Đông về nhớ vị muối quê

Ảnh minh họa

Mỗi mùa mưa lạnh kéo dài, nơi miền chiêm trũng nước ngấp nghé bờ sông, nhà nào ở quê cũng đều rang muối đậu sả để dành ăn suốt mùa mưa bão. Mùi thơm muối đậu rang lẫn trong mùi mưa lạnh khiến chái bếp nhỏ ấm áp hẳn. Trong ánh lửa bập bùng than hồng nổ lách tách ấm nóng, tiếng đũa mẹ đưa qua đưa lại xào xạo trên chảo muối hòa trong tiếng mưa ào ạt trên mái nhà thành những âm thanh rất vui tai.

Ngày bé, đám trẻ chúng tôi đứa nào cũng nghịch ngợm, ngồi quanh bếp lửa đợi mẹ rang muối đậu. Chảo muối rang vàng rộm, giòn thơm, mẹ vừa nhấc trên bếp xuống đất là ngay lập tức xúm lại mỗi đứa bốc một nắm muối đậu còn nóng hổi ù té chạy ra sau hè nhà, vừa ăn vừa thả thuyền giấy trôi theo nước mưa. Mẹ chỉ biết hốt hoảng dặn với theo: “Từ từ kẻo nóng nghe con”.

Muối đậu sả quê tôi là món muối được rang từ đậu phộng giã với sả. Mỗi mùa mưa xuống, mẹ đều lấy đậu phộng phơi khô ra bóc vỏ rồi bỏ vào cối thêm chút muối giã nhỏ. Mấy bụi sả sau góc vườn gặp mưa tươi tốt, mẹ tẽ vài nhánh đem băm nhuyễn, trộn với củ nén, đậu phộng giã. Tôi thích ăn muối đậu giã vừa tay, hạt đậu chỉ bể ra thành ba bốn miếng nhỏ, ăn sẽ có vị béo bùi hơn. Mẹ biết nên lúc nào cũng chỉ giã đậu vừa tay, dù như thế khi rang sẽ phải tỉ mẩn sàng và rang riêng phần đậu nhỏ, đậu to. Sau này tôi mới hiểu, đó cũng là một cách mẹ dành tình yêu thương cho chúng tôi.

Muối đậu sả là món ăn nhà nghèo mùa mưa bão, để được lâu ngày ăn vẫn ngon. Trời se lạnh, nấu một nồi cơm nóng, rắc lên chút muối đậu, để mùi đậu rang thơm ngậy quyện cùng mùi thơm cơm gạo quê chừng đó thôi cũng đủ khiến chiếc bụng đói sôi ùng ục. Muối đậu rang vàng, vị béo bùi của đậu, chút mặn của muối, the the mùi vị của sả băm, thơm mùi củ nén và giòn rụm khi rang trên than bếp củi, hương vị ấy qua bao nhiêu năm xa quê tôi chưa từng quên. Mưa năm nào mẹ cũng rang muối, nỗi nhớ quê lại càng da diết hơn.

Tôi nhớ những ngày đại dịch covid nặng nề nhất, Sài Gòn chìm trong giãn cách và mới đây thôi là sau cơn bão Yagi quét qua miền Bắc mất mát tang thương, các cô các chị quê tôi rang từng hũ muối đậu sả gửi vào Nam ra Bắc. Mỗi hũ muối là sự sẻ chia với mất mát, đau thương của đồng bào mình. Hủ muối đậu sả quê tôi đi khắp mọi miền đất nước.

Món ăn mỗi vùng miền một khác. Với tôi, muối đậu sả không chỉ là món ngon mà đó là cách tôi tìm thấy hình dáng quê nhà của mình trong nỗi nhớ xa xôi.

Lan Anh