Đại biểu đề xuất quy định lộ trình giảm cấp phó sau sắp xếp tổ chức bộ máy

Cần làm rõ nguyên tắc xử lý

Một trong các nội dung quan trọng được Quốc hội xem xét tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 là dự thảo Nghị quyết nhằm xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước. Thảo luận về Nghị quyết này, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh) đồng tình với việc ban hành Nghị quyết nhằm xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn về việc dự thảo Nghị quyết không làm rõ nguyên tắc xử lý, sẽ dẫn đến cách hiểu khác nhau khi áp dụng. Đồng thời, quy định về thay đổi tên gọi của cơ quan, tổ chức, đơn vị và chức năng có thẩm quyền chưa nêu rõ tiêu chí và điều kiện cụ thể để thực hiện. Điều này có thể gây lúng túng hoặc thiếu nhất quán.

Bên cạnh đó, có nhiều hình thức sắp xếp như chia tách, sáp nhập, hợp nhất, chuyển đổi hoặc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn nhưng lại không quy định nguyên tắc và điều kiện để thực hiện dễ dẫn đến tình trạng vận dụng khác nhau giữa các cấp, các ngành.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh). Ảnh: Quốc hội

Vì vậy, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị quy định rõ việc thành lập mới, tổ chức lại bao gồm chia tách, sáp nhập, hợp nhất, chuyển đổi hoặc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn.

Trong quá trình thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước nếu phát sinh vấn đề chưa được quy định trong hệ thống pháp luật hiện hành, trừ Hiến pháp thì việc xử lý phải dựa trên nguyên tắc pháp quyền, đảm bảo không làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân liên quan; có sự hướng dẫn cụ thể của cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tính thống nhất trong việc thực hiện.

Đại biểu Thạch Phước Bình cũng đề cập đến quy định chậm nhất sau 5 năm phải giảm số lượng cấp phó theo đúng quy định. “Tuy nhiên, dự thảo luật chưa đề cập đến các biện pháp cụ thể để thực hiện, dẫn đến nguy cơ kéo dài tình trạng dư thừa nhân sự”, đại biểu nói.

Vì vậy, cần sửa đổi quy định về số lượng cấp phó, theo đó trong thời gian không quá 5 năm các cơ quan có số lượng cấp phó vượt quá quy định phải thực hiện lộ trình giảm cấp phó bằng các hình thức như tinh giản biên chế, điều chuyển công tác hoặc không bổ nhiệm mới khi có vị trí trống.

Đồng thời, bổ sung cơ chế phối hợp giữa cơ quan cũ và cơ quan tiếp nhận. Theo đó, trong thời gian 12 tháng sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ quan cũ có trách nhiệm phối hợp chuyển giao hồ sơ, tài liệu và hướng dẫn nghiệp vụ cho cơ quan tiếp nhận để đảm bảo tính liên tục trong hoạt động quản lý nhà nước.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn thành phố Huế). Ảnh: Quốc hội

Tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa cơ quan cũ và cơ quan mới

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn thành phố Huế) tán thành đối với thời gian Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/3/2025. Tuy nhiên, nữ đại biểu cho rằng, đối với lực lượng công an hiện đang thực hiện không tổ chức công an cấp huyện. Trong khi đó, theo quy định của pháp luật về hình sự, lực lượng công an là cơ quan trực tiếp đầu tiên thực hiện hoạt động tố tụng.

Nếu nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/3/2025 thì thời gian còn rất ngắn để các cơ quan Viện Kiểm sát, Tòa án thực hiện công việc tiếp theo và sẽ khó có sự điều chỉnh phù hợp với việc giải thể công an cấp huyện. “Vì vậy, đề nghị đối chiếu đối với hiệu lực nghị quyết cần có cơ chế đặc thù riêng ở hoạt động tố tụng”, đại biểu đề nghị.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn tỉnh Đồng Tháp) đề cập đến thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính sau khi thay đổi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của người có thẩm quyền hoặc cơ quan có thẩm quyền để thực hiện xử phạt.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn tỉnh Đồng Tháp). Ảnh: Quốc hội

Theo đại biểu, việc này nên giao cho Chính phủ quy định nhiệm vụ, quyền hạn trong công tác xử phạt vi phạm hành chính đảm bảo đúng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính. Hoặc hiện nay Chính phủ chưa ban hành văn bản kịp thời để xử lý khi thay đổi chức năng xử phạt của từng chức danh thì nên giao cho Chánh Thanh tra các cấp, hoặc Tổng Thanh tra Chính phủ quy định, hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp để xử phạt vi phạm hành chính.

Đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn tỉnh Hà Nam) cho rằng, dự thảo Nghị quyết chưa có quy định rõ quy trình bàn giao công việc đang xử lý, không có hướng dẫn chi tiết về quy trình bàn giao, không có cơ chế kiểm soát hồ sơ, thủ tục đang xử lý có bị trì hoãn hoặc thất lạc hay không và dễ dẫn đến tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa cơ quan cũ và cơ quan mới.

Vì vậy cần yêu cầu cơ quan lập danh sách hồ sơ công việc đang xử lý trước khi bàn giao, danh sách cần bàn giao, gồm trạng thái xử lý của từng công việc, xác định rõ cơ quan, cá nhân chịu trách nhiệm xử lý từng công việc còn tồn đọng.

Đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn tỉnh Hà Nam). Ảnh: Quốc hội

Đồng thời quy định về thời gian bàn giao hồ sơ cụ thể. Ví dụ trong vòng 30 ngày kể từ ngày quyết định sắp xếp có hiệu lực thì toàn bộ hồ sơ phải được bàn giao, hồ sơ chưa hoàn tất phải kèm theo hướng dẫn cụ thể để tiếp tục thực hiện.

Bên cạnh đó, thiết lập hệ thống giám sát công việc bàn giao, giao Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm kiểm tra, đánh giá tiến độ bàn giao hồ sơ giữa các cơ quan. Cơ quan tiếp nhận có quyền yêu cầu cơ quan cũ cung cấp tài liệu bổ sung (nếu cần).

Đại biểu Trần Văn Khải cũng đề xuất ràng buộc trách nhiệm cá nhân trong quá trình chuyển giao công việc, trước khi sáp nhập lãnh đạo cơ quan phải phê duyệt danh sách công việc đang xử lý và phân công người phụ trách; nếu có sai sót trong chuyển giao, cá nhân phải chịu trách nhiệm và bị xem xét kỷ luật theo quy định.

Cùng với đó, bổ sung quy định về việc cơ quan cũ hỗ trợ xử lý công việc trong thời gian quá độ. Ví dụ như trong 6 tháng sau khi sắp xếp tổ chức, cán bộ từ cơ quan cũ phải có trách nhiệm hỗ trợ giải quyết hồ sơ công việc ở cơ quan mới, tránh tình trạng cơ quan cũ “phủi tay” sau khi sáp nhập.