Mở "cánh cửa" để người khuyết tật thêm tự tin

Thêm tự tin khi được trao cơ hội

Tạo cơ hội việc làm cho người khuyết tật không chỉ dừng lại ở việc giúp họ có thu nhập ổn định để trang trải cuộc sống, mà quan trọng hơn, đó là cách để họ khẳng định giá trị bản thân, sống bình đẳng và tự tin hơn trong cộng đồng. Mỗi cơ hội lao động chính là một “cánh cửa” mở ra niềm tin và khát vọng vươn lên, để họ không bị bỏ lại phía sau trong dòng chảy phát triển của xã hội.

Câu chuyện của chị Đinh Thị Quỳnh Nga, Giám đốc Hợp tác xã Thủ công mỹ nghệ Trái tim hồng (xã Trung Giã, thành phố Hà Nội), là minh chứng rõ ràng cho điều đó. Mang trong mình khiếm khuyết, chị Nga thấu hiểu hơn ai hết những rào cản, khó khăn mà người khuyết tật phải đối diện. Từ sự đồng cảm và khát khao đóng góp, chị đã nỗ lực thành lập Hợp tác xã Trái tim hồng, nơi tạo việc làm ổn định cho hàng chục người khuyết tật, giúp họ không còn mặc cảm, tự ti mà thay vào đó là sự chủ động, tự tin trong lao động và cuộc sống.

Chị Đinh Thị Quỳnh Nga, Giám đốc Hợp tác xã Thủ công mỹ nghệ Trái tim hồng (bên trái) là minh chứng điển hình của người khuyết tật tự tin, khẳng định bản thân trong cuộc sống.

Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ hạt gỗ như rèm, mành, gối massage, vòng đeo tay, lót ghế, chiếu ngủ… không chỉ mang giá trị sử dụng, mà còn ẩn chứa trong đó nghị lực sống và tinh thần vượt khó của những con người từng chịu nhiều thiệt thòi. Tại hợp tác xã của chị Nga, 87% lao động là người khuyết tật. Mỗi người có một số phận, một khiếm khuyết khác nhau, nhưng khi được trao cơ hội, họ đã cùng nhau làm nên những sản phẩm mang dấu ấn của sự sáng tạo, kiên trì và khát vọng sống. Chính công việc đã giúp họ có thêm thu nhập, nhưng quan trọng hơn là có thêm sự tự tin để hòa nhập và khẳng định vị trí bình đẳng trong xã hội.

Lợi ích mà mô hình này mang lại không chỉ dừng lại ở cá nhân người lao động. Khi sử dụng lao động khuyết tật, các doanh nghiệp, tổ chức cũng lan tỏa giá trị nhân văn, xây dựng môi trường làm việc giàu tính sẻ chia, đồng cảm. Sự có mặt của người khuyết tật trong tập thể giúp những người xung quanh nhận ra giá trị của nghị lực và lòng kiên cường, từ đó thúc đẩy sự gắn kết và tinh thần trách nhiệm xã hội. Đây chính là lợi ích kép - vừa giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, vừa làm xã hội trở nên nhân văn hơn.

Một điển hình khác là Hợp tác xã Vụn Art do anh Lê Việt Cường sáng lập. Là người khuyết tật, anh Cường thấu hiểu rằng phục hồi chức năng y học chỉ là bước đầu, còn việc có việc làm, có thu nhập mới là nền tảng để người khuyết tật sống tự tin, độc lập. Xuất phát từ trăn trở đó, anh đã kiên trì xây dựng Vụn Art - mô hình kinh tế tập thể tận dụng vải vụn của làng lụa Vạn Phúc để tạo ra các sản phẩm thủ công độc đáo.

Từng đường kim, mũi chỉ của sản phẩm Vụn Art đều được làm nên từ bàn tay khéo léo của những bạn trẻ khuyết tật. Ở đó, không chỉ có sự sáng tạo nghệ thuật mà còn ẩn chứa nghị lực sống mạnh mẽ. Dù việc đào tạo, hướng dẫn lao động khuyết tật tốn kém và vất vả, anh Cường không nản lòng. Sau tám năm hoạt động, Vụn Art đã trở thành mái nhà chung của hơn 20 người khuyết tật, giúp họ có việc làm, có thu nhập, quan trọng hơn là có niềm tin để bước tiếp trên con đường hòa nhập.

Từ Trái tim hồng đến Vụn Art, có thể thấy rõ: Khi được trao cơ hội, người khuyết tật hoàn toàn có thể đóng góp ngang bằng, thậm chí vượt trội so với những lao động khác. Họ không cần sự thương hại, mà cần sự bình đẳng trong việc tiếp cận cơ hội, cần được nhìn nhận đúng với năng lực và giá trị của mình. Bởi chỉ khi có việc làm, họ mới thật sự có “chìa khóa” để mở cánh cửa hòa nhập, tự tin xây dựng tương lai cho bản thân và cùng cộng đồng chung tay xây dựng một Thủ đô giàu nhân văn, phát triển bền vững.

