Chuyện thạc sĩ mở lối làm giàu cho dân bản

	Thầy giáo tâm huyết với sự nghiệp trồng người
	Người thắp lửa trong tâm hồn học sinh
	Người hơn 20 năm “vác tù và hàng tổng”

Thạc sĩ người Mông đầu tiên của bản

Là con thứ năm trong gia đình có sáu anh em, cha mẹ đều không biết chữ, kinh tế chủ yếu dựa vào nghề nông, cuộc sống của Giàng Seo Châu chỉ có nghèo đói, lam lũ, vất vả bủa vây cũng không có gì khác so với bà con dân tộc ở Si Ma Cai. Cả nhà lên nương rẫy từ sáng sớm tới tối mịt cũng chỉ có lúa, ngô để ăn, nhà cửa luôn thiếu thốn các vật dụng sinh hoạt, quần áo không đủ mặc.

Anh Giàng Seo Châu chăm sóc vườn cây tam thất

Chính sự khó khăn đó đã nung nấu trong chàng trai trẻ tinh thần vượt khó để học tập, quyết tâm thoát nghèo và giúp bà con đỡ vất vả. Vượt qua cả chục cây số đường rừng trong nhiều năm, Giàng Seo Châu theo học và tốt nghiệp phổ thông rồi quyết tâm học tập để đạt được ước mơ vào đại học.

“Mình biết ở Si Ma Cai điều kiện học tập không bằng các bạn ở dưới xuôi vì thế hồi đó, mình phải đẩy mạnh thời gian học có khi cả ngày, cả đêm. Năm 2007 mình bắt đầu thi đại học, đó là lần đầu tiên mình đi ra khỏi huyện, lần đầu tiên nhìn thấy cái tàu hỏa dài đến mấy trăm mét, lần đầu thấy thành phố hoa lệ, và mình đã thầm mơ ước đỗ đại học và khẳng định bản lĩnh từ nơi phồn hoa, khắc nghiệt ấy”, Giàng Seo Châu kể lại.

Niềm vui bất ngờ sau đợt thi đó, Giàng Seo Châu nhận được hai giấy báo đỗ 2 trường đai học: Nông nghiệp I Hà Nội, Sư phạm II Hà Nội một lúc. Thấy mình là nông dân, bố mẹ cũng là nông dân, bởi vậy Châu chọn theo học khoa Kinh tế phát triển nông thôn Đại học Nông nghiệp để mang những kiến thức trong trường học áp dụng vào nghề nông.

Khi anh bước chân vào Đại học Nông nghiệp cũng là lúc cuộc sống gia đình anh càng gặp nhiều khó khăn khi vừa thiếu đi một lao động vừa thêm chi phí sinh hoạt, học tập mỗi tháng dưới Thủ đô. Thêm vào đó, anh gặp phải sự ngăn cấm từ phía gia đình bởi lẽ ở bản của anh, khi lớn các thanh niên chỉ lên nương lấy ngô, lấy thóc để kiếm tiền, chứ chưa thấy ai đi học mà đem tiền về cho gia đình.

Sau rất nhiều lần được Châu thuyết phục, cuối cùng gia đình cũng đồng ý cho anh đi học nhưng vì điều kiện khó khăn anh không được gửi tiền hàng tháng, thương em, các anh chị thỉnh thoảng gửi cho Châu vài trăm nghìn đồng, tất cả sinh hoạt phí trông chờ vào việc làm thêm. Nhớ như in những vết chân chim trên đôi mắt cha, những giọt mồ hôi, nước mắt của mẹ đã đổ trên nương rẫy, Giàng Seo Châu luôn nỗ lực trở thành sinh viên giỏi để đáp lại phần nào công ơn của cha mẹ. Mỗi ngày, cứ sớm tinh mơ, khi bạn bè còn say giấc, anh đã phải đi rửa bát cho quán cơm, làm thuê trong các vườn cây ăn quả, bốc vác thuê hàng cho công ty tư nhân. Số tiền kiếm được khoảng 400.000 đồng/tháng cũng giúp anh phần nào trang trải mọi chi phí trong cuộc sống.

Tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp I với tấm bằng loại khá, Giàng Seo Châu được mời làm tại Trung tâm thông tin xuất bản của trường nhưng chàng trai người Mông đã khéo léo từ chối. Anh quyết định vay ngân hàng 30 triệu đồng để tiếp tục học cao học. Sau hơn hai năm vừa học vừa làm, với tấm bằng Thạc sĩ trong tay, anh có thêm kiến thức để giúp đỡ bà con trong sản xuất. Cũng trong khoảng thời gian đó, Bộ Nội vụ triển khai dự án “Tuyển chọn 600 trí thức trẻ làm Phó Chủ tịch xã thuộc 63 huyện nghèo”, Châu liền hăng hái tham gia. Lựa chọn xã Mản Thẩn, nơi mình sinh ra về công tác để góp phần nhỏ bé của mình mang lại cuộc sống ấm no cho bà con dân tộc.

