Đại biểu đề nghị một số địa phương được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Chiều 24/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội dành buổi chiều thảo luận ở hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) đánh giá, dự thảo Luật Báo chí đã được soạn thảo công phu, chi tiết, đúng với định hướng của các nghị quyết Đảng có liên quan.

Đề cập đến quy định “cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa dẫn quy định tại Khoản 1, Điều 16 của Dự thảo quy định: “Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của Luật này”.

“Tôi rất đồng ý với quy định như vậy. Tuy nhiên, Khoản 6, Điều 16 lại viết:” Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí”, thiếu cụm từ “có cơ quan báo chí trực thuộc”, ông nói.

Quy định này nếu được thông qua sẽ áp dụng đồng loạt cho báo chí của 34 tỉnh ủy, thành ủy. Như vậy, “cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy” sẽ không có “cơ quan báo chí trực thuộc”, nghĩa là cũng không thể thành lập hay phát triển thành “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” quy định tại Khoản 5, Điều 16.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: Quốc hội)

Theo Khoản 2, Điều 4 của Dự thảo, báo chí có 3 chức năng. Một là “phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội”; hai là “cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, Mặt Trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp” và ba là “diễn đàn của Nhân dân”.

“Như vậy, vai trò, vị trí, nhiệm vụ của báo chí cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển mọi mặt của đất nước”, theo đại biểu.

Tuy nhiên, báo chí là sản phẩm truyền thông, có đặc tính riêng của nó. Đó là phải thâm nhập được vào nhận thức, tình cảm của con người, phải làm cho người đọc yêu thích và thấy cần thiết như thức ăn, nước uống, như không khí hàng ngày, và tự nguyện bỏ tiền ra mua báo, thì báo chí mới đạt được mục đích thành lập của nó, mới tự chủ về tài chính và tồn tại lâu dài trong công chúng.

Đối với báo chí thì khả năng, phạm vi và mức độ thâm nhập vào độc giả là yếu tố quan trọng, đòi hỏi tài năng, kỷ năng, năng lực của báo chí, của cơ quan báo chí và của nhà báo.

Báo chí của chúng ta phải tốn bao nhiêu công sức để có được tài năng, kỹ năng, năng lực này, nhờ vậy, mới duy trì hoạt động lâu dài, nuôi sống và giữ được đội ngũ, bộ máy của mình trong sạch, trung thực, không vi phạm pháp luật; vừa phải giữ gìn thương hiệu, vừa phải cạnh tranh với truyền thông “lá cải”, chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”, lại còn phải tự chủ về tài chính và nếu có lợi nhuận thì còn đóng góp cho ngân sách của nhà nước. Nhiều nhà báo yêu nghề, yêu nước, thương dân đã không ngại dấn thân, chấp nhận hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ.

“Trong đội ngũ báo chí địa phương hiện nay (cả báo in, phát thanh, truyền hình và điện tử), có những tờ báo đã làm được điều này. Theo tôi, những tờ báo đó là vốn quý của nền báo chí của chúng ta. Luật Báo chí sửa đổi lần này cần tạo điều kiện để những tờ báo đó tiếp tục phát triển.

Luật cũng nên tạo hành lang pháp lý để báo chí của nhiều tỉnh, thành khác cũng phát triển theo hướng đó”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Theo ông, sau sáp nhập, chúng ta đã có 8 tỉnh, thành có dân số từ 4-5 triệu dân; 9 tỉnh, thành có từ 3-4 triệu dân; 3 tỉnh, thành có dân số từ 2-3 triệu dân và 8 tỉnh, thành có dân số từ 1-2 triệu dân.

Đặc biệt, ở hai đô thị lớn nhất, đông dân nhất cả nước là Hà Nội hơn 8 triệu dân và Thành phố Hồ Chí Minh hơn 14 triệu dân, chúng ta đang có những tờ báo mà thương hiệu và tín nhiệm của nó vượt qua ranh giới của hai địa phương này.

Toàn cảnh kỳ họp. (Ảnh: Quốc hội)

“Báo chí địa phương cũng là cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy, thành ủy, diễn đàn của nhân dân địa phương để truyền thông về những vấn đề, những nội dung đặc thù của địa phương, mà báo chí trung ương không thể và cũng không nên gánh vác hết.

Các tỉnh, thành sau sáp nhập với dân số như trên là thị trường, cũng là nguồn lực của báo chí địa phương, nếu không được kiến tạo cho phát triển thì phải chăng sẽ rất lãng phí?”, ông phân tích.

Với nhận thức này, theo tinh thần của Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị sửa Khoản 6, Điều 16 như sau: “Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại Khoản 5, Điều này”.

Quy định như vậy, ông Nghĩa cho rằng, sẽ tạo điều kiện duy trì và tiếp tục phát triển cho các báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí địa phương đã tự chủ tài chính tương đối vững chắc nhiều năm, tại những địa phương có hàng triệu người đọc có khả năng mua báo hàng ngày, ví dụ như Thủ đô Hà Nội hay Thành phố Hồ Chí Minh.

Đồng thời, quy định như vậy cũng kiến tạo phát triển cho các tỉnh ủy, thành ủy của các địa phương khác xây dựng cơ quan báo chí theo mô hình này khi có đủ điều kiện, được Thủ tướng phê duyệt và cập nhật vào Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí. Đồng thời, cũng phù hợp với định hướng của các nghị quyết của Đảng về sắp xếp tinh gọn có liên quan đến báo chí nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Đại biểu đoàn Thành phố Hồ Chí Minh nêu rõ: “Tôi đề nghị chúng ta xây dựng Luật Báo chí sửa đổi theo tinh thần kiến tạo phát triển của Nghị quyết 66, với hành lang pháp lý thông thoáng, rộng mở, bao quát cả cái chung và cái riêng, cái hiện tại và cái tương lai.

Như vậy, việc cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy có cơ quan báo chí trực thuộc và có thể là cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện sẽ không còn là cơ chế đặc thù của địa phương nào. Nơi nào có điều kiện thì làm ngay, chưa có thì chưa làm, trong tương lai phát triển đủ điều kiện thì làm”.

Ông Nghĩa cũng nhấn mạnh, báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy địa phương chẳng những phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật mà còn có sự quản lý của tỉnh ủy, thành ủy, của hệ thống ban tuyên giáo, của Chính phủ và bộ ngành hữu quan.

Thể chế và quản lý nhà nước cần kiến tạo phát triển, thay vì hạn chế, để đội ngũ này đủ điều kiện đẩy lùi truyền thông “lá cải”, chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”, qua đó đóng góp hiệu quả hơn vào sự phát triển của địa phương và của đất nước trong kỷ nguyên mới.