Con ngựa tiêu dùng trong "cỗ xe tam mã" tăng trưởng kinh tế sau dịch

(LĐTĐ) Cỗ máy tăng trưởng của Việt Nam như “cỗ xe tam mã” gồm 3 cấu phần quan trọng đó là: đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng. Chúng ta phải dùng mọi biện pháp để thúc đẩy cả 3 “con ngựa kéo” để đạt mục tiêu tăng trưởng cao nhất”…
Hai kịch bản cho tăng trưởng kinh tế Thủ đô
Sức mua sắm giảm mạnh sẽ tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế
Tăng “sức đề kháng” cho nền kinh tế

Tại Hội nghị trực tuyến ngày 2/7 với các địa phương, Thủ tướng Chính Phủ phát biểu: “Trong khó khăn của thế giới và trong nước, một lần nữa chúng ta cần phải kiên định, phải duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, để nâng cao uy tín chỉ đạo điều hành và củng cố niềm tin của nhân dân, của doanh nghiệp, thu hút đầu tư, tạo nền tảng cho sự phát triển kinh tế xã hội. Vì cỗ máy tăng trưởng của Việt Nam như “cỗ xe tam mã” gồm 3 cấu phần quan trọng: đó là đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng. Chúng ta phải dùng mọi biện pháp để thúc đẩy cả 3 “con ngựa kéo” để đạt mục tiêu tăng trưởng cao nhất”.

tang cuong ket noi tieu thu trai cay nong san cac tinh tai ha noi 1
Đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng 3 cầu phần quan trọng trong "cỗ xe tam mã" phát triển kinh tế sau dịch

Đúng là như vậy, sau dịch Covid-19, tình hình kinh tế ở nước ta gặp nhiều khó khăn: đầu tư xuất khẩu tiêu dùng nội địa đều bị suy giảm mạnh, riêng lĩnh vực tiêu dùng thì tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng xã hội 6 tháng đầu năm 2020 giảm 0,8% so với cùng kì 2019 (nếu loại trừ yếu tố giá thì giảm đến 5,3% so với cùng kì năm trước). Phân tích riêng về lĩnh vực tiêu dùng cho ta thấy:

Về sức mua xã hội: trong 51,8 triệu lao động đang làm việc thì trong 6 tháng đầu năm 2020 có đến 30,8 triệu lao động bị ảnh hưởng do dịch, trong đó 2,4 triệu lao động mất việc làm, tỷ lệ thất nghiệp trên cả nước gia tăng, riêng quý II/2020, tỷ lệ thất nghiệp tăng 2,73%, tăng cao nhất trong 10 năm qua.

Dịch bệnh tuy đã cơ bản được giải quyết song thu nhập việc làm của người lao động bị suy giảm dẫn tới sức mua của toàn xã hội cũng giảm theo. Mặt khác, các gia đình cũng đi vào tiết kiệm chi tiêu, dành những khoản dự phòng cho những việc đột xuất, từ đó dẫn tới nhu cầu có khả năng thanh toán bị suy giảm mạnh trong thời gian có dịch và sau dịch.

Một yếu tố tiếp theo là giá một số mặt hàng tiêu dùng thiết yếu vẫn còn duy trì ở mức cao vô lý, điển hình như giá mặt hàng thịt lợn trong 6 tháng đầu năm 2020 đã tăng đến 50% ở khu vực chợ lẻ so với giá của giữa năm 2019.

Riêng đối với một số siêu thị, giá còn tăng 60% - 70%. Những mặt hàng khác như đường ăn, rau quả, dịch vụ ăn uống ngoài gia đình... cũng có lúc hình thành những mức giá cao vô lý từ 10% - 20%, thậm chí đến 40% – 50%.

Điều khó hiểu ở đây trong lĩnh vực giá bán lẻ đó chính là những đơn vị bán lẻ hiện đại có điều kiện thu mua lớn và có thế mạnh về đàm phán được ưu ái về giá thu mua, thậm chí ép giá thu mua hàng hóa, mặt khác ở góc độ vốn kinh doanh thì hầu hết hàng bán ở siêu thị đến 80% - 90% là vốn của nhà cung ứng (do là hàng kí gửi đại lý).

