Phản biện đa chiều, gắn hơi thở cơ sở trong xây dựng chính sách văn hóa - xã hội Hà Nội

Hội nghị nhằm đánh giá toàn diện kết quả hoạt động tư vấn, phản biện xã hội trong lĩnh vực văn hóa - xã hội của Thủ đô, đồng thời thảo luận các định hướng thích ứng với bối cảnh đổi mới mô hình chính quyền địa phương và yêu cầu phát triển công nghiệp văn hóa Hà Nội.

GS. Nguyễn Anh Trí - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Văn hóa - Xã hội Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố chủ trì Hội nghị.

Tham dự hội nghị có bà Hoàng Thu Hồng - Trưởng ban Tuyên giáo và Công tác xã hội Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội; GS. Nguyễn Anh Trí - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Văn hóa - Xã hội; cùng các ông, bà là thành viên Hội đồng, đại diện các giới trí thức, chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, xã hội học, phát triển cộng đồng và truyền thông.

Báo cáo tổng kết tại hội nghị, GS. Nguyễn Anh Trí khẳng định, năm 2025 là năm Hội đồng hoạt động chủ động, nền nếp và hiệu quả, các thành viên tham dự đầy đủ các hội nghị, tọa đàm, phiên phản biện do Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao và đóng góp nhiều ý kiến chất lượng. Hội đồng đã phát huy rõ vai trò là cơ chế tư vấn, phản biện độc lập, khách quan và đa chiều, đóng góp vào các quyết sách văn hóa - xã hội của Thủ đô và các chính sách lớn của quốc gia.

Trong năm, Hội đồng đã tham gia góp ý nhiều dự thảo văn bản quan trọng của Trung ương, bao gồm: Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp; dự thảo văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Đặc biệt, đối với Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, Hội đồng tham gia góp ý qua nhiều vòng thảo luận, chỉnh lý, bổ sung, thể hiện chiều sâu nghiên cứu và tinh thần phản biện xây dựng, góp phần hoàn thiện nội dung văn kiện sát hợp với định hướng phát triển bền vững, hài hòa và giàu bản sắc của Thủ đô.

Ở cấp Thành phố, Hội đồng cũng đóng góp ý kiến vào nhiều dự thảo luật, nghị quyết của HĐND thành phố Hà Nội, trong đó có các nội dung có tác động trực tiếp đến đời sống người dân và sự phát triển của thành phố như: quy định mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, môi trường, phòng cháy chữa cháy; nghị quyết về sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp bãi sông, bãi nổi; đề án thành lập Sàn giao dịch công nghệ Hà Nội; các nghị quyết triển khai thi hành Luật Thủ đô năm 2024; nghị quyết về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; nghị quyết về cải tạo, chỉnh trang đô thị; chính sách thu hút nhân lực công nghệ cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại các khu công nghệ cao của thành phố Hà Nội. Các ý kiến đều được Hội đồng thảo luận tập thể, nghiên cứu kỹ lưỡng, đối chiếu thực tiễn, bảo đảm tính khả thi và sự đồng thuận xã hội khi triển khai.

Thành viên Hội đồng tham gia đóng góp ý kiến vào chương trình công tác năm.

Đối với các văn bản và đề án của UBND thành phố Hà Nội, Hội đồng đã tham dự và phản biện trực tiếp tại các hội nghị phản biện xã hội, góp ý nhiều nội dung quan trọng như: Đề án quản lý, khai thác, sử dụng tạm thời một phần đường, hè phố; đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội; dự thảo quyết định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; chính sách quản lý sử dụng đất nông nghiệp; các đề án cải tạo đô thị; chính sách dạy thêm - học thêm; quy chế phối hợp tại khu công nghệ cao; bảng giá đất giai đoạn 2026 - 2027; chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch. Các phiên phản biện đều diễn ra dân chủ, thẳng thắn, khoa học, nhiều ý kiến xác đáng đã được Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội tổng hợp, phản ánh đến Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố, qua đó góp phần nâng cao chất lượng chính sách công.

