Dạy ngôn ngữ bằng ký hiệu cho người khuyết tật: Nhu cầu bức thiết

Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu về thông tin, học tập của người điếc ngày càng cao. Theo thống kê, Việt Nam có gần 7 triệu người khuyết tật (NKT), trong đó có hơn 1 triệu người khiếm thính (chiếm khoảng 13,5% số NKT). Trong số hơn 1 triệu người khiếm thính ở Việt Nam hiện nay, có khoảng hơn 400 nghìn người khiếm thính trong độ tuổi đi học. Hàng năm, có khoảng 20 nghìn trẻ khiếm thính đến độ tuổi đi học. Trên thực tế, các cơ sở giáo dục trẻ khiếm thính ra đời ngày càng nhiều ở các vùng miền, đặc biệt ở những thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Huế… song ngôn ngữ ký hiệu ít được sử dụng chính thức như các môn học.

Lý giải điều này, bà Phạm Thị Bích Diệp, Phó giám đốc Hội người khuyết tật thành phố Hà Nội cho biết: “Để được sử dụng, duy trì và phát triển ngôn ngữ ký hiệu cần có một lượng người sử dụng. Trên các phương tiện thông tin đại chúng thu hút nhiều người theo dõi như kênh O2, chường trình thời sự của VTV dành riêng cho người khiếm thính lúc 22h hàng ngày...). Tuy nhiên, việc nhân rộng mô hình này gặp nhiều khó khăn bởi ký hiệu các vùng miền không có sự thống nhất, đặc biệt đối với người khuyết tật ở các vùng sâu vùng xa...”

Bà Diệp cho biết thêm: “Việc lựa chọn Trung tâm Giáo dục thường xuyên làm nơi phổ biến, dạy ngôn ngữ ký hiệu cho người khiếm thính và người thân của họ là hoàn toàn hợp lý, bởi đây là địa chỉ giáo dục cho mọi người và cũng là địa điểm tiếp cận thuận lợi của mọi người dân”.

Trước thông tin về đề xuất nhân rộng mô hình giảng dạy ngôn ngữ ký hiệu cho NKT tại các Trung tâm Giáo dục thường xuyên, chị Nguyễn Thị Ánh Ngọc, hoa hậu Vầng trăng khuyết (2012) cho biết: “Việc nhân rộng mô hình dạy ngôn ngữ cho NKT khiến tôi cũng như cộng đồng NKT cảm thấy được quan tâm hơn, đặc biệt là nhóm người câm điếc phải chịu nhiều sự thiệt thòi trong quá trình giao tiếp. Hi vọng sắp tới sẽ có nhiều hơn nữa những mô hình hoạt động góp phần giúp những NKT hòa nhập cộng đồng...”.

Trao đổi với phóng viên báo Lao động Thủ đô, bà Nguyễn Hồng Hà, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sống độc lập cho biết: Không phủ nhận những tích cực của mô hình này khi được nhân rộng, tuy nhiên để có hiệu quả như mong muốn cần phải có một chiến dịch truyền thông dài hơi để thu hút sự quan tâm của tất cả mọi người. Các chương trình giáo dục chuyên biệt dành cho trẻ điếc dù chính thức hay tự biên soạn đều chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của tiếp cận nghe – nói. Vì thế, ngay cả những người bình thường cũng cần tham gia theo học những chương trình đào tạo này, bởi nhu cầu giao tiếp của NKT không chỉ bó hẹp giữa những NKT với nhau, họ cũng có nhu cầu mở rộng giao tiếp với cộng đồng để phát triển và hoàn thiện mình. Bên cạnh đó, việc chủ động giao tiếp với NKT cũng góp phần giúp họ xóa bỏ mặc cảm để hòa nhập cộng đồng hơn nữa...”.

Cũng theo bà Hồng Hà, cần điều tra thông tin cơ sở về người khiếm thính trên phạm vi rộng hơn (trình độ, khả năng sử dụng ngôn ngữ, ký hiệu); phổ biến ngôn ngữ ký hiệu trên cả nước; phát triển và hoàn chỉnh tài liệu dạy – học ngôn ngữ ký hiệu đặc biệt là những tài liệu dạy ngôn ngữ ký hiệu tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên.

Tuệ Liên