Tạo dựng thương hiệu cây tam thất cho quê hương

Theo anh Châu, ở bản do điều kiện kinh tế khó khăn nhiều người bỏ quê đi xuất khẩu lao động, đi làm thuê ở những nơi khác, để giữ được người thì anh phải nghĩ cách làm cho quê hương giàu lên. Vì vậy khi về công tác anh đã tham mưu cho lãnh đạo xã thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới. Trong đó, việc đầu tiên là xây dựng những tuyến đường bê tông. Mở đầu do chưa biết được hiệu quả của những con đường, nhiều lúc anh đi vận động bà con làm những con đường mới bị bà con chửi, dọa đánh, cũng khiến anh nản lòng.

Thu hoạch hoa tam thất

Tuy nhiên vì muốn giúp bà con thoát nghèo, anh cùng cán bộ tiếp tục họp thôn, tiếp tục vận động bà con làm những con đường đầu tiên. Khi mà những con đường đầu tiên hoàn thành thì bà con thấy được hiệu quả, những thôn khác chưa có đường mới, người dân họ cũng mong muốn có những con đường như vậy. Họ sẵn sàng hiến đất làm đường.

Sau đó, nhận thấy tập quán canh tác lâu nay của người dân trong bản chỉ trồng một vụ ngô hoặc lúa, không phát triển chăn nuôi nên thu nhập rất bấp bênh. Xuất phát từ thực tế này, Giàng Seo Châu vận động bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, kỹ thuật chăn nuôi để chuyển hướng sản xuất từ thuần nông sang kết hợp vừa trồng trọt vừa chăn nuôi tăng thu nhập. Bên cạnh đó, anh cũng hướng dẫn người dân trồng thêm các loại rau màu tăng vụ. Bằng những kiến thức được học cùng với kinh nghiệm thực tế, anh đã xây dựng được nhiều mô hình điểm, trong đó mô hình trồng cây bắp cải được người dân trong xã hưởng ứng và triển khai rất hiệu quả trong thời gian qua.

Không dừng ở đó, muốn tạo lối đi riêng cho bà con vùng bản cao, nhận thấy trên thị trường cây tam thất được người tiêu dùng săn lùng mua bao tử và giá cao trong khi chưa có vùng nào trồng để bán. Giàng Seo Châu lặn lội đi học kỹ thuật trồng, chăm sóc cây tam thất, năm 2014, anh quyết định mua giống về trồng trên chính mảnh đất của quê hương. Ngay lứa nụ tam thất bao tử đầu tiên, anh thu được hơn 20kg với giá tại vườn lên tới 500.000 đồng/kg. Đó là vụ thu hoạch đầu tiên thành công ngoài sức mong đợi. Đến nay vợ chồng anh còn trồng 0,2 ha cây giống tam thất để phục vụ cây trồng cho bà con trong địa phương.

Bên cạnh đó, nhận thấy diện tích trồng chưa đáp ứng đủ nhu cầu của người mua nụ tam thất, anh lập dự án mở rộng diện tích trồng hoa tam thất và xin hỗ trợ vốn cho người dân nghèo tham gia dự án. Khi bà con nhiệt tình hưởng ứng trồng tam thất, anh tìm tòi, cặm cụi viết sách hướng dẫn người dân kỹ thuật trồng, chăm sóc và ươm giống cây tam thất để chuyển kiến thức tới từng người tham gia dự án. Hiện nay, dưới sự chia sẻ kinh nghiệm của anh, toàn xã Mản Thẩn có 11 hộ dân trồng cây tam thất, nâng diện tích trồng tam thất của xã lên 1,6 ha.

Trong suốt cuộc trò chuyện, chúng tôi cảm nhận được ngọn lửa nhiệt tình, khát khao cháy bỏng phục vụ quê hương, giúp đỡ bà con dân bản thoát nghèo luôn thường trực trong con người chàng trai vùng cao này. Nói về hành trình thuyết phục bà con bản theo hướng trồng mới, anh Giàng Seo Châu cho biết để bà con tin tưởng và làm theo như ngày hôm nay là cả một quá trình gian khổ, tốn rất nhiều công sức vận động. Anh phải đến từng nhà, làm cùng bà con để họ thấy có hiệu quả thì lần sau họ mới thực hiện.

“Với cây tam thất giá trị mang lại cao rất nhiều lần so với việc trồng ngô, trồng lúa và sẽ là cây để phát triển quê hương. Chúng tôi muốn xây dựng nó thành một thương hiệu, mỗi khi nói đến cây tam thất thì người ta sẽ nhớ đến Si Ma Cai. Nhưng Mản Thẩn vẫn là một xã nghèo của huyện Si Ma Cai, tôi nghĩ mình phải cố gắng nhiều hơn để cho quê hương của mình ngày càng phát triển. Tôi thấy hạnh phúc khi được đóng góp một phần công sức nhỏ bé để làm cho quê hương, để phục vụ cho bà con thôn, bản”, anh Giàng Seo Châu bộc bạch.

Nguyễn Hoa