Thậm chí, họ còn chiếm dụng vốn khi thanh toán chậm cho nhà cung ứng theo hợp đồng đã kí, vậy mà giá vẫn cao hơn chợ từ 20% - 30% (đã trừ 10% yếu tố thuế VAT), đó là một điều vô lý không thể chấp nhận được ở thị trường nội địa hiện nay. Việc này đã tồn tại hàng chục năm nay nhưng chưa được giải quyết bởi vì lợi nhuận của chuỗi sản xuất phân phối chưa được luật hóa để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các khâu trong quá trình tái sản xuất xã hội.

Chính Thủ tướng đã nói “phải đảm bảo hài hòa lợi ích các khâu từ sản xuất chăn nuôi, phân phối chế biến lưu thông tiêu dùng” và “nếu chúng ta buông lỏng công tác quản lý giá là một sai lầm, do đó phải có ban chỉ đạo điều hành chứ không thể để thị trường tự do không kiểm soát dẫn tới hậu quả nghiêm trọng”.

Tình hình này đã gián tiếp làm giảm sức mua của người tiêu dùng, làm ảnh hưởng đến sự kích thích và phát triển sản xuất của hàng Việt. Những đợt khuyến mại, những tháng khuyến mại trong 6 tháng đầu năm hiệu quả rất thấp bởi sức mua vẫn còn suy giảm.

Mặt khác, những yếu tố làm kích thích sức mua trong các đợt khuyến mại còn đang hạn chế như hàng hóa chưa đa dạng, còn những khuyến mại chưa trung thực đối với khách hàng, tính minh bạch công khai trước, trong và sau khuyến mại chưa được thể hiện đầy đủ trong các đợt tổng kết... Chính điều này là đề cập đến vai trò quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trong công tác khuyến mại.

Đối với hệ thống phân phối, quan sát trên thị trường cho ta thấy hàng loạt các thương hiệu siêu thị trên thị trường Việt Nam đã rút lui như Ochan, Parkson, Fivimart, Citimart, riêng Aeon cũng tạm đóng cửa một phần trung tâm thương mại của mình khi có dịch.

Đối với chợ và các cửa hàng lẻ, doanh số sụt giảm từ 30% - 40%, nhiều cửa hàng hiệu đóng cửa, treo biển cho thuê. Một số đơn vị bán lẻ đã chuyển sang bán hàng đa kênh, bao gồm cả trực tiếp và online, để bù đắp những khó khăn trong và sau dịch.

Với tình hình sức mua xã hội, giá cả hàng hóa trên thị trường và hệ thống phân phối như đã trình bày ở trên cho ta thấy Chính phủ đã đề cập rất trúng về vai trò quan trọng của “con ngựa tiêu dùng” trong cỗ xe tam mã đế kích thích phát triển kinh tế sau dịch.

Chính cỗ xe tam mã xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng nếu được khởi sắc trong quý II và IV năm 2020 sẽ góp phần thúc đẩy giải quyết việc làm, tăng thu nhập và kích thích tiêu dùng xã hội. Điều quan trọng là phải đưa cỗ xe tam mã phát triển nhanh và vững chắc, giải quyết những khiếm khuyết trong đầu tư xuất khẩu và tiêu dùng xã hội, có như vậy, việc khởi động, khôi phục và phát triển kinh tế sau dịch, chống suy thoái kinh tế mới đạt được những hiệu quả nhất định.

Vậy muốn đẩy mạnh cỗ xe tam mã, trong đó có con ngựa tiêu dùng, chúng ta phải làm gì?

Đầu tiên phải nói đến yếu tố nhu cầu có khả năng thanh toán trong các tầng lớp dân cư. Bài toán đặt ra là phải phát triển sản xuất, tạo công ăn việc làm, thu nhập, nâng cao đời sống của người lao động trong toàn xã hội. Thời gian sau dịch, Chính phủ đã có những cố gắng nâng cao và khôi phục sức mua xã hội bằng các chính sách, trợ cấp phụ cấp cho người dân...

Đi đôi với việc đẩy mạnh sức mua xã hội thì phải phát triển sản xuất hàng hóa, nhất là nhóm hàng nông sản thực phẩm, tăng cung cho xã hội nhưng phải tăng cung có chất lượng, có giá cả cạnh tranh, mẫu mã hàng hóa phải đa dạng phong phú, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Có như vậy mới có những tác động tích cực để nâng cao sức cầu của xã hội.

