Giải ngân đầu tư công TP.HCM đạt thấp

Trong báo cáo số 96/BC-UBND gửi Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026 - 2030, đại diện Ủy ban nhân dân (UBND) TP.HCM cho biết: Tổng số vốn đầu tư công năm 2025 của TP.HCM sau sắp xếp được Thủ tướng Chính phủ giao là 118.948 tỷ đồng, đã giải ngân đạt 57.350 tỷ đồng, đạt 47% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và đạt 37% kế hoạch vốn Thành phố đã triển khai.

Thi công vành đai 3, đoạn qua địa bàn huyện Hóc Môn cũ thuộc TP.HCM.

Về việc triển khai các dự án trọng điểm, năm 2025, Thành phố (sau sắp xếp) có 116 dự án trọng điểm có sử dụng vốn đầu tư công với kế hoạch giải ngân là 53.420 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2025 đã giải ngân được 14.873 tỷ đồng, đạt 31% so với kế hoạch vốn giao và đạt 27,8% so với kế hoạch giải ngân đã đề ra từ đầu năm 2025.

Lý giải về nguyên nhân giải ngân đầu tư công đạt thấp, UBND TP.HCM cho rằng, Luật Đầu tư công có hiệu lực từ 1/1/2024 nhưng đến ngày 8/4/2025 Chính phủ mới ban hành Nghị định số 85/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành. Trong khi Thành phố có nhiều dự án được bổ sung và khẩn trương triển khai nên ảnh hưởng đến tiến độ thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư…

Công tác sắp sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp cũng ảnh hưởng đến công tác giải ngân đầu tư công; việc phối hợp giữa các chủ đầu tư, các sở ngành, địa phương của Thành phố chưa chặt chẽ, dẫn tới chậm tiến độ công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cũng như thi công dự án. Cùng với đó, năng lực triển khai thi công của một số nhà thầu còn hạn chế, chủ đầu tư đã xử phạt theo hợp đồng, một số dự án phải hủy thầu để lựa chọn nhà thầu thay thế.

Cụ thể, tại TP.HCM cũ, giai đoạn 2021 - 2025, Thành phố có trên 42% vốn đầu tư công trung hạn quy mô hơn 107.000 tỷ đồng mới đủ cơ sở để triển khai thực hiện từ cuối năm 2023, dẫn tới nguồn vốn sử dụng bị chậm. Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 vừa được Thủ tướng phê duyệt trong tháng 6/2025 nên một số dự án phải chờ quy hoạch chung duyệt để làm cơ sở điều chỉnh các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, tỷ lệ 1/500. Trong năm 2025 chỉ tính riêng vốn cho chi phí giải phóng mặt bằng của các dự án đã đạt gần 41.000 tỷ đồng, chiếm tới 48% tổng số kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025, trong khi đây là khâu dễ bị kéo dài thời gian. Trong khi đó, tình trạng thiếu hụt vật liệu cát san lấp vẫn còn tồn tại, chưa được giải quyết triệt để, nhất là dự án vành đai 3 TP.HCM.

Tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng phục vụ thi công các dự án còn chậm do khó khăn trong việc xác định giá đất đền bù; công tác bàn giao đất quốc phòng cần thực hiện nhiều thủ tục, liên quan đến nhiều cơ quan khác nhau nên mất nhiều thời gian. Có nhiều dự án có phát sinh điều chỉnh hợp đồng, phải kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan; thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư do tăng chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng kéo dài nhiều năm, qua nhiều thời kỳ. Còn tại tỉnh Bình Dương cũ, có gần 60% số vốn đầu tư công đang bố trí cho công tác giải phóng mặt bằng; số vốn chưa giải ngân tập trung nhiều các công trình trọng điểm, dự kiến đến cuối quý 3/2025 quý 4/2025 mới có thể khởi công và giải ngân được.