Những quy định mới về xử phạt vi phạm thuế và hóa đơn

Làm rõ trường hợp bất khả kháng và bổ sung đối tượng bị xử phạt

Theo Nghị định mới, khái niệm vi phạm hành chính về thuế được làm rõ theo hướng bao quát hơn, bao gồm các hành vi có lỗi của tổ chức, cá nhân liên quan đến quản lý thuế, pháp luật thuế và các khoản thu thuộc ngân sách nhà nước do cơ quan thuế quản lý. Nhóm này gồm các khoản như tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, khoản thu từ cấp quyền khai thác khoáng sản, tài nguyên nước; cổ tức, lợi nhuận được chia cho phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp… Các hành vi này không cấu thành tội phạm nhưng phải xử phạt theo quy định hành chính.

Một thay đổi đáng chú ý của Nghị định 310/2025/NĐ-CP là việc bổ sung khoản liên quan đến các trường hợp bất khả kháng trong xử phạt vi phạm thuế và hóa đơn. Các tình huống như thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn, chiến tranh, đình công hoặc các sự kiện khách quan không thể lường trước được sẽ được xem xét nếu người nộp thuế đã nỗ lực khắc phục nhưng không thể thực hiện nghĩa vụ theo đúng quy định. Quy định này nhằm đảm bảo tính nhân văn, linh hoạt trong áp dụng pháp luật.

Ảnh minh họa.

Nghị định cũng mở rộng đối tượng bị xử phạt, bao gồm cả các tổ chức, cá nhân được người nộp thuế ủy quyền thực hiện nghĩa vụ thuế. Nếu bên được ủy quyền vi phạm, họ sẽ phải chịu trách nhiệm xử phạt theo đúng quy định. Tương tự, các tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ đăng ký, khai, nộp thuế thay người nộp thuế cũng thuộc phạm vi xử phạt khi để xảy ra vi phạm.

Đối với các đơn vị hợp thành có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo cơ chế chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Nghị định quy định rõ: Nếu đơn vị được Tập đoàn giao trách nhiệm kê khai nhưng vi phạm, họ sẽ bị xử phạt theo các mức tương ứng.

Ngoài ra, Nghị định 310/2025/NĐ-CP cũng sửa đổi mức xử phạt đối với các tổ chức, cá nhân liên quan trong quá trình cung cấp thông tin cho cơ quan thuế. Hành vi cung cấp chậm thông tin về tài sản, tài khoản, thu nhập của người nộp thuế từ 5 ngày trở lên sẽ bị phạt 2-6 triệu đồng. Vi phạm cung cấp không chính xác các thông tin này bị phạt từ 6-10 triệu đồng. Nếu không cung cấp thông tin theo yêu cầu, mức phạt có thể lên tới 16 triệu đồng. Đáng chú ý, hành vi cho hoặc bán hóa đơn trái phép bị phạt ở mức cao: từ 20-50 triệu đồng.

Cập nhật mức phạt với hành vi lập và không lập hóa đơn

Nghị định mới đưa ra hệ thống chế tài chi tiết đối với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm. Mức phạt được chia theo số lượng hóa đơn vi phạm và tính chất sử dụng như khuyến mại, mẫu, biếu tặng hoặc bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

Cụ thể, hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm với một số hóa đơn đầu tiên chỉ bị cảnh cáo, nhưng nếu vi phạm từ 2 đến dưới 10 số hóa đơn, mức phạt tăng lên 500.000 - 1.500.000 đồng. Từ 10 đến dưới 50 số hóa đơn, mức phạt tăng lên 2-5 triệu đồng. Vi phạm với số lượng lớn từ 50 đến dưới 100 hóa đơn bị phạt 5-15 triệu đồng, và từ 100 hóa đơn trở lên mức phạt tăng lên 15-30 triệu đồng. Đối với hàng hóa, dịch vụ bán ra, lập hóa đơn sai thời điểm với số lượng lớn có thể bị phạt 30-70 triệu đồng.

Song song với đó, hành vi không lập hóa đơn theo quy định cũng được điều chỉnh mức xử phạt tương ứng. Các vi phạm ít nghiêm trọng, như không lập hóa đơn cho hàng hóa dùng để khuyến mại, mẫu hoặc biếu tặng ở số lượng nhỏ, có thể chỉ bị cảnh cáo. Nhưng khi không lập hóa đơn từ 2 đến dưới 10 số hóa đơn, mức phạt từ 1-2 triệu đồng. Vi phạm từ 10 đến dưới 50 số hóa đơn bị phạt 2-10 triệu đồng. Nếu không lập từ 50 đến dưới 100 số hóa đơn, mức xử phạt sẽ là 10-30 triệu đồng. Trường hợp nghiêm trọng, không lập hóa đơn từ 100 số hóa đơn trở lên, mức phạt lên đến 30-50 triệu đồng; và với các hàng hóa, dịch vụ bán ra từ 50 số hóa đơn trở lên, mức phạt cao nhất là 80 triệu đồng.

Nghị định 310/2025/NĐ-CP sẽ có hiệu lực từ ngày 16/1/2026. Đối với các hành vi vi phạm đã hoàn thành trước thời điểm này, việc xử phạt sẽ áp dụng các quy định trước đây. Với các hành vi đang được thực hiện nhưng phát hiện sau ngày Nghị định có hiệu lực, quy định mới sẽ được áp dụng. Những trường hợp đã bị xử phạt trước ngày Nghị định có hiệu lực nhưng đang trong quá trình khiếu nại hoặc khởi kiện sẽ tiếp tục được giải quyết theo quy định pháp luật tại thời điểm xảy ra vi phạm.

P.T