Nhờn luật đến bao giờ?

	Lật xe ôtô tải làm 3 người thương vong ở tỉnh Quảng Trị
	Xe tải đối đầu xe công, tài xế thoát nạn trong gang tấc
	Bia rượu và tai nạn giao thông: Vui có chừng, dừng đúng lúc

Hiểm họa khôn lường

Theo Bs. Nguyễn Văn Tuấn –Khoa Điều trị các bệnh lạm dụng chất (BV Tâm thần Hà Nội), sẽ rất nguy hiểm khi lái xe mà sử dụng 1 trong 2 chất là ma túy hoặc rượu bia, sự nguy hiểm sẽ tăng lên gấp bội phần nếu sử dụng đồng thời cả 2 loại này. Bởi, rượu gây ức chế hệ thần kinh trung ương (não bộ).

Hiện trường vụ tai nạn tại Hà Đông vào tối 6/1. Ảnh: Tiến Nguyên-TTXVN

Nếu uống 2 đơn vị rượu, tương đương khoảng 400 ml bia 5 độ cồn, khi đó nồng độ sẽ vượt quá 80 mg/100 ml máu hoặc 0,4 mg/1 lít khí thở. Với nồng độ này, rượu làm giảm sự tỉnh táo và làm chậm các phản xạ. Đối với ma túy, gồm nhiều loại khác nhau, nhưng nói chung được xếp vào 2 nhóm là ức chế và kích thích thần kinh trung ương. Trong đó, heroin thuộc nhóm ức chế thần kinh.

Bs. Tuấn giải thích, đặc tính của heroin gây nghiện rất nhanh, người nghiện heroin nếu không có heroin trong vòng 4 - 6 tiếng sẽ có hội chứng cai rất khó chịu. Lúc đó, họ mất khả năng làm chủ bản thân và có những hành vi nguy hiểm. Một số người nghiện heroin khi lên cơn thường dùng rượu để khỏa lấp sự khó chịu này bằng cách uống thật say. Người nghiện heroin dù đang phê hay đang đói thuốc cũng không thể điều khiển phương tiện giao thông một cách an toàn được.

Do heroin và rượu đều gây ức chế thần kinh nên nếu sử dụng đồng thời rượu và heroin sẽ có tác động hiệp đồng gây ức chế thần kinh quá đáng, làm buồn ngủ và chậm các phản xạ hoặc đưa ra các quyết định xử lý tình huống sai lầm. Nếu người lái xe trên đường sử dụng 2 chất này có thể gây ra các hậu quả, tai nạn giao thông thảm khốc.

Trong vụ TNGT thảm khốc tại Long An mới đây, theo thông tin ban đầu từ cơ quan điều tra, tài xế lái xe container gây tai nạn dương tính với heroin và rượu. Theo Bs. Tuấn, thật khó mà biết tài xế đang phê hay đang đói thuốc. Test nhanh nước tiểu chỉ có thể cho kết quả là người đó có thể đã sử dụng heroin trong vòng 5 – 7 ngày trở lại đây.

Test nồng độ heroin trong máu và trong nước tiểu cùng thời điểm sẽ cho kết quả chính xác hơn và có kết luận chính xác về tình trạng sử dụng heroin của tài xế.Tuy nhiên, điều này cũng không quá cần thiết vì ở tình trạng nào cũng đều làm mất khả năng điều khiển và vận hành phương tiện giao thông. Việc quan sát một hội chứng cai trong 6 - 24 giờ kể từ lúc bị cách ly bắt buộc sẽ cho biết là người tài xế thực sự bị nghiện heroin hay vô tình uống một loại thuốc gây dương tính với que thử heroin.

Phải có chế tài đủ mạnh kiểm soát sử dụng ma túy, rượu bia khi lái xe

Có thể thấy rằng, năm 2018, số vụ tai nạn, số người chết và bị thương đều giảm so với năm trước đó nhưng vẫn ở mức cao. Đặc biệt, các vụ TNGT nghiêm trọng ngày càng tăng. Trong đó có tình trạng một số tài xế xe tải chạy đường dài bị áp lực cao nên sử dụng ma túy và điều này đã được cảnh báo từ lâu, thế nhưng vẫn tiếp diễn. Trao đổi với báo chí, ông Trần Hữu Minh – Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, theo nhiều cuộc tổng kiểm tra cách đây vài năm thì tỉ lệ tài xế xe tải có sử dụng ma túy lên tới 30% - 40%.

