Bổ sung chính sách hỗ trợ chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo cho cơ quan báo chí

Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận và đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra đã tiếp thu, chỉnh sửa nhiều nội dung trên cơ sở góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đại biểu Quốc hội.

Nêu các vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm đối với dự án Luật này, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần quan tâm rà soát, hoàn chỉnh quy định về: chính sách để phát triển báo chí; quản lý báo chí trên không gian mạng và vấn đề trí tuệ nhân tạo (AI); bảo vệ an toàn tác nghiệp của nhà báo; điều kiện cấp phép và quản lý đối với cộng tác viên; định nghĩa và địa vị pháp lý.

Chủ tịch Quốc hội thống nhất cao việc sửa đổi quy định cụ thể, khả thi về các chính sách hỗ trợ báo chí, ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Theo đó, các cơ quan báo chí được hưởng mức thuế suất 10%, thay vì như trước đây chỉ có báo chí in được hưởng mức thuế suất này, các loại hình báo chí khác phải chịu mức thuế suất 20%; hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích được quy định rõ tại khoản 3 Điều 10.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. (Ảnh: Quốc hội)

Để bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan, dự thảo luật đã bổ sung khoản 2 Điều 39, quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về đào tạo, bồi dưỡng nhân lực báo chí, để bảo đảm chuẩn hóa nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, nâng cao năng lực cho đội ngũ người làm báo; bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp và nghiệp vụ báo chí cho người làm báo.

Bên cạnh đó, Điều 39 của dự thảo Luật đã bổ sung quy định cơ quan báo chí, tác giả, tác phẩm chỉ sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ cho hoạt động báo chí, phải thực hiện đúng quy định sở hữu trí tuệ, đạo đức nghề nghiệp; cơ quan báo chí có trách nhiệm quy định việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong cơ quan của mình.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị rà soát kỹ lưỡng, toàn diện dự thảo luật với các luật hiện hành và các dự án luật đang sửa đổi, bổ sung có liên quan để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong các quy định liên quan đến báo chí, khoa học – công nghệ, chuyển đổi số, an ninh thông tin, quảng cáo và sở hữu trí tuệ.

Theo Báo cáo của Ủy ban Văn hóa và Xã hội, tại Kỳ họp thứ 10, đã có 90 lượt ý kiến đại biểu Quốc hội phát biểu, 5 ý kiến bằng văn bản của các Đoàn Đại biểu Quốc hội góp ý về dự án luật này. Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm có 4 chương với 51 điều.

Toàn cảnh phiên họp. (Ảnh: Quốc hội)

Trong đó, về các loại hình báo chí, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý tên gọi loại hình “báo nói, báo hình” thành “phát thanh, truyền hình”. Bên cạnh đó, việc giữ tên gọi loại hình “báo chí in”, “báo chí điện tử” như dự thảo Luật là cần thiết nhằm phân biệt rõ báo và tạp chí, khắc phục những bất cập của Luật Báo chí năm 2016.

Về hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, dự thảo Luật quy định chính sách Nhà nước về giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng,trẻ em, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác.

Có ý kiến đề nghị bổ sung chính sách hỗ trợ chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo cho cơ quan báo chí; đồng thời cho phép báo chí tiếp cận các nguồn vốn như Quỹ Phát triển khoa học công nghệ, Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia để nâng cao năng lực đầu tư công nghệ.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh. (Ảnh: Quốc hội)

Cho rằng ý kiến đại biểu là xác đáng, dự thảo Luật tiếp thu theo hướng: Nhà nước đầu tư hạ tầng dữ liệu báo chí số và phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số báo chí. Theo quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý, sử dụng Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Do vậy, hoạt động chuyển đổi số báo chí là một nội thuộc lĩnh vực ứng dụng khoa học và công nghệ, được phép tiếp cận và sử dụng nguồn vốn từ các quỹ này để triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật chỉnh lý cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” để phù hợp và bảo đảm tính chính xác.

Về một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Thường trực Ủy ban thẩm tra cho hay, hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của Quy hoạch và bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.