Cần khắc phục triệt để các “điểm nghẽn thể chế” và “điểm nghẽn hạ tầng số”

Sáng 21/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tiến hành thảo luận ở tổ về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2025 và dự kiến kế hoạch phát triển, dự toán ngân sách nhà nước năm 2026…

An sinh xã hội - điểm sáng tạo niềm tin cho nhân dân

Phát biểu thảo luận, đại biểu Bùi Huyền Mai (Đoàn ĐBQH Hà Nội) bày tỏ đồng tình với báo cáo tình hình phát triển kinh tế, xã hội của Chính phủ và chia sẻ nhiều đánh giá sâu sắc về những điểm sáng trong công tác an sinh xã hội cũng như kết quả bước đầu trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại Thủ đô.

Đại biểu cho biết, bên cạnh những thành tựu về kinh tế, các chính sách an sinh xã hội chính là điểm nổi bật, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và các địa phương đối với đời sống người dân.

Đại biểu Bùi Huyền Mai (Đoàn ĐBQH Hà Nội)

Theo kênh giám sát và phản ánh dư luận của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, Nhân dân bày tỏ sự đồng thuận, tin tưởng và đánh giá rất cao về các chính sách an sinh. Những hoạt động cụ thể, thiết thực đã góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với Chính phủ, nhất là qua các sự kiện trọng đại như Đại lễ A80 tổ chức tại Hà Nội, nơi Thủ đô tiếp tục thể hiện tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”.

Đại biểu Bùi Huyền Mai cũng chia sẻ nỗ lực của thành phố Hà Nội trong hỗ trợ các địa phương bị thiên tai, bão lũ. Riêng trong hai cơn bão số 10 và số 11 vừa qua, Hà Nội đã hỗ trợ 115 tỷ đồng cho 14 tỉnh chịu thiệt hại nặng nề nhất, đồng thời tiếp nhận và phân bổ gần 25 tỷ đồng từ các nguồn lực xã hội hóa để giúp người dân khắc phục hậu quả.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội cũng trực tiếp hỗ trợ trên 10 tỷ đồng cho các xã, phường bị ảnh hưởng. “Sự vào cuộc kịp thời và quyết liệt của lãnh đạo Thành phố, cùng với tinh thần “tương thân, tương ái” của người dân đã thể hiện rõ trách nhiệm của Thủ đô đối với đất nước”, theo đại biểu Bùi Huyền Mai.

Về thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nữ đại biểu cho biết, Hà Nội là địa phương đi đầu, gương mẫu và thành công bước đầu trong quá trình tổ chức, sắp xếp lại bộ máy. Đồng thời, Hà Nội cũng là địa phương duy nhất trong cả nước giảm số lượng đơn vị hành chính nhiều nhất - tới 76%, hiện còn 126 xã, phường, góp phần tinh gọn tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Linh hoạt và hiệu quả trong điều hành

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH Hải Phòng) đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương trong việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, và nâng cao vị thế quốc tế của đất nước.

Dù phải đối mặt với rất nhiều khó khăn sau đại dịch, nhưng nền kinh tế Việt Nam vẫn phục hồi nhanh, GDP năm 2025 tăng trên 8%, thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,3%, và nhiều chỉ tiêu xã hội quan trọng đạt hoặc vượt kế hoạch.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng chỉ ra những hạn chế khiến tăng trưởng kinh tế chưa thật sự bền vững. Đó là cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm; năng suất lao động tuy tăng nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra; khu vực công nghiệp - xây dựng vẫn phụ thuộc nhiều vào gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng thấp; kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn phát triển chưa tương xứng tiềm năng.

Đòng thời, đầu tư công còn tình trạng chậm giải ngân, một số dự án trọng điểm kéo dài nhiều năm chưa hoàn thành; chất lượng nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo còn là điểm yếu cố hữu.

Đặc biệt, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh, hạ tầng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vẫn là “điểm nghẽn”. Nhiều cổng dịch vụ công, hệ thống dữ liệu hành chính điện tử chưa thân thiện với người dùng, giao diện rườm rà, thao tác phức tạp, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Tình trạng nghẽn mạng, chậm truy cập, hoặc lỗi hệ thống xảy ra thường xuyên, đặc biệt trong các kỳ cao điểm như đăng ký đất đai, nộp thuế, hoặc khai báo hành chính.

“Nhiều địa phương chưa có đội ngũ chuyên trách về chuyển đổi số đủ năng lực, dẫn đến việc triển khai còn hình thức, thiếu tính kết nối và đồng bộ.

Nếu không được khắc phục kịp thời, đây sẽ tiếp tục là rào cản lớn đối với cải cách hành chính và phát triển kinh tế số, đi ngược lại tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, đại biểu nói.

Đẩy mạnh đào tạo kỹ năng số cho cán bộ công chức

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga kiến nghị cần coi hoàn thiện hạ tầng số và dữ liệu quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm của năm 2026, được giám sát độc lập, có tiêu chí đánh giá định lượng rõ ràng. Chính phủ nên xây dựng “Chương trình tổng thể về chuẩn hóa, liên thông dữ liệu quốc gia”, giao một cơ quan chủ trì thống nhất, tránh tình trạng mỗi bộ, ngành làm một hệ thống riêng.

Đồng thời đầu tư trọng điểm vào các trung tâm dữ liệu lớn (data center), ưu tiên vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, miền Trung và TP. Hồ Chí Minh; phát triển mạng lưới nhân lực số cấp tỉnh, cấp huyện gắn với trách nhiệm của người đứng đầu.

Đẩy mạnh đào tạo kỹ năng số cho cán bộ công chức trong toàn hệ thống hành chính. Việc “chuyển đổi số” không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà còn là thay đổi tư duy, phương thức phục vụ người dân và doanh nghiệp; nghiên cứu cơ chế đánh giá năng lực số bắt buộc đối với người làm việc trong cơ quan hành chính nhà nước, tương tự như các chuẩn kỹ năng nghề quốc tế.

Bên cạnh chuyển đổi số, cần song hành chuyển đổi “thể chế” - hoàn thiện hành lang pháp lý cho dữ liệu, bảo mật thông tin, định danh điện tử, và giao dịch trực tuyến.

Đại biểu Lò Thị Luyến (Đoàn ĐBQH Điện Biên). Ảnh: Lâm Hiển

“Để tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn 2026 - 2030, tôi cho rằng phải khắc phục triệt để các “điểm nghẽn thể chế” và “điểm nghẽn hạ tầng số”. Một nền hành chính hiện đại, minh bạch và phục vụ chỉ có thể hình thành khi công nghệ số được vận hành hiệu quả, thông suốt và thực chất”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh.

Đại biểu Lò Thị Luyến (Đoàn ĐBQH Điện Biên) cũng đề nghị Chính phủ cần quan tâm chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương ưu tiên đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, sớm hoàn thiện hệ thống dữ liệu, đảm bảo tính kết nối, liên thông, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, điều hành và phục vụ nhân dân phù hợp với mô hình mới.

Cùng với đó, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành xây dựng biểu mẫu báo cáo theo hướng đơn giản, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, sớm hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu của các ngành, lĩnh vực để giảm tải khối lượng công việc cho cấp xã và bảo đảm thông tin, số liệu được cập nhật kịp thời, chính xác…