnh, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế, nếu không hành động nhanh và đồng bộ, Hà Nội sẽ mất lợi thế. 6 Nghị quyết chính là “gói giải pháp cấp tốc” để nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức.

Góp ý thêm, bà An cho rằng cần rõ ràng về cơ chế, trách nhiệm thực thi: Phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng sở, ngành, đơn vị chủ trì và phối hợp; tránh tình trạng “nhiều đầu mối nhưng không có người chịu trách nhiệm cuối cùng”; xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá kết quả theo mốc thời gian cụ thể (6 tháng - 1 năm).

PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ tri thức thành phố Hà Nội phát biểu tại hội thảo.

Đồng thời, gắn Nghị quyết với nhu cầu thực tiễn của Thủ đô. Các chính sách phải “chạm” đúng nhu cầu doanh nghiệp, viện - trường, cộng đồng khởi nghiệp; tránh hình thức, tập trung giải quyết ngay những “điểm nghẽn” lớn: Thủ tục hành chính, vốn đầu tư, chuyển giao công nghệ, cơ chế thử nghiệm mới.

Ngoài ra cần đảm bảo nguồn lực: Bố trí đủ ngân sách cho từng Nghị quyết, đồng thời huy động xã hội hóa (doanh nghiệp, quỹ đầu tư, hợp tác công - tư). Đặc biệt với Quỹ đầu tư mạo hiểm và hệ sinh thái khởi nghiệp, cần cơ chế rõ ràng để dòng vốn “chảy” vào đổi mới sáng tạo mà không bị ách tắc.

Bà An cũng nhấn mạnh yếu tố con người và năng lực quản trị: Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý có tư duy đổi mới, hiểu cơ chế đặc thù. Đặt yêu cầu minh bạch, công khai, phòng ngừa lợi ích nhóm trong tổ chức thực hiện.

Hà Nội cần chủ động kết nối với Trung ương, các tỉnh/thành, doanh nghiệp lớn, viện nghiên cứu, trường đại học. Tránh “đi một mình”, mà phải tạo thành mạng lưới đổi mới sáng tạo quốc gia - quốc tế. Cùng với đó, phải truyền thông mạnh mẽ, dễ hiểu để cộng đồng khoa học, doanh nghiệp và người dân nắm rõ quyền lợi, trách nhiệm.

Đưa Hà Nội trở thành trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước

GS.TS khoa học Nguyễn Đình Đức - Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh thể chế đúng và trúng sẽ tạo động lực phát triển cho Thủ đô. GS Đức cho biết, ông từng tham gia nhiều hội nghị góp ý về 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND Thành phố dự kiến ban hành, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Điều ông mừng nhất chính là sự chuyển biến mạnh mẽ về thể chế - yếu tố cốt lõi, quyết định sự phát triển bền vững của Thủ đô. Theo GS Nguyễn Đình Đức, việc Quốc hội ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) là bước tiến vượt bậc, mở ra nhiều cơ chế đặc thù cho Hà Nội. Thể chế tốt sẽ là nền tảng để thành phố triển khai hiệu quả các nghị quyết Trung ương, trong đó có giáo dục - đào tạo và đổi mới sáng tạo.

Quang cảnh hội thảo.

“Nhờ cơ chế tự chủ, Trường Đại học Công nghệ có thể chủ động trong việc quyết định, trả lương, trao học bổng, tạo môi trường học thuật cạnh tranh, từ đó phát triển từng ngày. Thể chế vô cùng quan trọng, phải trúng và đúng thì mới thúc đẩy sự thay đổi”, GS Nguyễn Đình Đức chia sẻ.

Theo GS Nguyễn Đình Đức, thành phố Hà Nội cần chỉ đạo cụ thể để các địa phương không chỉ chuyển đổi số mà còn khơi dậy tiềm năng nội tại nhằm phát triển công nghệ cao.

Do đó ông đề nghị Thành phố ban hành văn bản chỉ đạo chi tiết, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ sở và các trường đại học trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời đưa các địa phương vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Một trong những điểm GS Nguyễn Đình Đức đánh giá cao trong 6 Nghị quyết của Thành phố là chính sách thu hút chuyên gia nước ngoài. Ông cho rằng, ngoài chế độ chính sách, cần có sự đồng hành của toàn bộ hệ thống chính trị để hình thành những nhóm nghiên cứu mạnh, gắn kết với môi trường quốc tế. Quan trọng nhất là phải có cơ chế công khai, minh bạch. Chỉ khi đó Hà Nội mới thực sự trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà khoa học trong và ngoài nước.

GS Nguyễn Đình Đức đánh giá, 6 Nghị quyết là tâm huyết của lãnh đạo Thành phố, đồng thời là kết quả của sự chung sức từ giới khoa học. Qua mỗi lần góp ý, các đại biểu không chỉ góp phần hoàn thiện chính sách mà còn thúc đẩy sự thay đổi tư duy trong cách tiếp cận phát triển Thủ đô.

GS.TS khoa học Nguyễn Đình Đức - Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) phát biểu tại hội thảo.

Cùng chung sự nhất trí với 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND Thành phố dự kiến ban hành, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch điều hành Tập đoàn công nghệ CMC cho biết 6 Nghị quyết này được thông qua sẽ tạo cú hích, tiền đề để cho Thủ đô phát triển. Do đó ông Chính bày tỏ mong muốn HĐND sớm thông qua, triển khai các Nghị quyết, trong quá trình triển khai còn vướng mắc thì sẽ tháo gỡ, điều chỉnh cho phù hợp.

Theo ông Chính, để các Nghị quyết được thông qua, triển khai đạt hiệu quả thì rất cần có cơ quan đầu mối, điều phối hoạt động như Sở Khoa học công nghệ, Sở Kế hoạch Đầu tư,… Song song với 6 Nghị quyết thì cần xây dựng kế hoạch triển khai cho từng giai đoạn.

“Chúng tôi đã phối hợp với Sở Khoa học Công nghệ và Khu công nghệ cao Hòa Lạc triển khai 2 Nghị quyết về Trung tâm đổi mới sáng tạo, chúng tôi rất mong sớm được thông qua, Thành phố có những ưu đãi, hỗ trợ để triển khai hiệu quả. Thành phố đã có những hướng dẫn về mô hình Trung tâm đổi mới sáng tạo và mô hình hợp tác 3 nhà do đó tháo gỡ nhiều vướng mắc hơn so với giai đoạn đang xây dựng Nghị quyết vì hiện nay đã có Nghị quyết về phối hợp công tư. Vấn đề bây giờ là cần triển khai nhanh các Nghị quyết để tạo ra những hiệu quả cụ thể”, ông Nguyễn Trung Chính chia sẻ.

Từ những chia sẻ của các chuyên gia, nhà khoa học, có thể thấy “bộ lục” Nghị quyết về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo có tính chất mở đường, góp phần tháo gỡ, khắc phục điểm nghẽn về thể chế, tài chính, kết nối thị trường và năng lực doanh nghiệp, sẽ tạo nền tảng hình thành những chính sách đột phá, phù hợp với đặc thù Thủ đô; phát triển đồng bộ các thành tố của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Khi các Nghị quyết được thông qua và triển khai hiệu quả, Hà Nội sẽ trở thành một trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu của cả nước và khu vực. Đồng thời, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.