Quyền tham chính cho người khuyết tật

Việc trao cơ hội việc làm cho người khuyết tật không chỉ đơn thuần giúp họ có thu nhập ổn định, mà còn mang ý nghĩa sâu xa hơn đó là mở ra cánh cửa bình đẳng, khẳng định vị thế công dân và củng cố niềm tin vào giá trị bản thân. Khi có việc làm, người khuyết tật không còn đứng bên lề, họ trở thành những cá nhân có đóng góp rõ ràng cho gia đình, cộng đồng và đất nước.

Thực tế cho thấy, với công việc phù hợp, người khuyết tật hoàn toàn có thể làm việc hiệu quả, thậm chí bền bỉ và trách nhiệm không kém, thậm chí hơn cả người không khuyết tật. Sự kiên trì và ý chí vượt khó của họ trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho đồng nghiệp, lan tỏa tinh thần tích cực trong tập thể. Nhưng quan trọng hơn, việc được làm việc và cống hiến giúp họ có được sự tự tin để thực hiện các quyền công dân, trong đó có quyền tham gia vào đời sống chính trị - xã hội.

Nếu như việc làm là “chìa khóa” để người khuyết tật khẳng định năng lực, hòa nhập đời sống kinh tế thì quyền tham chính lại là cánh cửa để họ bước vào đời sống chính trị, trực tiếp tham gia vào những quyết định có ảnh hưởng đến chính mình và cộng đồng. Chỉ khi được trao cơ hội, họ mới thật sự có thể sống bình đẳng, tự tin và trọn vẹn với vai trò công dân.

Các nhân viên "đặc biệt "của Vụn Art hăng say lao động.

Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách quan tâm đến công tác người khuyết tật, coi đây là nhiệm vụ gắn liền với bảo đảm quyền con người và sự phát triển bền vững. Luật Người khuyết tật cùng với hệ thống chính sách của Chính phủ và các bộ, ngành đã tạo nền tảng pháp lý quan trọng, khẳng định cam kết thúc đẩy cơ hội bình đẳng cho người khuyết tật trong mọi lĩnh vực. Tuy nhiên, để pháp luật thực sự đi vào đời sống, để mỗi người khuyết tật được nhìn nhận đúng năng lực và tiếng nói của mình, điều quan trọng là xã hội phải trao cho họ cơ hội tham gia.

Việt Nam hiện có hơn 7 triệu người khuyết tật, chiếm trên 7% dân số. Đây là một cộng đồng đông đảo, với nhiều khát vọng được cống hiến. Khảo sát của UNDP gần đây cho thấy, có đông đảo người khuyết tật mong muốn trực tiếp tham gia ứng cử. Đây không chỉ thể hiện khát vọng chính đáng mà còn là minh chứng cho sự sẵn sàng dấn thân, sẵn sàng gánh vác trách nhiệm xã hội của họ.

Song, trao đổi với Báo Lao động Thủ đô, Thạc sĩ Đào Thu Hương - cán bộ Chương trình Hòa nhập Người khuyết tật, UNDP tại Việt Nam cho rằng, vẫn còn tồn tại những rào cản về nhận thức. Việc đồng nhất “khuyết tật” với “bệnh tật” khiến nhiều người khuyết tật bị đánh giá thấp năng lực, từ đó hạn chế cơ hội hòa nhập.

Bà Hương nhấn mạnh: Cần phân biệt rõ khái niệm bệnh tật và khuyết tật trong quy định pháp luật. Khi được công nhận đủ sức khỏe để làm việc, người khuyết tật cũng đồng nghĩa đủ sức khỏe để đóng góp cho xã hội. Chính vì vậy, việc khuyến khích, hỗ trợ để người khuyết tật tham gia bầu cử, ứng cử và các hoạt động chính trị là điều hết sức cần thiết.

Nhà báo Đồng Mạnh Hùng - Trưởng Ban Thư ký Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam, cho rằng: Chỉ khi có cơ hội tham gia, người khuyết tật mới được cất lên tiếng nói xác thực, phản ánh đúng nhu cầu, nguyện vọng của cộng đồng mình. Đây không chỉ là sự công bằng, mà còn là cách để đất nước tận dụng nguồn lực xã hội một cách toàn diện, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Trao cơ hội việc làm để người khuyết tật tự tin khẳng định năng lực, và trao cơ hội tham chính để họ được bình đẳng cất tiếng nói trong đời sống chính trị, hai yếu tố này chính là nền tảng giúp người khuyết tật không chỉ hòa nhập, mà còn chủ động đóng góp vào sự phát triển của Thủ đô và đất nước. Đó cũng là thước đo quan trọng của một xã hội văn minh, nhân văn, nơi mọi công dân đều được nhìn nhận, tôn trọng và đồng hành.