“Tết thầy”- nét đẹp ngày Xuân

(LĐTĐ) “Mùng 1 Tết cha, Mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy”… câu thành ngữ ấy nói lên một nét đẹp truyền thống đã được duy trì, in sâu vào tiềm thức nhiều thế hệ người Việt mỗi độ Tết đến, xuân về. Nó gợi nhắc lên rằng, làm con làm cháu và làm trò, ngày Tết, trước hết phải nhớ đến ông bà cha mẹ tức hai bên nội và ngoại, tức bên cha và bên mẹ. Liền sau đó là nhớ đến Thầy, người châm lên ngọn lửa trí tuệ, thắp lên mơ ước và tương lai, hun đúc con người thành tài năng.
'Mùng 3 Tết thầy' của người Việt Nam Ngày Tết nhắc nhớ công lao người thầy Phụ huynh “rầu lòng” vì quà biếu Tết giáo viên

Đậm truyền thống uống nước nhớ nguồn

Theo câu thành ngữ này, 3 ngày Tết đầu tiên là thiêng liêng nhất. Mùng 1, cả gia đình về từ đường bên họ nội cúng gia tiên, viếng thăm, mừng tuổi và chúc tụng họ hàng bên nhà cha. Tới mùng 2, cả nhà lại cùng nhau sang bên ngoại, chúc Tết họ hàng bên mẹ. Mùng 3 vẫn còn Tết, vẫn là ngày cho nghi lễ thăm hỏi, chúc mừng. Và ngày này chính là ngày của học trò đi thăm và chúc Tết thầy.

Ngày xưa, tuy chế độ thi cử rất nghiêm ngặt với ba kì thi hương, thi hội, thi đình, song lại rất ít giáo chức, rất ít trường công, ở cấp huyện, cấp phủ chỉ có một vài huấn đạo, còn hầu hết là các lớp tư. Có thể thầy mở lớp dạy học tại nhà, cũng có thể một gia đình khá giả mời thầy tới nhà, nuôi thầy dạy con ăn học, xóm làng xung quanh gửi con đến thụ giáo, không phải nộp học phí, chỉ ngày lễ tết, cha mẹ học trò mới tới cám ơn thầy, lễ tết tùy tâm, tùy cảnh.

Ngày xưa, thầy dạy chữ và đạo lý thánh hiền để trò học để làm người, bởi "nhân bất học bất tri lý", để "tu thân, tề gia", cũng để dùi mài kinh sử mong đỗ đạt, công thành danh toại. Và khi đã thấu lẽ làm người, đã công thành danh toại, học trò thường không thể quên ơn thầy, niềm cung kính tri ân như một lẽ tự nhiên, không có bất kì sự miễn cưỡng nào ngoại trừ tấm lòng thủy chung hướng về nguồn cội.

Chính bởi thế mà ngày xưa, dù thời đi học đã xa, dù khi trưởng thành chỉ là bác nông dân chân lấm tay bùn hay ông nọ bà kia, xênh xang mũ áo, dù là vẫn ngụ giữa làng quê hoặc đã muôn dặm hải hồ, kinh thành, kẻ chợ... người học trò đều thấy mình có nghĩa vụ phải di chúc Tết thầy, nói gọn là “Tết thầy”...

“Tết thầy”- nét đẹp ngày Xuân
Dù biến đổi thế nào, nghĩa thầy trò, truyền thống tôn sư trọng đạo vẫn là nét đẹp được lưu truyền mãi với thời gian. Ảnh minh họa chụp ngày 20/11/2020 tại một trường tiểu học thuộc quận Hà Đông

