Bộ Xây dựng sẽ cân nhắc lựa chọn nhà thầu thực hiện Dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam

Mới đây, Ủy ban Dân nguyện và giám sát của Quốc hội gửi tới Bộ Xây dựng kiến nghị của cử tri bày tỏ quan điểm về: “Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được dự kiến thiết kế với tốc độ 350km/h. Cử tri cho rằng đây là một chủ trương đúng đắn. Tuy nhiên, tốc độ 350km/h là một tốc độ cao, dễ xảy ra nguy hiểm nếu đường không được thi công đảm bảo các tiêu chuẩn về kỹ thuật, chất lượng tương ứng. Đề nghị cân nhắc lựa chọn nhà thầu đủ trình độ, năng lực, tiềm lực thực hiện thiết kế, thi công, để đường được xây dựng đảm bảo hiệu quả”.

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam được đề xuất đầu tư với chiều dài 1.541km, thiết kế với tốc độ 350km/h. (Ảnh minh hoạ)

Trước ý kiến của cư tri, Bộ Xây dựng vừa có Văn bản số 201/BXD-KHTC trả lời với nội dung: “Thực hiện chủ trương của Đảng, Bộ Chính trị; cụ thể hóa Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch mạng lưới đường sắt Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Xây dựng đã nghiên cứu thận trọng, kỹ lưỡng để lựa chọn phương án đầu tư, giải pháp tổ chức thực hiện tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Ngày 10/11/2024, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ trình và được Quốc hội chủ trương đầu tư Dự án tại Nghị quyết số 172/NQ/QH15 ngày 30/11/2024, tốc độ thiết kế 350km/h.

Do đây là dự án chiến lược, tạo động lực đột phá để phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của đất nước, có tiêu chuẩn kỹ thuật - công nghệ phức tạp, nguồn lực đầu tư đặc biệt lớn, lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam, Bộ Xây dựng thống nhất với kiến nghị của cử tri sẽ nghiên cứu lựa chọn nhà thầu đủ trình độ, năng lực, tiềm lực thực hiện thiết kế, thi công, để đường được xây dựng đảm bảo hiệu quả…”.

Trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Bộ Xây dựng khẳng định đã cùng các bộ, ban, ngành tích cực nghiên cứu kinh nghiệm, tham khảo mô hình từ 22 quốc gia và vùng lãnh thổ, tổ chức học tập kinh nghiệm tại 6 nước sở hữu và làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao.

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được đề xuất đầu tư với chiều dài 1.541km, quy mô đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa, hạ tầng thiết kế với tốc độ 350km/h, bố trí 23 ga hành khách với cự ly trung bình khoảng 67km, 5 ga hàng gắn với các đầu mối hàng hóa. Tuyến sẽ bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội), đi qua 20 tỉnh, thành phố và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM).

Về công nghệ, Bộ Xây dựng cho biết, trên thế giới có 3 loại hình công nghệ gồm: Công nghệ chạy trên ray, tốc độ khoảng 250-350km/h, chi phí đầu tư trung bình, được đa số các quốc gia trên thế giới lựa chọn; Công nghệ chạy trên đệm từ trường, tốc độ khoảng 600km/h, chi phí đầu tư cao, chưa phổ biến; Công nghệ chạy trong ống, tốc độ lên đến khoảng 1.200km/h, chi phí đầu tư rất cao, mới đang xây dựng thử nghiệm.

Căn cứ mức độ tin cậy, hiệu quả, kinh nghiệm các quốc gia trên thế giới, Bộ Xây dựng kiến nghị lựa chọn công nghệ đường sắt chạy trên ray.

Về lựa chọn tốc độ thiết kế, phía Bộ Xây dựng cho rằng, tốc độ 350km/h phù hợp với các tuyến dài từ 800km trở lên, tập trung nhiều đô thị có mật độ dân số cao như hành lang Bắc - Nam của nước ta.
Ngoài ra, theo tính toán của tư vấn, trên chặng Hà Nội - TP.HCM, tốc độ 350km/h có khả năng thu hút hành khách cao hơn khoảng 12,5% so với tốc độ 250 km/h; chi phí đầu tư tốc độ 350km/h cao hơn tốc độ 250km/h khoảng 8-9%. Tuy nhiên, nếu đầu tư với tốc độ 250km/h, việc nâng cấp lên tốc độ 350km/h là khó khả thi và không hiệu quả.

Bộ Xây dựng đặt mục tiêu trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại kỳ họp tháng 10/2024; đấu thầu lựa chọn tư vấn quốc tế, triển khai khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trong năm 2025-2026; triển khai giải phóng mặt bằng, đấu thầu lựa chọn nhà thầu và khởi công các dự án thành phần đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM cuối năm 2027; khởi công các dự án thành phần đoạn Vinh - Nha Trang năm 2028-2029 và phấn đấu hoàn thành đầu tư toàn tuyến năm 2035.

Về phương án huy động vốn đầu tư dự án, Bộ Xây dựng đề xuất huy động ngân sách Trung ương bố trí theo các kỳ trung hạn, nguồn vốn trái phiếu chính phủ, nguồn vốn góp các địa phương, nguồn vốn huy động có chi phí thấp, ít ràng buộc, nguồn tăng thu, tiết kiệm chi hàng năm.

Khắc Hạnh