Gần đây, các cuộc kiểm tra tại Hải Dương (năm 2017) cho thấy tỉ lệ ở mức 1%-2%, tại Hải Phòng (năm 2014) là 3% với hàng trăm tài xế bị loại do dương tính với ma túy... Tuy nhiên, theo đánh giá thì thực tế tài xế xe tải đường dài có sử dụng ma túy có thể lớn hơn nhiều. Sắp tới sẽ có cao điểm về kiểm tra các quy định với tài xế, đặc biệt là xe khách và xe tải.

Luật sư Hoàng Tùng (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, hiện tại các chế tài hiện hành như phạt tiền, tước giấy phép lái xe, chấm dứt hợp đồng lao động… vẫn đang được áp dụng nhưng chưa đủ mạnh, chưa hiệu quả vì tài xế bị cho nghỉ việc nơi này thì họ đến nơi khác hành nghề. Vì vậy, hồ sơ thông tin của tài xế dương tính với ma túy cần được lưu trữ và chia sẻ để tất cả cơ quan chức năng và doanh nghiệp đều có thể kiểm tra khi tuyển dụng sẽ hiệu quả hơn rất nhiều. Riêng với tài xế sử dụng ma túy, hành vi này nên xử lý hình sự mà không cần hậu quả.

Cũng theo luật sư Hoàng Tùng, đối với vụ tai nạn thảm khốc xảy ra ở Long An, việc cần làm là điều tra, phân tích và xử lý hành vi sử dụng ma túy của tài xế liên quan trực tiếp tới tổ chức, cá nhân đã kiểm tra, cấp giấy chứng nhận sức khỏe cho tài xế nếu sai. Tiếp đó, cần làm rõ trách nhiệm của doanh nghiệp vận tải quản lý tài xế trong việc theo dõi, giám sát.

Theo cách tiếp cận này, các cơ quan chức năng tại địa phương, các tổ chức có trách nhiệm quản lý doanh nghiệp vận tải cũng không hoàn toàn vô can… Hiện, kinh phí khám sức khỏe do doanh nghiệp trực tiếp chi trả; kinh phí kiểm tra việc sử dụng ma túy có thể do doanh nghiệp, có thể do cơ quan quản lý tại địa phương hỗ trợ. Cơ quan xét nghiệm là nơi có đủ các công cụ, thiết bị và được pháp luật cho phép.

Luật sư Hoàng Tùng cho biết thêm, xe tải nặng, xe container luôn được xếp vào các phương tiện có rủi ro gây TNGT lớn nên các yêu cầu về mặt kiến thức, kỹ năng, đặc biệt là kinh nghiệm và lịch sử lái xe an toàn phải hết sức khắt khe thay vì chỉ có một tấm bằng F hoặc FC như hiện nay. Vì vậy, việc thắt chặt đào tạo, sát hạch và nâng cao yêu cầu với tài xế xe tải lớn là một yêu cầu rất cấp thiết. Công tác quản lý phương tiện, đặc biệt là quản lý kỹ thuật giữa hai kỳ đăng kiểm cũng đặc biệt quan tâm để tránh tình trạng khi đưa xe vào đăng kiểm thì có tình trạng tốt nhưng sau đó chủ xe, tài xế lại thay đổi các phụ tùng không bảo đảm để khai thác, dẫn tới TNGT.

Về vấn đề này, Bs. Tuấn nêu ý kiến, các tài xế cần được thường xuyên xét nghiệm nước tiểu một cách đột xuất và ngẫu nhiên. Các que thử hiện nay có thể phát hiện được việc sử dụng chất ma túy trong vòng 5 – 7 ngày kể từ liều cuối. Vì vậy, việc này cần được làm thường xuyên để bảo vệ uy tín, tài sản của doanh nghiệp cũng như tính mạng, tài sản của người khác. Các cơ quan quản lý cũng cần đưa ra biện pháp chế tài nặng hơn như tước bằng lái với thời hạn dài hoặc vĩnh viễn các trường hợp sử dụng ma túy.

Hà Phong