Cần tháo gỡ “quỹ đất” cho các trường công lập

Năm nay, gần 107.000 học sinh Hà Nội sẽ bước vào kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2022-2023. Đây là kỳ thi được đánh giá là có tính cạnh tranh cao khi chỉ có khoảng 60% học sinh có cơ hội vào các trường công lập.

Một trường tiểu học tại khu đô thị mới Trung Hòa - Nhân Chính. Ảnh: Phạm Hùng

Qua ghi nhận, trên địa bàn Thành phố, hiện có số lượng lớn công nhân lao động ngoại tỉnh đang làm việc, trong đó nhiều công nhân lao động có con trong độ tuổi đi học, phải xa quê, đi thuê trọ và đăng ký tạm trú. Theo chính sách chung, con công nhân lao động ngoại tỉnh được tham gia học tập tại hệ thống các trường công lập trên địa bàn Thành phố.

Tuy nhiên, đến bậc THPT, một trong các điều kiện để học sinh cuối cấp Trung học cơ sở (THCS) được thi vào hệ thống các trường công lập trên địa bàn phải đáp ứng tiêu chí là học sinh (hoặc cha/mẹ học sinh) có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội, nếu không sẽ chỉ được vào các trường ngoài công lập hoặc trường đã tự chủ thu chi. Do vậy, công nhân lao động ngoại tỉnh luôn có nguyện vọng, mong muốn con mình được thi vào các trường THPT công lập trên địa bàn Thành phố.

Thông tin về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội Phạm Xuân Tiến cho biết, Thành phố rất quan tâm, đầu tư cho giáo dục, đặc biệt là xây dựng phòng học mới. Tuy nhiên, hiện nay, số lượng học sinh tăng rất cao.

Chủ trương của Thành phố là thực hiện đúng Quy chế tuyển sinh của Bộ GD&ĐT, đảm bảo chính xác, công bằng, khách quan; đảm bảo 100% học sinh đã tốt nghiệp THCS có nguyện vọng tiếp tục đi học đều được tuyển vào các trường THPT, các Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có tuyển học sinh tốt nghiệp THCS.

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh, cha mẹ học sinh và các cơ sở giáo dục trên địa bàn Thành phố, Sở GD&ĐT Hà Nội đã ban hành Hướng dẫn tuyển sinh vào lớp 10 THPT mỗi năm học. Trong hướng dẫn về tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập không chuyên có quy định về điều kiện tuyển sinh, trong đó nêu rõ học sinh hoặc cha/mẹ của học sinh có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội.

Đối với học sinh không đủ điều kiện về hộ khẩu có thể tham gia dự thi để lấy kết quả xét tuyển vào các trường THPT công lập tự chủ, THPT ngoài công lập có sử dụng kết quả thi để xét tuyển hoặc có thể tham gia xét tuyển vào các Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có liên kết đào tạo văn hóa.

Theo Sở GD&ĐT Hà Nội, năm học 2022-2023, toàn Thành phố có 9 trường THPT công lập tự chủ tài chính tuyển sinh 77 lớp 10 với 3.305 học sinh gồm các trường: THPT Phan Huy Chú - Đống Đa; THPT Lê Lợi - Hà Đông; THPT Hoàng Cầu - Đống Đa; Tiểu học, THCS&THPT Thực nghiệm Khoa học giáo dục; THCS&THPT Nguyễn Tất Thành; Phổ thông năng khiếu Thể dục thể thao; THCS&THPT Trần Quốc Tuấn; THPT Khoa học giáo dục; THPT Lâm nghiệp. 29 Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên thuộc 30 quận, huyện, thị xã tuyển sinh 213 lớp 10 với 9.585 học sinh. 100 trường THPT ngoài công lập tuyển sinh 606 lớp 10 với 27.270 học sinh. 51 cơ sở giáo dục nghề nghiệp có liên kết đào tạo văn hóa tuyển sinh 212 lớp 10 với 9.540 học viên.

Nhìn lại những “thông số” về tỷ lệ chọi vào lớp 10 trên địa bàn thành phố Hà Nội thời gian qua, nhìn “quy trình” học, luyện vào lớp 10 của các em học sinh, nhìn cảnh phụ huynh “chực chờ” nộp hồ sơ tuyển sinh vào các trường công lập một số chuyên gia cho rằng: Yếu tố khách quan, dân số cơ học tăng quá nhanh, áp lực lên trường công là có. Tuy nhiên, dưới góc độ chủ quan, lỗi một phần cũng bởi vấn đề tầm nhìn quy hoạch và quản lý quy hoạch.

Thứ nhất, lẽ ra trong công tác quy hoạch, các quận, huyện, thị xã và Sở Quy hoạch Kiến trúc Thành phố phải thể hiện tầm nhìn liên quan đến vấn đề quy hoạch. Cụ thể phải tính toán đến việc dân số sẽ gia tăng, phải dành quỹ đất cho việc xây trường học theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, đối với những nơi đã có quy hoạch hoặc chủ trương dành quỹ đất cho việc xây trường thì trong công tác quản lý Nhà nước phải thật nghiêm. Kiên quyết không thể chuyển đổi đất xây trường thành các dự án khác. Nếu chính quyền làm được những điều trên chắc chắn không để xảy ra việc thiếu quỹ đất xây trường công cho các cháu. Cái giá của trục đường Lê Văn Lương, xung quanh khu vực Trung Hòa - Nhân Chính là ví dụ sinh động.

Nói là thế, nhưng cũng có một số lập luận, nếu có đất rồi, lấy đâu ra tài chính và nguồn nhân lực để xây trường mới và giáo viên dạy trường mới? Một số chuyên gia xây dựng tính toán, với một thành phố có số thu ngân sách lớn lại có “trong tay” Luật Thủ đô và một số quy định đặc thù thì với đơn giá khoảng 100 tỷ đến trên 200 tỷ đồng/trường với Hà Nội là không thành vấn đề. Tương tự việc xin tăng biên chế và lo nguồn tiền chi lương cho giáo viên cũng vậy.

Để học sinh được học trường công, đặc biệt là con em công nhân, viên chức, lao động, nhiều người đề nghị đã đến lúc chính quyền các cấp và các sở liên quan phải tiến hành rà soát, tham mưu cho Thành phố kiên quyết thu hồi và không cấp mới những dự án trong nội đô để dành quỹ đất xây trường. Nếu chúng ta kiên quyết và làm tốt công tác quy hoạch, rà soát quy hoạch, thu hồi các dự án treo, chắc chắn trong thời gian ngắn sẽ có nhiều ngôi trường công được mọc lên, góp phần giải bài toán áp lực vào trường công như hiện tại./.