Sản xuất và phân phối nhất thiết phải thiết lập được các chuỗi hoạt động một cách hiệu quả, lợi nhuận của từng khâu trong chuỗi phải được xác định hợp lý nhằm kích thích chuỗi phát triển ngày càng bền vững. Đó là quy luật khách quan của việc sản xuất kinh doanh mang tính bền vững, đó là làm ăn có đạo đức, biết chia sẻ trong thời đại ngày nay, khi mà nền kinh tế Việt Nam đã hội nhập sâu với nền kinh tế khu vực và thế giới.

Hàng hóa sản xuất ra nhìn chung phải đi thẳng từ sản xuất đến bán lẻ, vừa giảm khâu trung gian, giảm chi phí, hạ giá thành và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt ở thị trường nội địa. Những hành vi trục lợi nhằm thu lợi nhuận ở khâu trung gian và khâu bán lẻ hưởng một cách quá mức là không thể chấp nhận được.

Muốn phục vụ việc kích cầu thị trường nội địa cần phải xây dựng quy hoạch phát triển sản xuất và hệ thống phân phối quốc gia bao gồm các vùng sản xuất tập trung theo thế mạnh, đi đôi với các trung tâm dự trữ hàng hóa, nhà máy chế biến, hạ tầng giao thông, các dịch vụ logistics, cần sớm thiết lập hệ thống các chợ đầu mối nhằm đảm bảo cho hàng hóa sản xuất ra được giao dịch một cách công khai minh bạch trên thị trường, đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Chấp hành nghĩa vụ đầy đủ với ngân sách nhà nước và phục vụ tiêu dùng xã hội một cách hiệu quả.

Những thủ tục hành chính thành lập các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, các chuỗi bán lẻ cần phải thông thoáng, tốn ít chi phí và với thời gian, cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận đất đai, vốn phục vụ cho sản xuất kinh doanh.

Nhà nước cần làm tốt công tác kiểm soát thị trường, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế. Kiểm soát chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất và kinh doanh hàng giả, khuyến khích các đơn vị làm ăn nghiêm túc đồng thời xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Ngoài sự hỗ trợ về mọi mặt của nhà nước và các bộ ngành, các địa phương thì các doanh nghiệp bao gồm cả bán hàng trực tiếp và bán hàng online đều phải làm tốt các công tác xây dựng thương hiệu của hàng hóa, thương hiệu bán lẻ, tạo niềm tin cho người tiêu dùng liên kết hợp tác sản xuất kinh doanh giữa các doanh nghiệp Việt tiến tới hình thành các tập đoàn sản xuất kinh doanh lớn, đủ sức dẫn dắt thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài ngay ở thị trường nội địa.

Một vấn đề quan trọng phải đề cập đến đó là chúng ta dành nhiều thời gian cho sản xuất kinh doanh, nhưng thực tế đầu tư cho nghiên cứu và phát triển còn chiếm một tỷ lệ rất thấp, cần phải dành những nguồn kinh phí nhất định cho công tác quan trọng này.

Hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời đại công nghiệp 4.0 các doanh nghiệp cần sử dụng các thành tựu khoa học trong nước và thế giới trong việc tối ưu hóa việc tổ chức nguồn hàng, dự trữ háng hóa, quản lý và kinh doanh sản xuất, chăm sóc khách hàng... Điều đó sẽ giúp cho doanh nghiệp ngày càng nâng cao năng suất lao động và đạt hiệu quả một cách bền vững.

Thực hiện ý kiến của Chính phủ về đẩy mạnh tốc độ của “cỗ xe tam mã” một cách hiệu quả. Điều cần quan tâm đó là việc tổ chức thực hiện, sự chỉ đạo của Chính phủ trong thời gian tới như thế nào? Để cỗ xe kinh tế Việt Nam có thể đi nhanh và phát triển vững chắc trong năm 2020 và những năm tiếp theo.

Chuyên gia Vũ Vinh Phú

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Bắt giữ đối tượng "ngáo đá" cướp ô tô, dùng xẻng đánh người

Bắt giữ đối tượng "ngáo đá" cướp ô tô, dùng xẻng đánh người

(LĐTĐ) Ngày 23/11, Công an huyện Sóc Sơn (Hà Nội) cho biết đã bắt giữ Ma Vũ Duy (sinh năm 2004; trú tại xã Bản Áng, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn) để điều tra hành vi "Giết người", "Cướp tài sản".
Từ 25/12: Phụ huynh bắt buộc quản lý hoạt động mạng xã hội của trẻ em dưới 16 tuổi