“Tết thầy” ngày xưa đơn giản về vật chất nhưng mang đậm truyền thống uống nước nhớ nguồn. Từ trước Tết nhiều ngày, học trò thường đến nhà thầy, đem theo chút lễ vật. Người ăn nên làm ra thì biếu thầy mâm xôi, gà trống thiến, lợn quay, đơn sơ hơn thì chút cây nhà lá vườn, gọi là chút tình nghĩa. Đó là thúng gạo, con gà, có khi chỉ là chục cam, cân đường, hay phong bánh, gói trà ngon... Cũng có người chỉ dắt con cháu đến vấn an thầy, muốn thầy chỉ bảo cho điều hay lẽ phải, để biết đường ăn ý ở, mà đối xử sao cho khỏi lỗi đạo. "Tết thầy" xưa không cốt ở lễ vật, mà căn bản là thể hiện lòng biết ơn công lao dạy dỗ của thầy.

Đi Tết thầy, nếu còn nhỏ thì có cha mẹ đi cùng. Nếu đã trưởng thành thì đi một mình, hoặc đồng môn, tức là bạn cùng học ngày xưa với mình. Đến nhà thầy phải khăn áo chỉnh tề, nói năng nghiêm trang lễ phép. Thầy cho ngồi mới ngồi. Thầy cho uống nước mới được uống... Nếu thầy sai đi đun nước pha trà thì trò coi như đó là một vinh dự, một phần thưởng vì vẫn được thầy coi mình là học trò cũ như ngày nào...

Giữ mãi nét đẹp “Tết Thầy”

Cùng với sự biến đổi của thời gian, cuộc sống, ngày nay, văn hóa “Tết thầy” đã có nhiều thay đổi. Khái niệm “Tết thầy" được hiểu theo nghĩa rộng hơn: Ngoài những người trực tiếp dạy chữ, dạy nghề cho mình, còn có cả người đã nâng đỡ dìu dắt ta trên đường đời. Thế nên, ngoài việc thăm hỏi thầy của mình, nhiều người còn đến thăm hỏi người đã chỉ bảo dìu dắt dạy dỗ truyền đạt cho mình trong công việc hàng ngày.

Về cách thức “Tết thầy”, trong thời đại 4.0, người ta có thể đi “Tết thầy” bằng nhiều cách: Gửi tin nhắn, gọi điện chúc Tết hoặc nhờ dịch vụ Điện hoa của bưu điện chuyển giúp một bó hoa kèm theo lời chúc chân thành khi không trực tiếp đến vấn an thăm hỏi người thầy cũ. Cũng không nhất thiết phải “mồng ba” mà có rất nhiều cách để tri ân thầy cô dịp đầu xuân. Chẳng hạn nhân dịp Tết đến xuân về, các học trò tổ chức gặp mặt đầu xuân, đón các thầy cô đã từng dạy mình cùng đến dự để ghi nhớ công lao, để được nghe thầy nói chuyện, và để thấy lại tuổi học trò một thời cắp sách của mình.

Mặc dù nét đẹp văn hóa hàng trăm năm vẫn được duy trì như vậy song đâu đó trong câu chuyện “Tết thầy” ngày nay cũng có những điều đáng buồn khi không ít người vì bận rộn mà xao lãng tình thầy trò, Tết đến, mải vui bè bạn, danh vọng, quyền lực mà thầy xưa chỉ còn cái bóng quá mờ nhạt trong dĩ vãng và trong tâm trí.

Cùng đó, cũng có nhiều hành động biến tướng làm mất đi giá trị tốt đẹp của “mồng ba Tết thầy”. Chẳng hạn trước Tết Nguyên đán, nhiều cha mẹ học sinh hỏi nhau “Đi Tết thầy chưa?”, “Bao nhiêu?” Vậy là cha mẹ đã làm thay con, mất hết ý nghĩa của "Tết thầy" vốn là một phong tục đẹp, tôn sư trọng đạo.

