Cần 51.000 tỷ đồng đầu tư phát triển Đặc khu Côn Đảo

Đây là thông tin đáng chú ý mà Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) vừa báo cáo Bộ Tài chính về các chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Đặc khu Côn Đảo.

Hạ tầng khang trang tại Đặc khu Côn Đảo (Ảnh: Chinhphu.vn).

Theo UBND TP.HCM, để thực hiện các nội dung phát triển kết cấu hạ tầng của Côn Đảo, dự kiến Thành phố sẽ sử dụng nguồn vốn ngân sách Thành phố để trực tiếp đầu tư một số công trình kết cấu hạ tầng đô thị, thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, tham gia vốn đối ứng một số dự án đầu tư theo phương thức PPP.

Tổng nguồn vốn ngân sách Thành phố cần sử dụng khoảng 16.000 tỷ đồng, dự kiến sẽ cân đối, sử dụng toàn bộ nguồn thu bán đấu giá đất công trên địa bàn Côn Đảo; các nguồn thu thuế, phí, lệ phí, tiền thu sử dụng đất, tiền thuê đất... tại Côn Đảo. Ngoài ra TP.HCM đề nghị Quốc hội cho phép để lại một phần số thu vượt dự toán ngân sách Trung ương giao hàng năm từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương với ngân sách địa phương cho TP.HCM, nhằm bổ sung nguồn vốn đầu tư phát triển Côn Đảo khoảng 10.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2026 - 2030.

Trước hết sẽ tập trung đầu tư chiến lược vào 6 dự án trọng điểm ưu tiên thu hút đầu tu với tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 30.000 tỷ đồng, trong đó vốn huy động từ các nhà đầu tư chiến lược khoảng 25.000 tỷ đồng; vốn đối ứng từ ngân sách tham gia các dự án hạ tầng giao thông kết nối theo phương thức PPP khoảng 5.000 tỷ đồng.

Ngoài ra việc đầu tư hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng và đầu tư 6 dự án trọng điểm sẽ tạo tác động thúc đẩy thu hút đầu tư các dự án phát triển dịch vụ du lịch tại Côn Đảo, với quỹ đất dự kiến khai thác tại Côn Đảo sẽ có khả năng thu hút đầu tư được khoảng 10.000 tỷ đồng từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Côn Đảo là huyện đảo thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), nay là đặc khu Côn Đảo thuộc TP.HCM; nằm ở vùng biển phía Đông Nam của Việt Nam. Quần đảo này có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế biển và bảo vệ an ninh quốc phòng của Tổ quốc. Côn Đảo cách thành phố Vũng Tàu (cũ) khoảng 185km, cách TP.HCM (cũ) khoảng 230km và cách cửa sông Hậu 83km.

Tổng diện tích tự nhiên của Côn Đảo khoảng 7.579 ha; sở hữu một hệ sinh thái biển - đảo đa dạng và phong phú, là một trong những hòn đảo có cảnh quan thiên nhiên đẹp nhất khu vực Đông Nam Á. Điểm nổi bật nhất trong tài nguyên du lịch tự nhiên của Côn Đảo là sự kết hợp hài hòa giữa biển và rừng nguyên sinh, tạo nên một không gian sinh thái độc đáo hiếm có.

Côn Đảo được công nhận là Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, hệ thống di tích Côn Đảo là minh chứng cho một thời kỳ đấu tranh cách mạng hào hùng của dân tộc Việt Nam, trong đó có Nghĩa trang Hàng Dương - nơi yên nghỉ của hơn 20.000 người tù cách mạng, đền thờ Cô Sáu (Võ Thị Sáu) và miếu Bà Phi Yến.

Côn Đảo hiện có Cảng hàng không với nhà ga được nâng cấp, có khả năng đón các máy bay ATR72 và tương đương, kết nối với các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng; có cảng Bến Đầm đón tàu từ Vũng Tàu, Sóc Trăng; hệ thống hạ tầng kỹ thuật như điện, nước, viễn thông cũng đã được cải thiện; đã hình thành một số dịch vụ bổ trợ du lịch như ngân hàng, y tế, dịch vụ vui chơi giải trí.