Từ 25/12: Phụ huynh bắt buộc quản lý hoạt động mạng xã hội của trẻ em dưới 16 tuổi

(LĐTĐ) Từ ngày 25/12/2024, trẻ em dưới 16 tuổi tại Việt Nam sẽ không thể tự đăng ký tài khoản mạng xã hội. Theo quy định mới trong Nghị định 147/2024/NĐ-CP, cha mẹ hoặc người giám hộ sẽ phải thực hiện việc này và chịu trách nhiệm giám sát mọi hoạt động của trẻ trên mạng xã hội.
Từ 1/1/2025, ứng dụng ngân hàng không được ghi nhớ mật khẩu đăng nhập

Từ 1/1/2025, ứng dụng ngân hàng không được ghi nhớ mật khẩu đăng nhập

(LĐTĐ) Theo Thông tư 50/2024/TT-NHNN được Ngân hàng Nhà nước ban hành, kể từ ngày 1/1/2025, các ứng dụng ngân hàng sẽ không được trang bị chức năng lưu mật khẩu đăng nhập tài khoản của người dùng.
Bắt đầu chiến dịch kiểm tra vận tải hành khách cuối năm

Bắt đầu chiến dịch kiểm tra vận tải hành khách cuối năm

(LĐTĐ) Ngày 22/11, lực lượng chức năng đã khởi động chiến dịch kiểm tra toàn diện việc vận tải hành khách trong dịp cuối năm nhằm đảm bảo an toàn giao thông và trật tự đô thị. Tổ công tác liên ngành bao gồm Đội Cảnh sát giao thông (CSGT) đường bộ số 14 và Công an quận Hoàng Mai đã tiến hành các đợt kiểm tra đột xuất tại Bến xe Giáp Bát, đồng thời thiết lập các chốt kiểm soát xung quanh khu vực.
Tỷ giá USD hôm nay 23/11: Giá USD trên thị trường tự do giảm sâu

Tỷ giá USD hôm nay 23/11: Giá USD trên thị trường tự do giảm sâu

(LĐTĐ) Hôm nay 23/11, các ngân hàng thương mại đều tăng giá chiều mua vào đồng USD, giao dịch chủ yếu ở 25.509 đồng/USD.
Giá xăng dầu hôm nay (23/11): Giá dầu thế giới tăng cao nhất trong hai tuần

Giá xăng dầu hôm nay (23/11): Giá dầu thế giới tăng cao nhất trong hai tuần

(LĐTĐ) Hôm nay (23/11/2024), giá dầu thế giới tăng khoảng 1%, đạt mức cao nhất trong hai tuần, do cuộc xung đột leo thang ở Ukraine làm tăng mức rủi ro địa chính trị. Cụ thể, giá dầu WTI ở mốc 71,25 USD/thùng, tăng 1,64%, giá dầu Brent ở mốc 75,14 USD/thùng, tăng 1,23%.
Giá vàng hôm nay 23/11: Giá vàng miếng SJC, vàng nhẫn đồng loạt tăng cao

Giá vàng hôm nay 23/11: Giá vàng miếng SJC, vàng nhẫn đồng loạt tăng cao

(LĐTĐ) Giá vàng hôm nay 23/11: Giá vàng thế giới nhảy vọt thúc đẩy giá vàng miếng SJC lẫn vàng nhẫn cùng lên mốc cao mới.

Tin khác

Tỷ giá USD hôm nay 23/11: Giá USD trên thị trường tự do giảm sâu

Tỷ giá USD hôm nay 23/11: Giá USD trên thị trường tự do giảm sâu

(LĐTĐ) Hôm nay 23/11, các ngân hàng thương mại đều tăng giá chiều mua vào đồng USD, giao dịch chủ yếu ở 25.509 đồng/USD.
Giá xăng dầu hôm nay (23/11): Giá dầu thế giới tăng cao nhất trong hai tuần

Giá xăng dầu hôm nay (23/11): Giá dầu thế giới tăng cao nhất trong hai tuần

(LĐTĐ) Hôm nay (23/11/2024), giá dầu thế giới tăng khoảng 1%, đạt mức cao nhất trong hai tuần, do cuộc xung đột leo thang ở Ukraine làm tăng mức rủi ro địa chính trị. Cụ thể, giá dầu WTI ở mốc 71,25 USD/thùng, tăng 1,64%, giá dầu Brent ở mốc 75,14 USD/thùng, tăng 1,23%.
Giá vàng hôm nay 23/11: Giá vàng miếng SJC, vàng nhẫn đồng loạt tăng cao