Rất may đó chỉ là hiện tượng nơi này, nơi khác... Với những người thầy đích thực, họ đủ tế nhị để cả phụ huynh và học trò hiểu điều họ cần là tấm lòng thực sự, không biến tướng, và những ngày mùng ba Tết vẫn thật đầm ấm, cảm động trong những ngôi nhà nhỏ yên bình, với nụ cười hiền hậu của thầy, với ánh mắt trong veo của trò quây quần bên tách trà ngày xuân…

Đối với không ít học trò, chúc Tết thầy ngày mùng Ba vẫn là niềm hạnh phúc vô biên. Dù biến đổi thế nào thì, trên khắp miền đất nước, mỗi mùa xuân về, các nếp sống đẹp lại có điều kiện phục hồi, phát triển. Tục Tết thầy cũng là nét đẹp cần thiết được gìn giữ lưu truyền và thực tế đang được phục hồi phát triển ở mọi nơi.

Tú Anh

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

Tăng chuyến bay phục vụ khách dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm hè

(LĐTĐ) Để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân dịp nghỉ lễ 30/4, Quốc tế Lao động 1/5 và cao điểm hè, một số cảng hàng không, hãng bay đồng loạt điều chỉnh tăng slot, chuyến bay.
Chứng khoán lập đỉnh mới

Chứng khoán lập đỉnh mới

(LĐTĐ) Hôm nay (28/3), VN-Index lập mốc cao mới ở vùng 1.290 điểm, TCB hỗ trợ đắc lực cho đà tăng của chỉ số chính sau thông báo chia cổ tức “khủng”. Thanh khoản tiếp tục gia tăng dù thị trường vẫn chưa ghi nhận sự trở lại của các nhà đầu tư tại VNDirect.
Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

Tăng cường trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế

(LĐTĐ) Sáng 28/3, tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Xanh Pôn đã diễn ra hội nghị trao đổi kinh nghiệm thực hiện Đề án 06 trong lĩnh vực y tế giữa hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

Giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ"

(LĐTĐ) Nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình, ngày 28/3, tại Hà Nội, Quỹ Bảo trợ em Việt Nam tổ chức Hội thảo giới thiệu tài liệu "Hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ”.
Khu đô thị đầu tiên của Việt Nam có trung tâm chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Khu đô thị đầu tiên của Việt Nam có trung tâm chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

(LĐTĐ) Ngày 27/3, Tập đoàn Vingroup đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Y tế Well Group (Nhật Bản) để phát triển mô hình Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cao cấp tại Việt Nam. Theo đó, Vinhomes Ocean Park 2 sẽ là nơi đầu tiên trong toàn chuỗi đô thị Vinhomes triển khai, tiên phong mở ra mô hình dưỡng lão tiêu chuẩn quốc tế ngay trong lòng các khu đô thị tại Việt Nam.
7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng

7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng

(LĐTĐ) Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cảnh báo 7 hình thức lừa đảo mới trên không gian mạng Việt Nam.
Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào”

Phát động cuộc thi viết kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào”

(LĐTĐ) Chiều 28/3, Báo Hànộimới chính thức phát động cuộc thi viết Kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô: “Ký ức tự hào” trên báo điện tử Hànộimới và ấn phẩm Hànộmới Cuối tuần.

Tin khác

Kỳ thi lớp 10 THPT công lập của Hà Nội sẽ diễn ra trong ngày 8-9/6

Kỳ thi lớp 10 THPT công lập của Hà Nội sẽ diễn ra trong ngày 8-9/6

(LĐTĐ) Trả lời câu hỏi của báo chí, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Nguyễn Quang Tuấn thông tin, Hà Nội sẽ thi 3 môn vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) công lập năm học 2024 - 2025. Kỳ thi sẽ diễn ra trong ngày 8-9/6.
Hà Nội tổ chức thi 3 môn để tuyển sinh vào lớp 10 công lập không chuyên

Hà Nội tổ chức thi 3 môn để tuyển sinh vào lớp 10 công lập không chuyên

(LĐTĐ) Tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông (THPT) công lập không chuyên năm học 2024-2025 của thành phố Hà Nội, học sinh sẽ làm ba bài thi gồm: Ngữ văn, Toán và Ngoại ngữ.
Thành phố Vinh: Phụ huynh, học sinh áp lực trước kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10