Theo UBND TP.HCM: Hiện nay quá trình phát triển kinh tế- xã hội Côn Đảo đang gặp một điểm nghẽn, nút thắt như chưa khai thác hết lợi thế về quỹ đất và tài nguyên thiên nhiên, văn hóa đặc trưng. Quy hoạch chung tại một số khu vực chưa phát huy được lợi thế, hoặc có những bất cập với hiện trạng cần phải xem xét lại để tạo thuận lợi cho sự phát triển dài hạn. Quỹ đất còn lại có thể xây dựng phát triển đô thị không lớn, chủ yếu là các vùng đất nông nghiệp thấp trũng, đất thuận lợi cho xây dựng rất ít.

Chưa khai thác, phát triển được sự đa dạng của sản phẩm du lịch. Năng lực cạnh tranh đối với những địa phương có đặc điểm tương đồng còn kém. Chưa thu hút được nhân lực trình độ cao trong các ngành nghề. Việc đi lại giữa Côn Đảo và đất liền trong giai đoạn thời tiết xấu còn gặp khó khăn. Lương thực, thực phẩm phải vận chuyển từ đất liền ra đảo.

Do đặc thù vị trí địa lý đặc khu Côn Đảo cách xa đất liền, quy mô diện tích nhỏ và dân số thấp, chi phí đầu tư xây dựng cao; hầu hết các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đều không có khả năng thu hồi vốn, hoặc thu hồi vốn thấp, không có hiệu quả về mặt tài chính đối với nhà đầu tư. Do vậy sau hơn 10 năm triển khai, đối với vốn huy động để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, chỉ thực hiện bằng vốn ngân sách. Các phương thức huy động vốn khác như: ODA và vốn tín dụng ưu đãi; vốn đầu tư theo các hình thức BOT, BT, BTO, PPP; sử dụng quỹ phát triển đất; huy động vốn đầu tư trực tiếp của các tổ chức, cá nhân trong nước, vốn ứng trước của các đối tượng có nhu cầu sử dụng hạ tầng, vốn của các doanh nghiệp có chức năng xây dựng và kinh doanh công trình hạ tầng kỹ thuật,... đều không có kết quả.

Nguồn vốn đầu tư của các doanh nghiệp và dân cư chủ yếu đầu tư các dự án phục vụ kinh doanh dịch vụ du lịch (khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, khai thác, nuôi trồng thủy sản, mua sắm phương tiện vận tải,...). Từ năm 2010 đến 2025 có 30 dự án đăng ký đầu tư gồm 25 dự án đầu tư trong nước và 5 dự án đầu tư nước ngoài, tổng vốn thực hiện đạt khoảng 1.691 tỷ đồng và 37 triệu USD. Đặc khu Côn Đảo có hơn 160 doanh nghiệp, 8 hợp tác xã, có trên 900 hộ kinh doanh cá thể tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh, góp phần tạo ra sản phẩm kinh tế, xã hội, giải quyết việc làm cho lao động địa phương.

Trong khi đó, các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập tại Côn Đảo tiếp tục gặp nhiều khó khăn trong vấn đề tuyển dụng cán bộ, công chức, viên chức và người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động; nhiều cơ quan, đơn vị không tuyển đủ nhân sự theo nhu cầu, nhiều vị trí việc làm không có ứng viên đăng ký dự tuyển. Chỉ riêng tại Trung tâm Quân dân y Côn Đảo, theo vị trí việc làm được duyệt còn thiếu còn thiếu 11 bác sĩ đa khoa và 38 vị trí việc làm khác, nhưng đến nay vẫn chưa tuyển dụng được.

Diện tích đất xây dựng của huyện Côn Đảo rất nhỏ, nhưng các khu dân cư, các công trình xây dựng (kể cả của cơ quan, đơn vị nhà nước) hình thành trong quá khứ rải rác, phân tán, dẫn đến quỹ đất bị chia cắt, manh mún, cần phải có phương án sắp xếp, tổ chức lại không gian phát triển theo quy hoạch; thu hồi đất và bố trí, tái định cư cho các hộ dân ổn định chỗ ở mới; di dời trụ sở của một số cơ quan, đơn vị; tổ chức thiết kế đô thị theo quy hoạch, tạo quỹ đất để phát triển kinh tế - xã hội, và nguồn lực cho đầu tư.