Giá vàng hôm nay 23/11: Giá vàng miếng SJC, vàng nhẫn đồng loạt tăng cao

(LĐTĐ) Giá vàng hôm nay 23/11: Giá vàng thế giới nhảy vọt thúc đẩy giá vàng miếng SJC lẫn vàng nhẫn cùng lên mốc cao mới.
“Hiểu hàng thật - Tránh hàng giả”: Trang bị kiến thức về sản phẩm để bảo vệ bản thân và gia đình

“Hiểu hàng thật - Tránh hàng giả”: Trang bị kiến thức về sản phẩm để bảo vệ bản thân và gia đình

(LĐTĐ) Với chủ đề “Hiểu hàng thật - Tránh hàng giả”, sáng 22/11, Tổng cục Quản lý thị trường đã mở cửa Phòng trưng bày, nhận diện hàng thật - hàng giả tại số 62 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội; sự kiện nằm trong chuỗi các hoạt động nhân dịp kỷ niệm Ngày Phòng chống hàng giả - hàng nhái (29/11).
Đặc sắc sản phẩm các vùng miền do phụ nữ sản xuất kinh doanh

Đặc sắc sản phẩm các vùng miền do phụ nữ sản xuất kinh doanh

(LĐTĐ) Sáng nay (22/11), đã diễn ra lễ khai mạc chương trình Truyền thông khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và quảng bá giới thiệu sản phẩm OCOP của phụ nữ và đặc sản các vùng miền do phụ nữ sản xuất kinh doanh. Chương trình diễn ra trong 3 ngày (từ 22 - 24/11) tại sân bóng phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội.
Giá xăng dầu hôm nay (22/11): Giá dầu thế giới tăng gần 2%, trong nước giảm

Giá xăng dầu hôm nay (22/11): Giá dầu thế giới tăng gần 2%, trong nước giảm

(LĐTĐ) Hôm nay (22/11), giá dầu thế giới tăng gần 2% khi căng thẳng giữa Nga và Ukraine gia tăng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô nếu xung đột lan rộng. Trong nước, giá bán lẻ xăng dầu được áp dụng theo phiên điều chỉnh từ 15h ngày 21/11. Cụ thể, xăng E5RON92 giảm 109 đồng/lít; xăng RON95-III giảm 79 đồng/lít...
Tỷ giá USD hôm nay (22/11): Đồng USD tăng mạnh trên thị trường tự do

Tỷ giá USD hôm nay (22/11): Đồng USD tăng mạnh trên thị trường tự do

(LĐTĐ) Tỷ giá USD hôm nay (22/11), đồng USD trên thị trường quốc tế tăng lên mức cao nhất trong 13 tháng. Trong nước, Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá trung tâm của đồng Việt Nam với USD tăng 5 đồng, hiện ở mức 24.290 đồng.
Giá vàng hôm nay (22/11): Vàng trong nước và thế giới vẫn tiếp tục "leo thang"

Giá vàng hôm nay (22/11): Vàng trong nước và thế giới vẫn tiếp tục "leo thang"

(LĐTĐ) Giá vàng hôm nay trên thị trường quốc tế tiếp đà tăng mạnh. Trong nước, vàng nhẫn và miếng SJC tiếp tục "leo thang".
Tỷ giá USD hôm nay 21/11: Giá USD trên thị trường tự do vẫn tiếp đà tăng

Tỷ giá USD hôm nay 21/11: Giá USD trên thị trường tự do vẫn tiếp đà tăng

(LĐTĐ) Hôm nay 21/11, tỷ giá USD trên thị trường tự do tiếp tục tăng mạnh so với phiên trước. Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá trung tâm của đồng Việt Nam với USD giảm 8 đồng, hiện ở mức 24.285 đồng.
Giá vàng hôm nay 21/11: Giá vàng thế giới sát mốc 2.640 USD/Ounce

Giá vàng hôm nay 21/11: Giá vàng thế giới sát mốc 2.640 USD/Ounce

(LĐTĐ) Hôm nay 21/11, giá vàng thế giới sát mốc 2.640 USD/Ounce, tăng ngày thứ 3 liên tiếp. Trong nước, giá vàng miếng tăng mạnh, vượt xa ngưỡng 85 triệu đồng/lượng.
Xem thêm
Phiên bản di động