Múa rồng - Nét đẹp văn hóa ngày Xuân

Lưu giữ nét đẹp truyền thống của dân tộc

Những ngày đầu năm mới, ở vùng quê hay thị thành chợt vang lên tiếng chiêng, tiếng trống thùng thình của những đội múa rồng đang biểu diễn. Hình ảnh những chú lân, rồng rực rỡ sắc màu, múa lượn uyển chuyển, uy dũng, đem đến cho mỗi người sự vui tươi, háo hức về năm mới ấm áp, đủ đầy.

Các câu lạc bộ lân sư rồng trên địa bàn Thành phố vẫn đang gìn giữ nét đẹp múa rồng.

Chị Đặng Thái Hà (chủ cơ sở kinh doanh tại phố Quang Trung, quận Hà Đông) hào hứng chia sẻ: “Gia đình tôi có truyền thống mùng Một Tết là mở cửa đón đoàn múa lân sư rồng vào nhà, những điệu múa sôi động, tiếng trống rộn ràng khiến không khí Tết thêm ấm cúng, vui tươi hơn. Qua đó, tôi tin tưởng một năm mới bình an, phát đạt sẽ đến với gia đình”.

Lý giải vì sao múa rồng trở thành nét văn hóa gần gũi với người dân mỗi dịp Tết đến, xuân về, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo ưu tú Bùi Quang Thanh - Viện Văn học nghệ thuật Quốc gia Việt Nam cho biết: Rồng là biểu tượng, là linh vật có ở nhiều nước trên thế giới, khi đến Việt Nam rồng gắn với nền nông nghiệp lúa nước, được coi là vật tổ gắn với truyền thuyết “Con Rồng, cháu Tiên”.

Trước đây, múa rồng thường diễn ra sau khi kết thúc mùa vụ, đó gần như một sự kiện ăn mừng của người dân sau vụ mùa vất vả. Những động tác múa rồng thường mô tả lại hoạt động của con người chống lại lực lượng siêu nhiên để bảo vệ mùa màng. Bài múa mô phỏng lại cuộc sống của người dân, ví dụ như làm ăn, đánh nhau với thủy quái chống lại lũ lụt bảo vệ mùa màng… Những động tác ấy được người múa thể hiện lại làm sao kết hợp giữa chuyển động ở đầu rồng, thân rồng, đuôi rồng một cách nhuần nhuyễn.

“Múa rồng mang ý nghĩa bày tỏ sự biết ơn của người dân khi có một mùa màng bội thu, đồng thời thể hiện ước mơ về một mùa vụ mới mưa thuận gió hòa, được tươi tốt hơn. Ngày nay, rồng trở thành biểu tượng văn hóa mang ý nghĩa đa dạng hơn, thể hiện ước mơ của con người về một vùng đất làm ăn phát đạt, đời sống khấm khá”, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo ưu tú Bùi Quang Thanh chia sẻ.

Tô điểm cho nét đẹp Thủ đô

Mảnh đất Thăng Long xưa được coi là cái nôi phát triển loại hình múa rồng, với Hà Nội - “Thành phố rồng bay” thì hình tượng rồng lại càng gần gũi, thân thương. Hiện nay, ở các vùng quê như Chương Mỹ, Thanh Trì, Thanh Oai… vào đầu Xuân thường tổ chức các đội thi múa rồng với các điệu rồng chầu, rồng lượn, rồng bay, rồng uốn khúc… Những màn múa đã thổi hồn cho mùa xuân thêm sôi nổi, hào hứng và ý nghĩa. Điều đó là minh chứng cho thấy múa rồng vẫn đang tồn tại ở đất Thăng Long chứ không hề mai một.

Để có được những màn trình diễn đẹp mắt, đầy ấn tượng đó, những người con của Thủ đô đã và đang tìm cách phát triển, bảo tồn nghề múa, sản xuất lân, sư, rồng truyền thống. Bằng tất cả sự tâm huyết và đam mê nghệ thuật, võ sư Bùi Viết Tưởng (xã Quảng Bị, huyện Chương Mỹ) - Trưởng đoàn võ thuật lân sư rồng Tưởng Nghĩa Đường đã dành trọn 15 năm đóng góp vào việc giữ gìn điệu múa rồng truyền thống. Cùng đó, với quyết tâm lưu giữ nét đẹp văn hóa, võ sư Tưởng vẫn ngày ngày theo đuổi nghề, gắn bó với công việc sản xuất đầu lân, rồng.

Cũng theo võ sư Tưởng, điều để làm nên nét đặc sắc của múa rồng Hà Nội so với các địa phương khác đó chính là hình ảnh rồng mang dáng dấp từ thời Lý, thời Trần. Trên mình rồng có sự sắc sảo, phản quang, chi tiết tượng trưng cho sự linh thiêng, oai hùng, khí thế mạnh mẽ vươn lên.

Có trực tiếp xem những màn múa mới biết được múa rồng là một thể nhịp nhàng đến khó ngờ. Đó là sự phối hợp thống nhất giữa người múa đầu và người múa đuôi, giữa con rồng và dàn nhạc... Là sự kết hợp giữa cương và thả, giữa lỏng và cường, tất cả phải đồng điệu.

Để điều khiển một con rồng thông thường cần khoảng từ 10 - 15 người, tùy vào kích cỡ rồng. Trang phục của người tham gia múa rồng là sự đồng đều cả màu sắc và hình khối. Nghệ thuật múa rồng ngoài sự dẻo dai còn đòi hỏi người tham gia có sức khỏe tốt, đặc biệt là người điều khiển đầu rồng và đuôi rồng, vì đầu rồng, đuôi rồng cồng kềnh, to, nặng, người múa lại phải phối hợp khi lượn sóng, lúc bay lúc lượn…

Từ tâm huyết của mỗi thành viên đội múa, tiếng trống rộn ràng hòa cùng những vũ điệu đặc sắc của màn múa khiến không khí ngày xuân thêm hứng khởi, tươi mới. Một mùa Xuân mới đang tới, các câu lạc bộ lân sư rồng trên địa bàn Thành phố đang đến từng nhà, trên các ngõ phố để mang đến niềm vui, tô điểm mùa xuân thêm rộn ràng, nồng ấm cho mọi gia đình.

Nguyễn Hoa