Những lưu ý khi sử dụng lao động chưa thành niên

Anh Nguyễn Văn Minh ở xã Song Phượng, huyện Đan Phượng, Hà Nội gửi thư đến báo Lao động Thủ đô hỏi: Tôi có làm gia công một số đồ chơi trẻ em phục vụ dịp Tết, công việc tương đối nhẹ nhàng. Do cần người làm gấp, tiền lương lại không cao nên khó thuê người làm. Gần nhà tôi có một số cháu học sinh lớp 8 chỉ đi học buổi sáng, nghỉ buổi chiều. Tôi đã hỏi các cháu và các cháu đồng ý nhận làm thêm giúp. Tôi xin hỏi việc tôi thuê các cháu học sinh lớp 8 làm việc có bị trái quy định pháp luật không? Khi thuê các cháu học sinh làm việc tôi cần phải lưu ý những gì và phải làm thủ tục gì?

- Vấn đề anh Nguyễn Văn Minh hỏi được chuyên gia của Phòng Lao động - Tiền lương và Bảo hiểm xã hội thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) Hà Nội trả lời như sau:

Bộ luật Lao động 2019 quy định 4 nguyên tắc khi sử dụng lao động chưa thành niên, đó là:

Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển về thể lực, trí lực và nhân cách. Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động.

Lao động vị thành niên chỉ được làm những công việc nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe. Ảnh minh họa.

Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền yêu cầu. Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Người chưa đủ 15 tuổi làm việc không được quá 4 giờ trong 1 ngày và 20 giờ trong 1 tuần; không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm. Người từ đủ 15 đến chưa đủ 18 tuổi không được làm việc quá 8 giờ trong 1 ngày và 40 giờ trong 1 tuần. Người từ đủ 15 đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ LĐTBXH ban hành.

Danh mục công việc nhẹ mà người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm, đã được Bộ LĐTBXH quy định cụ thể tại Phụ lục II (ban hành kèm theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12/11/2020). Đó là: Biểu diễn nghệ thuật; vận động viên thể thao; lập trình phần mềm; các nghề truyền thống: Chấm men gốm, cưa vỏ trai, làm giấy dó, làm nón lá, chấm nón, dệt chiếu, làm trống, dệt thổ cẩm, thêu thổ cẩm, làm bún gạo, làm miến, làm giá đỗ, làm bánh đa, dệt tơ tằm, se sợi hoa sen, vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…).

Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm các nghề thủ công mỹ nghệ: Thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; tranh khắc gỗ, biếu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; thiếp mừng từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

Những người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm các nghề như đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên (mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón); nuôi tằm; làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa; chăn thả gia súc tại nông trại; phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản; cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải được sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, người sử dụng lao động phải tuân theo các quy định: Phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó; bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến thời gian học tập của người chưa đủ 15 tuổi; phải có giấy khám sức khỏe của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền phù hợp với công việc và tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất một lần trong 6 tháng. Người sử dụng lao động phải đảm bảo điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi.

Đối chiếu quy định của pháp luật và trường hợp anh hỏi, việc anh thuê các cháu học sinh lớp 8 làm công việc gia công đồ chơi trẻ em có tính chất nhẹ nhàng là không trái với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, anh cần lưu ý những điều được quy định trong Bộ Luật Lao động về sử dụng lao động vị thành niên mà chúng tôi vừa nêu ở trên để thực hiện đúng.

Phạm Diệp (ghi)