Thành phố Vinh: Phụ huynh, học sinh áp lực trước kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10

(LĐTĐ) Thành phố Vinh luôn là điểm nóng trong tuyển sinh vào lớp 10 và kỳ thi này được đánh giá là căng thẳng hơn cả kỳ thi tuyển sinh vào đại học.
Nỗ lực để kỳ thi thành công

Nỗ lực để kỳ thi thành công

(LĐTĐ) Chỉ còn 3 tháng nữa là kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2024 sẽ chính thức diễn ra. Là lứa học sinh cuối cùng học và thi theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2006, thời điểm hiện tại, các đơn vị, trường học trên địa bàn thành phố Hà Nội đang tăng tốc, tập trung thời gian, nguồn lực để hỗ trợ tối đa học sinh.
8 nhà giáo dự chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Ba Đình tâm huyết, sáng tạo”

8 nhà giáo dự chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Ba Đình tâm huyết, sáng tạo”

(LĐTĐ) Thông qua các vòng từ xét chọn tại nhà trường đến sơ khảo, 8 nhà giáo tiêu biểu đã được lựa chọn để tham dự chung khảo Giải thưởng “Nhà giáo Ba Đình tâm huyết, sáng tạo” lần thứ 8 năm học 2023 - 2024.
Hà Nội: Sẽ tổ chức ôn thi tốt nghiệp THPT trên truyền hình

Hà Nội: Sẽ tổ chức ôn thi tốt nghiệp THPT trên truyền hình

(LĐTĐ) Để hỗ trợ học sinh lớp 12 trên địa bàn Thành phố củng cố, hệ thống lại các kiến thức trọng tâm và nâng cao kỹ năng làm bài thi trong quá trình ôn tập chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2024, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội sẽ phối hợp với Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội tổ chức các tiết dạy hướng dẫn ôn thi trên sóng truyền hình.
Kỹ năng sử dụng mạng xã hội để bảo vệ bản thân và gia đình

Kỹ năng sử dụng mạng xã hội để bảo vệ bản thân và gia đình

(LĐTĐ) Theo thống kê của Google, tại Việt Nam, gần 80% người dân sử dụng mạng xã hội với thời lượng sử dụng trung bình là 3 giờ đồng hồ/ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết sử dụng mạng xã hội một cách đúng nhất để bảo vệ cho chính bản thân và gia đình.
Bàn giải pháp nâng cao chất lượng kỳ thi tốt nghiệp THPT

Bàn giải pháp nâng cao chất lượng kỳ thi tốt nghiệp THPT

(LĐTĐ) Chiều 25/3, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội tổ chức Hội nghị đánh giá chất lượng kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2023, kiến nghị giải pháp nâng cao chất lượng kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024. Thông qua Hội nghị, các nhà trường đã cùng nhìn nhận lại những ưu điểm, hạn chế của kỳ thi trước, từ đó thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm nâng chất lượng ôn tập phù hợp với đơn vị mình.
Khi nào công bố kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2024?

Khi nào công bố kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2024?

(LĐTĐ) Theo kế hoạch, kết quả thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2024 sẽ được công bố vào 8h ngày 17/7.
Ngày 5 - 6/4, học sinh lớp 12 Hà Nội làm bài khảo sát chất lượng

Ngày 5 - 6/4, học sinh lớp 12 Hà Nội làm bài khảo sát chất lượng

(LĐTĐ) Để giúp học sinh tập dượt, đạt kết quả cao trong kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2024, trong hai ngày 5 - 6/4, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội sẽ tổ chức kiểm tra, khảo sát đối với học sinh lớp 12 đang theo học tại các trường THPT, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên quận, huyện, thị xã.
Xem thêm
Phiên bản di động