Ngoài hoạt động phản biện chính sách, Hội đồng đã phối hợp với Hội đồng tư vấn Kinh tế và Hội đồng Phân tích xã hội tổ chức Hội nghị chuyên đề tại xã Bát Tràng, trao đổi kinh nghiệm, định hướng dư luận xã hội và bàn giải pháp phát huy giá trị văn hóa làng nghề, gắn với chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô, mở ra các hướng tiếp cận mới trong bảo tồn di sản, kinh tế sáng tạo và phát triển cộng đồng làng nghề.

Tại phần thảo luận, các thành viên Hội đồng thống nhất nhận định, năm 2026 sẽ có nhiều thay đổi về mô hình, chức năng và phương thức hoạt động của các hội đồng tư vấn trong bối cảnh Hà Nội triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đòi hỏi Hội đồng cần chủ động thích ứng, mở rộng phối hợp liên ngành và tăng cường khảo sát thực tế. Các ý kiến đề xuất tập trung vào ba nhóm trọng tâm: Gắn tư vấn với thực tiễn cộng đồng, khảo sát cơ sở; tăng cường kết nối với Ban Văn hóa - Xã hội HĐND thành phố Hà Nội và các địa phương, tỉnh thành bạn; mở rộng hoạt động chuyên đề chuyên sâu, giàu tính lan tỏa, thiết thực với xã hội.

Phát biểu tại hội nghị, bà Hoàng Thu Hồng - Trưởng ban Tuyên giáo và Công tác xã hội Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội nhấn mạnh, năm 2026 là năm diễn ra nhiều sự kiện lớn của đất nước và Thủ đô, như Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp, vì vậy Hội đồng tư vấn Văn hóa - Xã hội cần xây dựng chương trình công tác cụ thể, có trọng tâm theo từng tháng, quý, bảo đảm tiến độ, chất lượng và tính ứng dụng của các sản phẩm tư vấn. Trưởng ban Tuyên giáo và Công tác xã hội cũng khẳng định, Ban sẽ phân công chuyên viên đồng hành thường xuyên với Hội đồng, tăng cường hỗ trợ thông tin, kết nối cơ quan chuyên môn và phối hợp triển khai hoạt động trong năm tới.

Quang cảnh Hội nghị.

Kết luận hội nghị, GS. Nguyễn Anh Trí ghi nhận và tiếp thu đầy đủ các ý kiến thảo luận, đồng thời khẳng định Hội đồng sẽ cụ thể hóa nhiệm vụ theo từng tháng, từng quý, tiếp tục phát huy vai trò tư vấn, phản biện độc lập, khoa học và giàu tính thực tiễn, đóng góp vào sự phát triển của Thủ đô với phương châm “trí tuệ - trách nhiệm - thực tiễn - lan tỏa”.

Chủ nhiệm Hội đồng nhấn mạnh, năm 2026, Hội đồng sẽ tập trung phản biện các chính sách tác động sâu rộng đến đời sống xã hội, tăng cường hoạt động chuyên đề gắn với phát triển nguồn lực văn hóa, đổi mới sáng tạo, môi trường, giáo dục, y tế và an sinh xã hội, góp phần hỗ trợ hiệu quả công việc chung của Đảng, chính quyền và hệ thống MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội, vì mục tiêu xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, lấy văn hóa làm nguồn lực phát triển bền vững.

Trước khi diễn ra hội nghị, đoàn đã tổ chức dâng hương, tham quan thực tế tại Đền Ghềnh (phường Bồ Đề), Đình Thanh Am (phường Việt Hưng) và Chùa - Đình Hội Xá (phường Phúc Lợi). Hoạt động mang ý nghĩa tri ân nguồn cội, đồng thời tạo điều kiện để các thành viên trực tiếp khảo sát đời sống văn hóa cơ sở, không gian tín ngưỡng - di sản, từ đó làm giàu thêm chất liệu thực tiễn cho công tác tư vấn và phản biện chính sách.

Đại biểu và thành viên Hội đồng tư vấn Văn hoá - Xã hội dâng hương, tham quan Đền Ghềnh

Đại biểu và thành viên Hội đồng tư vấn Văn hoá - Xã hội tham quan Chùa - Đình Hội Xá.

Các đại biểu và thành viên Hội đồng tư vấn tham quan Đình Thanh Am - nơi thờ Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.